guide_khùng
14-05-2005, 01:09 AM
Vườn Quốc gia Cát Tiên nằm trên địa bàn ba tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng và Bình Phước, với tổng diện tích là 73.878ha. Nếu tính cả vùng đệm, diện tích vườn quốc gia khoảng 120.000ha. Những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nơi đây là căn cứ địa Cách mạng chiến khu D.
Vườn Quốc gia có địa hình đa dạng gồm đồi núi, bậc thềm, bán bình nguyên cổ, bầu nước… Nam Cát Tiên và Tây Cát Tiên nằm trong vùng đất thấp ở chân của Tây Nguyên. Địa hình đặc trưng bởi các đồi thấp, thoải, độ cao tối đa chỉ đạt 372m. Sông Đồng Nai là sông lớn thứ hai của miền Nam chảy qua Vườn, là ranh giới phía tây của khu Cát Lộc và ranh giới phía đông của khu Nam Cát Tiên. Có rất nhiều suối bắt nguồn từ Vườn Quốc gia chảy vào sông này. Nơi đây hội tụ các luồng hệ thực vật, động vật phong phú, đa dạng, đặc trưng cho hệ sinh thái rừng ẩm nhiệt đới thường xanh của miền Đông Nam Bộ.
Cho đến nay, hệ thực vật Vườn Quốc gia Cát Tiên đã xác định được 1610 loài thuộc 75 bộ, 162 họ, 724 chi của năm ngành thực vật bậc cao có mạch, trong đó có 176 loài là cây gỗ lớn, 335 loài cây gỗ nhỏ, 345 cây bụi, cây thảo có 311 loài, dây leo 238 loài,, thực vật phụ sinh ký sinh có 143 loài, thực vật khuyết có 62 loài. Có 38 loài được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam như gõ đỏ, cẩm lai Bà Riạ, xoay, giáng hương quả to… Thảm thực vật có các kiểu rừng: Rừng lá rộng thường xanh ưu thế là các loài cây gỗ thuộc họ Dầu và họ Đậu. Rừng lá rộng thường xanh nửa rụng lá, mùa khô chủ yếu là bằng lăng, tung, xen lẫn một số cây thường xanh như sao đen, dầu lông. Rừng hỗn giao cây gỗ xen tre nứa. Rừng tre nứa thuần loại. Rừng bị phá làm nương rẫy, sau khi bỏ hoá các loài tre nứa xâm nhập và phát triển với tre gai và lồ ô tạo thành những cánh rừng rộng lớn. Ở đây có thảm thực vật đất ngập nước, nhiều đầm lầy lớn, nguồn nước chưa bị ô nhiễm. Thực vật ưu thế là các loài cây gỗ chịu nước, cây săng đá nở rộ hoa trắng vào tháng 3-4 hằng năm, làm cho cảnh sắc rất hấp dẫn.
Khu hệ động vật có những nét đặc trưng của khu hệ động vật Đông Trường Sơn, quan hệ chặt chẽ với Tây Nguyên, nổi bật là thành phần của bộ móng guốc với 6 loài chiếm ưu thế là lợn rừng, bò tót, cheo cheo, hoẵng, bò rừng và nai. Hiện có 77 loài thú thuộc 28 họ, 10 bộ trong đó có 25 loài được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam. Hiện nay tồn tại một quần thể tê giác một sừng, còn gọi là tê giác Gia-va. Có thể nói, sự có mặt của chủng quần tê giác Gia-va được coi là một trong những đặc trưng quan trọng nhất của Vườn Quốc gia Cát Tiên vì đây là nơi duy nhất ở Việt Nam và thế giới được biết có quần thể của phân loài tê giác này. Trong hai thập kỷ qua và hiện nay ước tính số lượng quần thể có từ 7-8 con, phân bố trong phạm vi 6500ha. Vườn cũng có tầm quan trọng để bảo tồn các loài linh trưởng như voọc vá chân đen, khỉ đuôi lợn và vượn đen má hung, nằm trong vùng chim đặc hữu có quần thể ba loài là gà so cổ hung, gà tiền mặt vàng và chích chạch má xám. Cát Tiên cũng là điểm quan trọng để bảo tồn một số loài chim nước, như cò quăm cánh xanh, ngan cánh trắng và gà đẫy Gia-va.
Ngoài tính đa dạng sinh học cao, Vườn Quốc gia Cát Tiên còn có nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp. Sông Đồng Nai là ranh giới tự nhiên chảy qua nhiều địa hình tạo nên những thác nước hùng vĩ như thác Trời, thác Dựng, thác Bến Cự, thác Mỏ Vẹt. Du khách đến vườn Quốc gia Cát Tiên có thể lựa chọn trong số 14 tuyến tham quan hoặc quan sát chim, thú, rừng trên hai chòi. Du khách cũng có thể đi bộ, xe đạp, ô tô, xuồng máy, ca nô để thưởng thức không khí trong lành. Mỗi tuyến du lịch đều có những nét độc đáo như tuyến rừng bằng lăng thuần loại, mùa khô lá rụng hết, thân cây có những vết trắng đen loang lổ như vết sẹo, trông rất lạ mắt. Tuyến cây gõ Bác Đồng có cây gõ đường kính tới hai mét, được đặt tên để kỷ niệm năm 1987 Cố vấn Phạm Văn Đồng đến thăm. Tuyến cây si có cây si với bộ rễ khổng lồ phát triển trên dòng suối. Du khách yêu thích thiên nhiên có thể chọn tuyến sinh thái. Tại đây không chỉ thấy được sự phong phú về thành phần các loài cây mà còn biết được giá trị thực tế của hệ thực vật Vườn Quốc gia với nhiều loài cây gỗ quý, nhiều loài có thể dùng làm thuốc, làm cảnh, làm thức ăn, làm hàng mỹ nghệ. Đến thăm làng Tà Lài, du khách có dịp tìm hiểu phong tục và bản sắc văn hoá dân tộc độc đáo của đồng bào dân tộc Stiêng, Châu Mạ qua các lễ hội cúng Giàng, lễ hội đâm trâu, thấy được một di tích lịch sử hào hùng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Có thể khẳng định, Vườn Quốc gia Cát Tiên là một tài nguyên vô giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho nhân dân ta. Vì vậy, cần tăng cường công tác giáo dục truyền thông cho cộng đồng để mọi người có ý thức bảo tồn các loài quý hiếm, đa dạng sinh học, cảnh quan thiên nhiên, chấm dứt mọi hiện tượng xâm hại Vườn Quốc gia Cát Tiên.
Vườn Quốc gia có địa hình đa dạng gồm đồi núi, bậc thềm, bán bình nguyên cổ, bầu nước… Nam Cát Tiên và Tây Cát Tiên nằm trong vùng đất thấp ở chân của Tây Nguyên. Địa hình đặc trưng bởi các đồi thấp, thoải, độ cao tối đa chỉ đạt 372m. Sông Đồng Nai là sông lớn thứ hai của miền Nam chảy qua Vườn, là ranh giới phía tây của khu Cát Lộc và ranh giới phía đông của khu Nam Cát Tiên. Có rất nhiều suối bắt nguồn từ Vườn Quốc gia chảy vào sông này. Nơi đây hội tụ các luồng hệ thực vật, động vật phong phú, đa dạng, đặc trưng cho hệ sinh thái rừng ẩm nhiệt đới thường xanh của miền Đông Nam Bộ.
Cho đến nay, hệ thực vật Vườn Quốc gia Cát Tiên đã xác định được 1610 loài thuộc 75 bộ, 162 họ, 724 chi của năm ngành thực vật bậc cao có mạch, trong đó có 176 loài là cây gỗ lớn, 335 loài cây gỗ nhỏ, 345 cây bụi, cây thảo có 311 loài, dây leo 238 loài,, thực vật phụ sinh ký sinh có 143 loài, thực vật khuyết có 62 loài. Có 38 loài được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam như gõ đỏ, cẩm lai Bà Riạ, xoay, giáng hương quả to… Thảm thực vật có các kiểu rừng: Rừng lá rộng thường xanh ưu thế là các loài cây gỗ thuộc họ Dầu và họ Đậu. Rừng lá rộng thường xanh nửa rụng lá, mùa khô chủ yếu là bằng lăng, tung, xen lẫn một số cây thường xanh như sao đen, dầu lông. Rừng hỗn giao cây gỗ xen tre nứa. Rừng tre nứa thuần loại. Rừng bị phá làm nương rẫy, sau khi bỏ hoá các loài tre nứa xâm nhập và phát triển với tre gai và lồ ô tạo thành những cánh rừng rộng lớn. Ở đây có thảm thực vật đất ngập nước, nhiều đầm lầy lớn, nguồn nước chưa bị ô nhiễm. Thực vật ưu thế là các loài cây gỗ chịu nước, cây săng đá nở rộ hoa trắng vào tháng 3-4 hằng năm, làm cho cảnh sắc rất hấp dẫn.
Khu hệ động vật có những nét đặc trưng của khu hệ động vật Đông Trường Sơn, quan hệ chặt chẽ với Tây Nguyên, nổi bật là thành phần của bộ móng guốc với 6 loài chiếm ưu thế là lợn rừng, bò tót, cheo cheo, hoẵng, bò rừng và nai. Hiện có 77 loài thú thuộc 28 họ, 10 bộ trong đó có 25 loài được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam. Hiện nay tồn tại một quần thể tê giác một sừng, còn gọi là tê giác Gia-va. Có thể nói, sự có mặt của chủng quần tê giác Gia-va được coi là một trong những đặc trưng quan trọng nhất của Vườn Quốc gia Cát Tiên vì đây là nơi duy nhất ở Việt Nam và thế giới được biết có quần thể của phân loài tê giác này. Trong hai thập kỷ qua và hiện nay ước tính số lượng quần thể có từ 7-8 con, phân bố trong phạm vi 6500ha. Vườn cũng có tầm quan trọng để bảo tồn các loài linh trưởng như voọc vá chân đen, khỉ đuôi lợn và vượn đen má hung, nằm trong vùng chim đặc hữu có quần thể ba loài là gà so cổ hung, gà tiền mặt vàng và chích chạch má xám. Cát Tiên cũng là điểm quan trọng để bảo tồn một số loài chim nước, như cò quăm cánh xanh, ngan cánh trắng và gà đẫy Gia-va.
Ngoài tính đa dạng sinh học cao, Vườn Quốc gia Cát Tiên còn có nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp. Sông Đồng Nai là ranh giới tự nhiên chảy qua nhiều địa hình tạo nên những thác nước hùng vĩ như thác Trời, thác Dựng, thác Bến Cự, thác Mỏ Vẹt. Du khách đến vườn Quốc gia Cát Tiên có thể lựa chọn trong số 14 tuyến tham quan hoặc quan sát chim, thú, rừng trên hai chòi. Du khách cũng có thể đi bộ, xe đạp, ô tô, xuồng máy, ca nô để thưởng thức không khí trong lành. Mỗi tuyến du lịch đều có những nét độc đáo như tuyến rừng bằng lăng thuần loại, mùa khô lá rụng hết, thân cây có những vết trắng đen loang lổ như vết sẹo, trông rất lạ mắt. Tuyến cây gõ Bác Đồng có cây gõ đường kính tới hai mét, được đặt tên để kỷ niệm năm 1987 Cố vấn Phạm Văn Đồng đến thăm. Tuyến cây si có cây si với bộ rễ khổng lồ phát triển trên dòng suối. Du khách yêu thích thiên nhiên có thể chọn tuyến sinh thái. Tại đây không chỉ thấy được sự phong phú về thành phần các loài cây mà còn biết được giá trị thực tế của hệ thực vật Vườn Quốc gia với nhiều loài cây gỗ quý, nhiều loài có thể dùng làm thuốc, làm cảnh, làm thức ăn, làm hàng mỹ nghệ. Đến thăm làng Tà Lài, du khách có dịp tìm hiểu phong tục và bản sắc văn hoá dân tộc độc đáo của đồng bào dân tộc Stiêng, Châu Mạ qua các lễ hội cúng Giàng, lễ hội đâm trâu, thấy được một di tích lịch sử hào hùng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Có thể khẳng định, Vườn Quốc gia Cát Tiên là một tài nguyên vô giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho nhân dân ta. Vì vậy, cần tăng cường công tác giáo dục truyền thông cho cộng đồng để mọi người có ý thức bảo tồn các loài quý hiếm, đa dạng sinh học, cảnh quan thiên nhiên, chấm dứt mọi hiện tượng xâm hại Vườn Quốc gia Cát Tiên.