bubi_bubo
08-02-2011, 01:22 AM
Ngµy so¹n :
:
:
TiÕt 3: Bµi 1:Thµnh phÇn nguyªn tö
A. Môc tiªu bµi häc.
1. VÒ kiÕn thøc
Häc sinh biÕt:
• Nguyªn tö lµ phÇn tö nhá nhÊt cña nguyªn tè.
• Nguyªn tö cã cÊu t¹o phøc t¹p. Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng.
2. VÒ kü n¨ng
• RÌn luyÖn ph¬ng ph¸p t duy trõu tîng.
• Lµm quen víi ph¸n ®o¸n, suy luËn khoa häc.
• RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh to¸n: tÝnh khèi lîng, kÝch thíc nguyªn tö.
B. chuÈn bÞ
Gi¸o viªn:
• Phãng to m« pháng thÝ nghiÖm t×m ra electron cña J.J.Thomson.
• PhÇn mÒm m« pháng thÝ nghiÖm chøng minh sù tån t¹i cña h¹t nh©n nguyªn tö.
• PhÇn mÒm m« t¶ thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö vµ cÊu t¹o rçng cña nguyªn tö.
Häc sinh: §äc l¹i s¸ch gi¸o khoa Hãa häc líp 8 phÇn cÊu t¹o nguyªn tö.
C/ Ph¬ng ph¸p :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y
1.æn ®Þnh tæ chøc líp ( 1phót )
2.Néi dung bµi míi
Ta biÕt mäi vËt thÓ ®Òu ®îc t¹o ra tõ chÊt nµy hay chÊt kh¸c. ThÕ cßn c¸c chÊt ®îc t¹o ra tõ ®©u? C©u hái ®ã ®• ®îc ®Æt ra tõ c¸ch ®©y mÊy ngh×n n¨m. Ngµy nay, khoa häc ®• cã c©u tr¶ lêi râ rµng vµ c¸c em sÏ ®îc biÕt trong bµi nµy.
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña häc sinh
Thµnh phÇn nguyªn tö
I. Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö
1. Sù t×m ra electron
Ho¹t ®éng 1:
GV cho HS quan s¸t thÝ nghiÖm m« pháng t×m ra electron cña J.J.Thomson vµ m« t¶ thÝ nghiÖm.
GV: t¹i sao tia ®i tõ cùc ©m sang cùc d¬ng l¹i lÖch vÒ phÝa b¶n mang ®iÖn tÝch d¬ng vµ bÞ ®Èy ra xa b¶n mang ®iÖn tÝch ©m?
ChÝnh v× vËy mµ tia ®ã gäi lµ tia ©m cùc. B¶n chÊt cña tia ©m cùc lµ chïm c¸c h¹t nhá bÐ mang ®iÖn tÝch ©m, gäi lµ c¸c electron.
2. Sù t×m ra proton.
Ho¹t ®éng 2:
N¨m 1918 khi nghiªn cøu cÈn thËn sù phãng ®iÖn trong khÝ lo•ng, Rutherford thÊy r»ng, ngoµi tia ©m cùc cßn cã mét dßng c¸c h¹t kh¸c cã ®iÖn tÝch b»ng ®iÖn tÝch cña electron nhng ngîc dÊu. C¸c h¹t ®ã lµ c¸c ion d¬ng ®îc t¹o nªn khi c¸c h¹t electron va ch¹m m¹nh vµo c¸c ion d¬ng ®îc t¹o nªn khi c¸c h¹t electron va ch¹m m¹nh vµo c¸c nguyªn tö trung hßa lµm bËt electron cña chóng ra. NÕu khÝ trong èng phãng ®iÖn lµ hi®ro th× t¹o ra ion d¬ng nhÑ nhÊt, gäi lµ proton.
3. Sù t×m ra n¬tron.
Ho¹t ®éng 3:
N¨m 1932, Chatwick (céng t¸c viªn cña Rutherford) dïng h¹t b¾n ph¸ mét tÊm kim lo¹i beri máng ®• ph¸t hiÖn ra mét lo¹i h¹t míi cã khèi lîng xÊp xØ proton, nhng kh«ng mang ®iÖn, ®îc gäi lµ h¹t n¬tron (kÝ hiÖu b»ng ch÷ n)
4. Sù kh¸m ph¸ ra h¹t nh©n nguyªn tö.
Ho¹t ®éng 4:
GV cho HS quan s¸t thÝ nghiÖm m« pháng chøng minh sù tån t¹i cña h¹t nh©n nguyªn tö vµ m« t¶ thÝ nghiÖm.
GV: C¸c em quan s¸t thÝ nghiÖm vµ h•y nªu nhËn xÐt vÒ ®êng ®i cña c¸c h¹t khi nã ®i qua l¸ vµng?
GV gi¶i thÝch: Trong nguyªn tö, c¸c phÇn tö mang ®iÖn tÝch d¬ng khi ®i gÇn ®Õn hoÆc va ph¶i h¹t còng mang ®iÖn tÝch d¬ng, cã khèi lîng lín nªn nã bÞ ®Èy vµ chuyÓn ®éng chÖch híng hoÆc bÞ bËt ngîc trë l¹i. H¹t mang ®iÖn tÝch d¬ng ®ã chÝnh lµ h¹t nh©n nguyªn tö.
GV ®a ra phÇn m« pháng cÊu t¹o nguyªn tö.
Ho¹t ®éng 5:
GV lu ý:
- C¸c electron hoµn toµn gièng nhau.
- Nguyªn tö trung hßa ®iÖn nªn trong nguyªn tö sè electron b»ng sè proton.
II. KÝch thíc vµ khèi lîng cña nguyªn tö
1. KÝch thíc
Ho¹t ®éng 6:
PhiÕu häc tËp sè 1:
1. §Ó ®o kÝch thíc nguyªn tö ngêi ta dïng ®¬n vÞ nµo ?
A. A0 B. nm C. m D.C¶ A vµB
2. C¸ch quy ®æi nµo sau ®©y ®óng?
A. 1A0 =10-1nm = 10-8 cm =10-10 m
B. 1A0 =10-1nm = 10-7 cm =10-10 m
C. 1A0 =10-1nm = 10-9 cm =10-10 m
D. 1A0 =10-1nm = 10-6 cm =10-10 m
3. §iÒn th«ng tin cßn thiÕu vµo b¶ng sau
®êng kÝnh(nm) So s¸nh
Nguyªn tö
H¹t nh©n
H¹t p hoÆc e
2. §¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
Ho¹t ®éng 7
KiÕn thøc träng t©m cña môc nµy lµ cho HS hiÓu ®îc thÕ nµo lµ khèi lîng nguyªn tö tuyÖt ®èi vµ ®¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
GV ®Æt vÊn ®Ò: thùc nghiÖm ®• x¸c ®Þnh ®îc khèi lîng cña nguyªn tö C lµ 19,9026.10-27kg. §ã lµ khèi lîng tuyÖt ®èi cña nguyªn tö C, cã trÞ sè rÊt nhá. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n, ngêi ta lÊy gi¸ trÞ 1/12 khèi lîng nguyªn tö C (®vC) lµm ®¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
Thµnh phÇn nguyªn tö
I. Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö
1. Sù t×m ra electron
N¨m 1897, Thomson ®• ph¸t hiÖn ta tia ©m cùc, mµ b¶n chÊt lµ c¸c chïm h¹t nhá bÐ mang ®iÖn tÝch ©m, gäi lµ c¸c electron (e).
qe = -1,602.10-19C
me = 9,1095.10-31kg
2. Sù t×m ra proton.
- N¨m 1916, Rutherford ®• ph¸t hiÖn ra proton (p).
H H+ + e
= +1,602.10-19C = -qe
= 1,6726.10-27kg 1u
- C¸c h¹t electron (e) vµ proton (p) cã trong thµnh phÇn cña mäi nguyªn tö.
3. Sù t×m ra n¬tron.
N¨m 1932, Chatwick ®• ph¸t hiÖn ra h¹t n¬tron (n).
qn = 0
mn =1,6748.10-27kg ≈ mp
4. Sù kh¸m ph¸ ra h¹t nh©n nguyªn tö.
Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng, gåm:
- H¹t nh©n n»m ë t©m cña nguyªn tö, gåm proton vµ n¬tron, nªn h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d¬ng.
- Vá electron cña nguyªn tö gåm c¸c electron chuyÓn ®éng xung quanh h¹t nh©n.
- Nguyªn tö trung hßa ®iÖn nªn trong nguyªn tö sè electron b»ng sè proton.
II. KÝch thíc vµ khèi lîng cña nguyªn tö
1.KÝch thíc :
a. Nguyªn tö cã kÝch thíc rÊt nhá nªn ph¶i dïng ®¬n vÞ ®o lµ angstron (A0) hoÆc nanomet( nm)
1A0 =10-1nm = 10-8 cm =10-10 m
b.
®êng kÝnh(nm) So s¸nh
Nguyªn tö 10-1
104
H¹t nh©n 10-5
103
H¹t p hoÆc e 10-8
107
Tõ b¶ng trªn ta thÊy nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng
NÕu coi nguyªn tö lµ h×nh cÇu ta cã V=
2. §¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
1u =
VD:TÝnh khèi lîng nguyªn tö hi®ro theo ®vC, biÕt khèi lîng nguyªn tö tuyÖt ®èi cña nã lµ 1,6725.10-27kg.
MH =
KLNT ®îc tÝnh b»ng ®vC gäi lµ nguyªn tö khèi.
M (u) ≈ p.1 + n.1
M (u) ≈ p + n
E/ Cñng cè vµ dÆn dß :( 4 phót )
1.Cñng cè :( Häc sinh lµm bµi tËp trong SGK)
Bµi tËp 1 (SGK trang 9)
Chän B. H¹t proton vµ n¬tron
Bµi tËp 2: (SGK trang 9)
Chän D: n¬tron , proton vµ electron
Bµi 3 (SGK trang 9)
Ta cã : chän C
2. DÆn dß :VÒ nhµ lµm c¸c bµi cßn l¹i 4,5 vµ trong SBT . Häc bµi cò , chuÈn bÞ bµi míi
Ngµy so¹n :
TIÕT 4: BµI 2: H¹t nh©n nguyªn tö – Nguyªn tè ho¸ häc -®ång vÞ
A/ Môc tiªu bµi häc
1. VÒ kiÕn thøc
Häc sinh hiÓu :
- Sù liªn quan gi÷a ®iÖn tÝch h¹t nh©n, sè p, sè e
- Sè khèi cña h¹t nh©n
- Kh¸i niÖm nguyªn tè ho¸ häc , sè hiÖu nguyªn tè , kÝ hiÖu ho¸ hoc
2. Kü n¨ng :
X¸c ®Þnh ®îc sè e, sè p, sè n khi biÕt kÝ hiÖu nguyªn tö,sè khèi cña nguyªn tö vµ ngîc l¹i
B/ ChuÈn bÞ :
GV: C¸c phiÕu häc tËp
HS : N¾m v÷ng ®Æc ®iÓm c¸c h¹t cÊu t¹o nªn nguyªn tö
C/ Ph¬ng ph¸p :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D/ TiÕn tr×nh GI¶NG D¹Y
1.æn ®Þnh tæ chøc líp ( 1phót )
2.KiÓm tra bµi cò : (5 phót)
C©u 1: Nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c h¹t cÊu t¹o nªn nguyªn tö ?
C©u 2: Bµi tËp 5 (SGK trang 9)
3. Néi dung bµi míi :
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß
I. H¹t nh©n nguyªn tö
Ho¹t ®éng1 : ( 10 phót )
Gv cho häc sinh lµm phiÕu häc tËp sè 1 :
C©u 1 : §iÒn th«ng tin vµo b¶ng sau :
§Æc tÝnh Vá nguyªn tö H¹t nh©n
p n
Khèi lîng (u)
§iÖn tÝch
C©u 2 : Tõ b¶ng sè liÖu ë c©u 1 : C¸c em h•y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn thiÕu vµo chç trèng
a. §iÖn tÝch cña h¹t nh©n lµ ®iÖn tÝch cña h¹t ...
b. NÕu cã Z proton th× sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ ..........vµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ ......
c.sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n = ..... = .......
2.Sè khèi
Ho¹t ®éng 2 : ( 5 Phót)
PhiÕu häc tËp sè 2
C©u 1 : (§iÒn tõ cßn thiÕu vµo chç trèng )
a.Sè khèi ( KÝ hiÖu lµ A) b»ng tæng sè h¹t .....
vµ tæng sè h¹t ......
b. A = ..... + ......
c. §iÒn c¸c sè liÖu thÝch hîp vµo b¶ng sau :
Nguyªn tö Sè p( Z) Sè n( N) Sè khèi A
Na 11 12
Cl 17 35
Mg 12 24
II. Nguyªn tè ho¸ häc
Ho¹t ®éng 3 (15 phót)
1.§Þnh nghÜa
Gi¸o viªn :
Yªu cÇu häc sinh nªu ®Þnh nghÜa nguyªn tè ho¸ häc trong SGK ?
C¸c nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè ho¸ häc cã ®Æc ®iÓm g× gièng nhau ?
2. Sè hiÖu nguyªn tö
Sè hiÖu nguyªn tö lµ g× ? BiÕt ®îc sè hiÖu nguyªn tö ta x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ®¹i lîng nµo ?
3. KÝ hiÖu nguyªn tö
PhiÕu häc tËp sè 3
C©u 1: §¹i lîng nµo lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho nguyªn tö?
C©u 2:§iÒn c¸c th«ng tin vµo c¸c « trèng cho thÝch hîp :
I. H¹t nh©n nguyªn tö
Häc sinh th¶o luËn nhãm :
C©u 1:
§Æc tÝnh Vá nguyªn tö H¹t nh©n
p n
Khèi lîng (u) O,00055u 1u 1u
§iÖn tÝch
1- 1+ 0
C©u 2:
a. §iÖn tÝch cña h¹t nh©n lµ ®iÖn tÝch cña h¹t proton
b. NÕu cã Z proton th× sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ Z vµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ Z+.
c.sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n = sè p = sè e
2.Sè khèi
Häc sinh th¶o luËn nhãm nhá
a. Sè khèi ( KÝ hiÖu lµ A) b»ng tæng sè h¹t proton
( Z) vµ tæng sè h¹t n¬tron (N)
b. A = Z+ N
c.
Nguyªn tö
Sè p( Z) Sè n( N) Sè khèi A
Na 11 12 23
Cl 17 18 35
Mg 12 12 24
II. Nguyªn tè ho¸ häc
1.§Þnh nghÜa
§Þnh nghÜa : Nguyªn tè ho¸ häc lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n .
C¸c nguyªn tö thuéc cïng mét nguyªn tè ho¸ cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng nhau .
2. Sè hiÖu nguyªn tö
Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña mét nguyªn tö cña 1 nguyªn tè ®îc gäi lµ sè hiÖu nguyªn tö nguyªn tè ®ã( KÝ hiÖu lµ Z)
Sè hiÖu nguyªn tö cho ta biÕt :
Sè hiÖu nguyªn tö = sè p = sè e = sè ®v®t h¹t nh©n
3. KÝ hiÖu nguyªn tö
1. A vµ Z lµ hai ®¹i lîng ®Æc trng cho nguyªn tö
2.
E/ Cñng cè vµ dÆn dß ( 9 phót )
1. Cñng cè :
Bµi 1: §iÒn c¸c th«ng tin thÝch hîp vµo b¶ng sau
Nguyªn tö Sè p Sè n Sè e Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n Sè khèi A Sè hiÖu nguyªn tö §iÖn tÝch h¹t nh©n
C 6 7
N 7 14
Ca 20 20
O 8 8
Al 13 27
Häc sinh ®iÒn th«ng tin vµo b¶ng
Nguyªn tö Sè p Sè n Sè e Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n Sè khèi A Sè hiÖu nguyªn tö §iÖn tÝch h¹t nh©n
C 6 7 6 6 13 6 6+
N 7 7 7 7 14 7 7+
Ca 20 20 20 20 40 20 20+
O 8 8 8 8 16 8 8+
Al 13 14 13 13 27 13 13+
DÆn dß
VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp 1,2 4 Trong SGK trang 13+14 , c¸c bµi tËp trong SBT , häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi mèi
NGµy so¹n:
TiÕt 5 BµI 2: H¹t nh©n nguyªn tö – Nguyªn tè ho¸ häc -®ång vÞ
A/ Môc tiªu bµi häc
1.Häc sinh hiÓu:
• Kh¸i niÖm ®ång vÞ.
• Kh¸i niÖm nguyªn tö khèi trung b×nh.
2.Häc sinh vËn dông:
• TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña nguyªn tè hãa häc mét c¸ch thµnh th¹o.
B/ chuÈn bÞ
1.Gi¸o viªn: m« pháng c¸c ®ång vÞ cña hi®ro
2. Häc sinh : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi
C/ PH¦¥NG PH¸P :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y
1.æn ®Þnh tæ chøc líp (1phót)
2.KiÓm tra bµi cò :( 9 phót )
Häc sinh 1:
• Nªu kh¸i niÖm ®iÖn tÝch h¹t nh©n vµ sè khèi cña h¹t nh©n.
• H•y biÓu diÔn c¸c nguyªn tè sau:
Silic (14p, 14n)
Kali (19e, 20n)
Neon (sè hiÖu nguyªn tö lµ 10, sè khèi lµ 20)
Häc sinh 2:
• Nªu kh¸i niÖm nguyªn tè hãa häc, sè hiÖu nguyªn tö vµ ý nghÜa cña sè hiÖu nguyªn tö?
• Nh÷ng ®iÒu kh¼ng ®Þnh sau ®©y cã ph¶i bao giê còng ®óng kh«ng?
- Sè hiÖu nguyªn tö b»ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
-Sè proton trong nguyªn tö b»ng sè n¬tron.
- Sè proton trong h¹t nh©n b»ng sè electron ë líp vá nguyªn tö
3.Néi dung bµi míi
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß
II. §ång vÞ
Ho¹t ®éng 1:
PhiÕu häc tËp sè 1:
C©u 1:Cho c¸c ®ång vÞ sau :
Nguyªn tö H cã ba ®ång vÞ :
X¸c ®Þnh sè p , sè n , sè khèi A
Sè p................................................. .....
Sè n................................................. .....
Sè A................................................. ...
C©u 2: Tõ c¸c sè liÖu ë trªn em hiÓu thÕ nµo lµ ®ång vÞ ? Cho mét vÝ dô kh¸c ?
II. Nguyªn tö khèi trung b×nh
Ho¹t ®éng 2:
1. Kh¸i niÖm
Gi¸o viªn th«ng b¸o :
HÇu hÕt c¸c nguyªn tè hãa häc trong tù nhiªn lµ hçn hîp cña rÊt nhiÒu ®ång vÞ, chØ cã vµi nguyªn tè cã 1 ®ång vÞ nh nh«m, flo…
Qua ph©n tÝch ngêi ta nhËn thÊy tØ lÖ c¸c ®ång vÞ cña cïng 1 nguyªn tè trong tù nhiªn lµ kh«ng ®æi, kh«ng phô thuéc vµo hîp chÊt hãa häc chøa c¸c ®ång vÞ ®ã.
2. C«ng thøc tÝnh
Gi¸o viªn th«ng b¸o :
Thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ trong tù nhiªn kh«ng lµ kh«ng ®æi .
Nguyªn tö khèi trung b×nh cña c¸c ®ång vÞ phô thuéc vµo thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ ®îc tÝnh theo c«ng thøc
Trong ®ã :
A1 , A2 , ... An vµ a1 , a2 , ..., an lÇn lît lµ sè khèi vµ % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ 1 ,2 ,... , n .
Gi¸o viªn : Yªu cÇu häc sinh ¸p dông c«ng thøc lµm c¸c vÝ dô sau :
VÝ dô 1:
Clo lµ hçn hîp cña hai ®ång vÞ bÒn
.TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña Clo
VÝ dô 2:
§ång trong tù nhiªn cã hai ®ång vÞ vµ cã nguyªn tö khèi trung b×nh b»ng 64,4 .TÝnh % sè nguyªn tö mçi ®ång vÞ ?
II. §ång vÞ
Häc sinh th¶o luËn
Nguyªn tö H cã ba ®ång vÞ :
Sè p.............1...............1..................1 ..
Sè n.............0...............1..................2 ..
Sè A............1...............2.................3..
§ång vÞ lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng sè proton nhng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron, do ®ã sè khèi A kh¸c nhau.
VD: Clo cã 2 ®ång vÞ:
Cl:
C:
- HÇu hÕt c¸c nguyªn tè hãa häc trong thùc tÕ ®Òu lµ hçn hîp cña c¸c ®ång vÞ.
- TÊt c¶ ®ång vÞ cña mäi nguyªn tè ®Òu cã tÝnh chÊt hãa häc nh nhau.
II. Nguyªn tö khèi trung b×nh
1. Kh¸i niÖm
Nguyªn tö khèi cña c¸c nguyªn tè lµ nguyªn tö khèi trung b×nh cña hçn hîp c¸c ®ång vÞ cã tÝnh ®Õn tØ lÖ phÇn tr¨m sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ.
2. C«ng thøc tÝnh
Thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ trong tù nhiªn kh«ng lµ kh«ng ®æi .
Nguyªn tö khèi trung b×nh cña c¸c ®ång vÞ phô thuéc vµo thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ ®îc tÝnh theo c«ng thøc
Trong ®ã :
A1 , A2 , ... An vµ a1 , a2 , ..., an lÇn lît lµ sè khèi vµ % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ 1 ,2 ,... , n .
Häc sinh lªn b¶ng lµm vÝ dô 1
¸p dông c«ng thøc ta cã :
Häc sinh lªn b¶ng lµm vÝ dô 2
Gäi x lµ % sè nguyªn tö cña ®ång vÞ (100-x) Lµ % sè nguyªn tö cña ®ång vÞ .
¸p dông c«ng thøc ta cã :
VËy : ( 30% ) vµ ( 70%)
Bµi tËp cñng cè:
Bµi 1: Mét nguyªn tö cã 8 proton, 8 n¬tron vµ 8 electron. Chän nguyªn tö ®ång vÞ víi nã:
a. 8 proton, 8 n¬tron, 9 electron
b. 8 proton, 9 n¬tron, 9 electron
c. 9 proton, 8 n¬tron, 9 electron
d. 8 proton, 9 n¬tron, 8 electron
§¸p ¸n: d
Bµi 2:
Khèi lîng nguyªn tö cña ®ång lµ 63,54. §ång cã 2 ®ång vÞ lµ: vµ . T×m phÇn tr¨m vÒ sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ.
Bµi 3:
¤xi cã 3 ®ång vÞ:
Hi®ro cã 3 ®ång vÞ:
(D) (T)
H•y t×m xem cã bao nhiªu kiÓu ph©n tö níc ®îc t¹o thµnh tõ c¸c ®ång vÞ cña «xi vµ hi®ro. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o vµ tÝnh khèi lîng ph©n tö cña chóng
Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4, 5 (s¸ch gi¸o khoa trang 13)
E/ Cñng cè vµ dÆn dß :
1.Cñng cè :
Bµi 1(Gi¸o viªn ra c©u hái )
Bµi 1: Mét nguyªn tö cã 8 proton, 8 n¬tron vµ 8 electron. Chän nguyªn tö ®ång vÞ víi nã:
A. 8 proton, 8 n¬tron, 9 electron
B. 8 proton, 9 n¬tron, 9 electron
C. 9 proton, 8 n¬tron, 9 electron
D. 8 proton, 9 n¬tron, 8 electron
Häc sinh tr¶ lêi :
Chän ®¸p ¸n :
D
Bµi 2( Gi¸o viªn ra c©u hái): Bµi tËp 3 (SGK trang 14)
Häc sinh lµm bµi:
¸p dông c«ng thøc ta cã :
Chän B
2.DÆn dß : VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp 5,6,7,8 (SGK ) trang 14 , Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi
Ngµy so¹n :
TiÕt 6: Bµi 3: LuyÖn tËp : thµnh phÇn nguyªn tö
A/Môc tiªu bµi häc
1. VÒ kiÕn thøc
- Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö
- Sè khèi, nguyªn tö khèi, nguyªn tè ho¸ häc,sè hiÖu nguyªn tö, kÝ hiÖunguyªn tö,®ång vÞ, nguyªn tö khèi trung b×nh.
2. VÒ kü n¨ng
- X¸c ®Þnh sè e, sè p, sè n vµ nguyªn tö khèi khi biÕt kÝ hiÖu nguyªn tö
- X¸c ®Þnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña nguyªn tè ho¸ häc
B/ ChuÈn bÞ
1. ThÇy : PhiÕu häc tËp , hÖ thèng c¸c c©u hái
2.GV cho HS chuÈn bÞ tríc bµi luyÖn tËp
C/ PH¦¥NG PH¸P :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D/ tIÕN TR×NH GI¶NG D¹Y
1æn ®Þnh tæ chøc líp .(1 phót )
2.KiÓm tra bµi cò kÕt hîp víi lóc «n
3.Néi dung «n tËp :
Ho¹t ®éng 1 :( 10 phót )
Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp sè 1 :
§iÒn c¸c th«ng tin cßn thiÐu vµo chç trèng
Häc sinh tho¶ luËn nhãm nhá vµ ®iÒn th«ng tin
Gi¸o viªn yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 1 , 2 trong SGK trang 18 c¸c häc sinh cßn l¹i lµm bµi vµo vë vµ theo dâi c¸c b¹n lµm trªn b¶ng :
Ho¹t ®éng 2:(9 phót )
Häc sinh 1: Bµi 1:
Häc sinh 2 : Bµi tËp 2
Ho¹t ®éng 3:( 10 phót )
Gi¸o viªn yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 3 , 4 trong SGK trang 18 ,c¸c häc sinh cßn l¹i lµm bµi vµo vë vµ theo dâi c¸c b¹n lµm trªn b¶ng :
Häc sinh 1: Bµi tËp 3
Ho¹t ®éng 4:( 10 phót )
Gi¸o viªn yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 5 , 6 trong SGK trang 18 ,c¸c häc sinh cßn l¹i lµm bµi vµo vë vµ theo dâi c¸c b¹n lµm trªn b¶ng :
Häc sinh 1: Bµi tËp 5
a. Khèi lîng cña nguyªn tö Nit¬ lµ :
Ta cã
b. TØ sè khèi lîng cña e so víi khèi lîng cña toµn nguyªn tö
Khèi lîng e qu¸ nhá nªn khi tÝnh khèi lîng nguyªn tö ta cã thÓ bá qua khèi lîng cña e .
Nguyªn tö khèi trung b×nh cña nguyªn tè kali lµ :
a. Nguyªn tè ho¸ häc lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n .
b. KÝ hiÖu nguyªn tö cho ta biÕt :
+ KÝ hiÖu ho¸ häc cña nguyªn tè
+ Sè hiÖu nguyªn tö , sè e , sè p , sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n , ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n , sè n¬tron ....
Häc sinh 2: Bµi tËp 4
Ta c¨n cø vµo c¸c luËn ®iÓm sau ;
1. Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n vµ sè khèi ®îc coi lµ nhøng ®¹i lîng ®Æc trng cho nguyªn tö .Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña mét nguyªn tö cña mét nguyªn tè ®îc gäi lµ sè hiÖu nguyªn tö cña nguyªn tè ®ã .
2. Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc chØ cã e thay ®æi , nhng sè p trong h¹t nh©n nguyªn tö vÉn ®îc b¶o toµn , tøc lµ sè hiÖu nguyªn tö ®îc b¶o toµn nªn nguyªn tè ®îc toµn .
3. Tõ sè 2 ®Õn sè 91 cã 90 sè d¬ng ®iÖn tÝch cña proton lµ ®iÖn tÝch d¬ng vµ lµ mét sè nguyªn nªn sè hiÖu nguyªn tö còng lµ mét sè nguyªn d¬ng , tõ 2 ®Õn 91 chØ cã 90 sè d¬ng nªn sÏchØ tån t¹i 90 nguyªn tè .
ThÓ tÝch cña 1 nguyªn tö Ca lµ :
ThÓ tÝch thùc cña 1 nguyªn tö Ca lµ :
B¸n kÝnh cña nguyªn tö Ca lµ :( Coi nguyªn tö Ca cã d¹ng h×nh cÇu )
.
Häc sinh 2 Bµi tËp 6
C«ng thøc ph©n tö cña ®ång(II) oxit ( CuO ) lµ :
*C«ng thøc ®ång (II) ®îc t¹o thµnh tõ ®ång vÞ víi c¸c ®ång vÞ ta ®îc c¸c c«ng thøc sau : , , .
* C«ng thøc ®ång (II) ®îc t¹o thµnh tõ ®ång vÞ víi c¸c ®ång vÞ ta ®îc c¸c c«ng thøc sau : , , .
E/ Cñng cè vµ dÆn dß : (5 phót )
4.Cñng cè :
Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp sè 2:
Bµi 1:
Nguyªn tö khèi cña Bo lµ 10,81 .Bo gåm c¸c ®ång vÞ .Hái cã bao nhiªu % ®ång vÞ cã trong axit boric H3BO3 .
Bµi 2:
C¸c bon cã ba ®ång vÞ cßn oxi cã ba ®ång vÞ . ViÕt c«ng thøc ph©n tö khÝ CO2 ®îc t¹o thµnh tõ c¸c ®ång vÞ trªn .
5.DÆn dß c¸c em vÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp trªn vµ trong SBT!
Ngµy so¹n :
:
:
TiÕt 3: Bµi 1:Thµnh phÇn nguyªn tö
A. Môc tiªu bµi häc.
1. VÒ kiÕn thøc
Häc sinh biÕt:
• Nguyªn tö lµ phÇn tö nhá nhÊt cña nguyªn tè.
• Nguyªn tö cã cÊu t¹o phøc t¹p. Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng.
2. VÒ kü n¨ng
• RÌn luyÖn ph¬ng ph¸p t duy trõu tîng.
• Lµm quen víi ph¸n ®o¸n, suy luËn khoa häc.
• RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh to¸n: tÝnh khèi lîng, kÝch thíc nguyªn tö.
B. chuÈn bÞ
Gi¸o viªn:
• Phãng to m« pháng thÝ nghiÖm t×m ra electron cña J.J.Thomson.
• PhÇn mÒm m« pháng thÝ nghiÖm chøng minh sù tån t¹i cña h¹t nh©n nguyªn tö.
• PhÇn mÒm m« t¶ thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö vµ cÊu t¹o rçng cña nguyªn tö.
Häc sinh: §äc l¹i s¸ch gi¸o khoa Hãa häc líp 8 phÇn cÊu t¹o nguyªn tö.
C/ Ph¬ng ph¸p :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y
1.æn ®Þnh tæ chøc líp ( 1phót )
2.Néi dung bµi míi
Ta biÕt mäi vËt thÓ ®Òu ®îc t¹o ra tõ chÊt nµy hay chÊt kh¸c. ThÕ cßn c¸c chÊt ®îc t¹o ra tõ ®©u? C©u hái ®ã ®• ®îc ®Æt ra tõ c¸ch ®©y mÊy ngh×n n¨m. Ngµy nay, khoa häc ®• cã c©u tr¶ lêi râ rµng vµ c¸c em sÏ ®îc biÕt trong bµi nµy.
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña häc sinh
Thµnh phÇn nguyªn tö
I. Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö
1. Sù t×m ra electron
Ho¹t ®éng 1:
GV cho HS quan s¸t thÝ nghiÖm m« pháng t×m ra electron cña J.J.Thomson vµ m« t¶ thÝ nghiÖm.
GV: t¹i sao tia ®i tõ cùc ©m sang cùc d¬ng l¹i lÖch vÒ phÝa b¶n mang ®iÖn tÝch d¬ng vµ bÞ ®Èy ra xa b¶n mang ®iÖn tÝch ©m?
ChÝnh v× vËy mµ tia ®ã gäi lµ tia ©m cùc. B¶n chÊt cña tia ©m cùc lµ chïm c¸c h¹t nhá bÐ mang ®iÖn tÝch ©m, gäi lµ c¸c electron.
2. Sù t×m ra proton.
Ho¹t ®éng 2:
N¨m 1918 khi nghiªn cøu cÈn thËn sù phãng ®iÖn trong khÝ lo•ng, Rutherford thÊy r»ng, ngoµi tia ©m cùc cßn cã mét dßng c¸c h¹t kh¸c cã ®iÖn tÝch b»ng ®iÖn tÝch cña electron nhng ngîc dÊu. C¸c h¹t ®ã lµ c¸c ion d¬ng ®îc t¹o nªn khi c¸c h¹t electron va ch¹m m¹nh vµo c¸c ion d¬ng ®îc t¹o nªn khi c¸c h¹t electron va ch¹m m¹nh vµo c¸c nguyªn tö trung hßa lµm bËt electron cña chóng ra. NÕu khÝ trong èng phãng ®iÖn lµ hi®ro th× t¹o ra ion d¬ng nhÑ nhÊt, gäi lµ proton.
3. Sù t×m ra n¬tron.
Ho¹t ®éng 3:
N¨m 1932, Chatwick (céng t¸c viªn cña Rutherford) dïng h¹t b¾n ph¸ mét tÊm kim lo¹i beri máng ®• ph¸t hiÖn ra mét lo¹i h¹t míi cã khèi lîng xÊp xØ proton, nhng kh«ng mang ®iÖn, ®îc gäi lµ h¹t n¬tron (kÝ hiÖu b»ng ch÷ n)
4. Sù kh¸m ph¸ ra h¹t nh©n nguyªn tö.
Ho¹t ®éng 4:
GV cho HS quan s¸t thÝ nghiÖm m« pháng chøng minh sù tån t¹i cña h¹t nh©n nguyªn tö vµ m« t¶ thÝ nghiÖm.
GV: C¸c em quan s¸t thÝ nghiÖm vµ h•y nªu nhËn xÐt vÒ ®êng ®i cña c¸c h¹t khi nã ®i qua l¸ vµng?
GV gi¶i thÝch: Trong nguyªn tö, c¸c phÇn tö mang ®iÖn tÝch d¬ng khi ®i gÇn ®Õn hoÆc va ph¶i h¹t còng mang ®iÖn tÝch d¬ng, cã khèi lîng lín nªn nã bÞ ®Èy vµ chuyÓn ®éng chÖch híng hoÆc bÞ bËt ngîc trë l¹i. H¹t mang ®iÖn tÝch d¬ng ®ã chÝnh lµ h¹t nh©n nguyªn tö.
GV ®a ra phÇn m« pháng cÊu t¹o nguyªn tö.
Ho¹t ®éng 5:
GV lu ý:
- C¸c electron hoµn toµn gièng nhau.
- Nguyªn tö trung hßa ®iÖn nªn trong nguyªn tö sè electron b»ng sè proton.
II. KÝch thíc vµ khèi lîng cña nguyªn tö
1. KÝch thíc
Ho¹t ®éng 6:
PhiÕu häc tËp sè 1:
1. §Ó ®o kÝch thíc nguyªn tö ngêi ta dïng ®¬n vÞ nµo ?
A. A0 B. nm C. m D.C¶ A vµB
2. C¸ch quy ®æi nµo sau ®©y ®óng?
A. 1A0 =10-1nm = 10-8 cm =10-10 m
B. 1A0 =10-1nm = 10-7 cm =10-10 m
C. 1A0 =10-1nm = 10-9 cm =10-10 m
D. 1A0 =10-1nm = 10-6 cm =10-10 m
3. §iÒn th«ng tin cßn thiÕu vµo b¶ng sau
®êng kÝnh(nm) So s¸nh
Nguyªn tö
H¹t nh©n
H¹t p hoÆc e
2. §¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
Ho¹t ®éng 7
KiÕn thøc träng t©m cña môc nµy lµ cho HS hiÓu ®îc thÕ nµo lµ khèi lîng nguyªn tö tuyÖt ®èi vµ ®¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
GV ®Æt vÊn ®Ò: thùc nghiÖm ®• x¸c ®Þnh ®îc khèi lîng cña nguyªn tö C lµ 19,9026.10-27kg. §ã lµ khèi lîng tuyÖt ®èi cña nguyªn tö C, cã trÞ sè rÊt nhá. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n, ngêi ta lÊy gi¸ trÞ 1/12 khèi lîng nguyªn tö C (®vC) lµm ®¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
Thµnh phÇn nguyªn tö
I. Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö
1. Sù t×m ra electron
N¨m 1897, Thomson ®• ph¸t hiÖn ta tia ©m cùc, mµ b¶n chÊt lµ c¸c chïm h¹t nhá bÐ mang ®iÖn tÝch ©m, gäi lµ c¸c electron (e).
qe = -1,602.10-19C
me = 9,1095.10-31kg
2. Sù t×m ra proton.
- N¨m 1916, Rutherford ®• ph¸t hiÖn ra proton (p).
H H+ + e
= +1,602.10-19C = -qe
= 1,6726.10-27kg 1u
- C¸c h¹t electron (e) vµ proton (p) cã trong thµnh phÇn cña mäi nguyªn tö.
3. Sù t×m ra n¬tron.
N¨m 1932, Chatwick ®• ph¸t hiÖn ra h¹t n¬tron (n).
qn = 0
mn =1,6748.10-27kg ≈ mp
4. Sù kh¸m ph¸ ra h¹t nh©n nguyªn tö.
Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng, gåm:
- H¹t nh©n n»m ë t©m cña nguyªn tö, gåm proton vµ n¬tron, nªn h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d¬ng.
- Vá electron cña nguyªn tö gåm c¸c electron chuyÓn ®éng xung quanh h¹t nh©n.
- Nguyªn tö trung hßa ®iÖn nªn trong nguyªn tö sè electron b»ng sè proton.
II. KÝch thíc vµ khèi lîng cña nguyªn tö
1.KÝch thíc :
a. Nguyªn tö cã kÝch thíc rÊt nhá nªn ph¶i dïng ®¬n vÞ ®o lµ angstron (A0) hoÆc nanomet( nm)
1A0 =10-1nm = 10-8 cm =10-10 m
b.
®êng kÝnh(nm) So s¸nh
Nguyªn tö 10-1
104
H¹t nh©n 10-5
103
H¹t p hoÆc e 10-8
107
Tõ b¶ng trªn ta thÊy nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng
NÕu coi nguyªn tö lµ h×nh cÇu ta cã V=
2. §¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö.
1u =
VD:TÝnh khèi lîng nguyªn tö hi®ro theo ®vC, biÕt khèi lîng nguyªn tö tuyÖt ®èi cña nã lµ 1,6725.10-27kg.
MH =
KLNT ®îc tÝnh b»ng ®vC gäi lµ nguyªn tö khèi.
M (u) ≈ p.1 + n.1
M (u) ≈ p + n
E/ Cñng cè vµ dÆn dß :( 4 phót )
1.Cñng cè :( Häc sinh lµm bµi tËp trong SGK)
Bµi tËp 1 (SGK trang 9)
Chän B. H¹t proton vµ n¬tron
Bµi tËp 2: (SGK trang 9)
Chän D: n¬tron , proton vµ electron
Bµi 3 (SGK trang 9)
Ta cã : chän C
2. DÆn dß :VÒ nhµ lµm c¸c bµi cßn l¹i 4,5 vµ trong SBT . Häc bµi cò , chuÈn bÞ bµi míi
Ngµy so¹n :
TIÕT 4: BµI 2: H¹t nh©n nguyªn tö – Nguyªn tè ho¸ häc -®ång vÞ
A/ Môc tiªu bµi häc
1. VÒ kiÕn thøc
Häc sinh hiÓu :
- Sù liªn quan gi÷a ®iÖn tÝch h¹t nh©n, sè p, sè e
- Sè khèi cña h¹t nh©n
- Kh¸i niÖm nguyªn tè ho¸ häc , sè hiÖu nguyªn tè , kÝ hiÖu ho¸ hoc
2. Kü n¨ng :
X¸c ®Þnh ®îc sè e, sè p, sè n khi biÕt kÝ hiÖu nguyªn tö,sè khèi cña nguyªn tö vµ ngîc l¹i
B/ ChuÈn bÞ :
GV: C¸c phiÕu häc tËp
HS : N¾m v÷ng ®Æc ®iÓm c¸c h¹t cÊu t¹o nªn nguyªn tö
C/ Ph¬ng ph¸p :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D/ TiÕn tr×nh GI¶NG D¹Y
1.æn ®Þnh tæ chøc líp ( 1phót )
2.KiÓm tra bµi cò : (5 phót)
C©u 1: Nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c h¹t cÊu t¹o nªn nguyªn tö ?
C©u 2: Bµi tËp 5 (SGK trang 9)
3. Néi dung bµi míi :
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß
I. H¹t nh©n nguyªn tö
Ho¹t ®éng1 : ( 10 phót )
Gv cho häc sinh lµm phiÕu häc tËp sè 1 :
C©u 1 : §iÒn th«ng tin vµo b¶ng sau :
§Æc tÝnh Vá nguyªn tö H¹t nh©n
p n
Khèi lîng (u)
§iÖn tÝch
C©u 2 : Tõ b¶ng sè liÖu ë c©u 1 : C¸c em h•y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn thiÕu vµo chç trèng
a. §iÖn tÝch cña h¹t nh©n lµ ®iÖn tÝch cña h¹t ...
b. NÕu cã Z proton th× sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ ..........vµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ ......
c.sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n = ..... = .......
2.Sè khèi
Ho¹t ®éng 2 : ( 5 Phót)
PhiÕu häc tËp sè 2
C©u 1 : (§iÒn tõ cßn thiÕu vµo chç trèng )
a.Sè khèi ( KÝ hiÖu lµ A) b»ng tæng sè h¹t .....
vµ tæng sè h¹t ......
b. A = ..... + ......
c. §iÒn c¸c sè liÖu thÝch hîp vµo b¶ng sau :
Nguyªn tö Sè p( Z) Sè n( N) Sè khèi A
Na 11 12
Cl 17 35
Mg 12 24
II. Nguyªn tè ho¸ häc
Ho¹t ®éng 3 (15 phót)
1.§Þnh nghÜa
Gi¸o viªn :
Yªu cÇu häc sinh nªu ®Þnh nghÜa nguyªn tè ho¸ häc trong SGK ?
C¸c nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè ho¸ häc cã ®Æc ®iÓm g× gièng nhau ?
2. Sè hiÖu nguyªn tö
Sè hiÖu nguyªn tö lµ g× ? BiÕt ®îc sè hiÖu nguyªn tö ta x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ®¹i lîng nµo ?
3. KÝ hiÖu nguyªn tö
PhiÕu häc tËp sè 3
C©u 1: §¹i lîng nµo lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho nguyªn tö?
C©u 2:§iÒn c¸c th«ng tin vµo c¸c « trèng cho thÝch hîp :
I. H¹t nh©n nguyªn tö
Häc sinh th¶o luËn nhãm :
C©u 1:
§Æc tÝnh Vá nguyªn tö H¹t nh©n
p n
Khèi lîng (u) O,00055u 1u 1u
§iÖn tÝch
1- 1+ 0
C©u 2:
a. §iÖn tÝch cña h¹t nh©n lµ ®iÖn tÝch cña h¹t proton
b. NÕu cã Z proton th× sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ Z vµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ Z+.
c.sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n = sè p = sè e
2.Sè khèi
Häc sinh th¶o luËn nhãm nhá
a. Sè khèi ( KÝ hiÖu lµ A) b»ng tæng sè h¹t proton
( Z) vµ tæng sè h¹t n¬tron (N)
b. A = Z+ N
c.
Nguyªn tö
Sè p( Z) Sè n( N) Sè khèi A
Na 11 12 23
Cl 17 18 35
Mg 12 12 24
II. Nguyªn tè ho¸ häc
1.§Þnh nghÜa
§Þnh nghÜa : Nguyªn tè ho¸ häc lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n .
C¸c nguyªn tö thuéc cïng mét nguyªn tè ho¸ cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng nhau .
2. Sè hiÖu nguyªn tö
Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña mét nguyªn tö cña 1 nguyªn tè ®îc gäi lµ sè hiÖu nguyªn tö nguyªn tè ®ã( KÝ hiÖu lµ Z)
Sè hiÖu nguyªn tö cho ta biÕt :
Sè hiÖu nguyªn tö = sè p = sè e = sè ®v®t h¹t nh©n
3. KÝ hiÖu nguyªn tö
1. A vµ Z lµ hai ®¹i lîng ®Æc trng cho nguyªn tö
2.
E/ Cñng cè vµ dÆn dß ( 9 phót )
1. Cñng cè :
Bµi 1: §iÒn c¸c th«ng tin thÝch hîp vµo b¶ng sau
Nguyªn tö Sè p Sè n Sè e Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n Sè khèi A Sè hiÖu nguyªn tö §iÖn tÝch h¹t nh©n
C 6 7
N 7 14
Ca 20 20
O 8 8
Al 13 27
Häc sinh ®iÒn th«ng tin vµo b¶ng
Nguyªn tö Sè p Sè n Sè e Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n Sè khèi A Sè hiÖu nguyªn tö §iÖn tÝch h¹t nh©n
C 6 7 6 6 13 6 6+
N 7 7 7 7 14 7 7+
Ca 20 20 20 20 40 20 20+
O 8 8 8 8 16 8 8+
Al 13 14 13 13 27 13 13+
DÆn dß
VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp 1,2 4 Trong SGK trang 13+14 , c¸c bµi tËp trong SBT , häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi mèi
NGµy so¹n:
TiÕt 5 BµI 2: H¹t nh©n nguyªn tö – Nguyªn tè ho¸ häc -®ång vÞ
A/ Môc tiªu bµi häc
1.Häc sinh hiÓu:
• Kh¸i niÖm ®ång vÞ.
• Kh¸i niÖm nguyªn tö khèi trung b×nh.
2.Häc sinh vËn dông:
• TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña nguyªn tè hãa häc mét c¸ch thµnh th¹o.
B/ chuÈn bÞ
1.Gi¸o viªn: m« pháng c¸c ®ång vÞ cña hi®ro
2. Häc sinh : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi
C/ PH¦¥NG PH¸P :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y
1.æn ®Þnh tæ chøc líp (1phót)
2.KiÓm tra bµi cò :( 9 phót )
Häc sinh 1:
• Nªu kh¸i niÖm ®iÖn tÝch h¹t nh©n vµ sè khèi cña h¹t nh©n.
• H•y biÓu diÔn c¸c nguyªn tè sau:
Silic (14p, 14n)
Kali (19e, 20n)
Neon (sè hiÖu nguyªn tö lµ 10, sè khèi lµ 20)
Häc sinh 2:
• Nªu kh¸i niÖm nguyªn tè hãa häc, sè hiÖu nguyªn tö vµ ý nghÜa cña sè hiÖu nguyªn tö?
• Nh÷ng ®iÒu kh¼ng ®Þnh sau ®©y cã ph¶i bao giê còng ®óng kh«ng?
- Sè hiÖu nguyªn tö b»ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
-Sè proton trong nguyªn tö b»ng sè n¬tron.
- Sè proton trong h¹t nh©n b»ng sè electron ë líp vá nguyªn tö
3.Néi dung bµi míi
Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß
II. §ång vÞ
Ho¹t ®éng 1:
PhiÕu häc tËp sè 1:
C©u 1:Cho c¸c ®ång vÞ sau :
Nguyªn tö H cã ba ®ång vÞ :
X¸c ®Þnh sè p , sè n , sè khèi A
Sè p................................................. .....
Sè n................................................. .....
Sè A................................................. ...
C©u 2: Tõ c¸c sè liÖu ë trªn em hiÓu thÕ nµo lµ ®ång vÞ ? Cho mét vÝ dô kh¸c ?
II. Nguyªn tö khèi trung b×nh
Ho¹t ®éng 2:
1. Kh¸i niÖm
Gi¸o viªn th«ng b¸o :
HÇu hÕt c¸c nguyªn tè hãa häc trong tù nhiªn lµ hçn hîp cña rÊt nhiÒu ®ång vÞ, chØ cã vµi nguyªn tè cã 1 ®ång vÞ nh nh«m, flo…
Qua ph©n tÝch ngêi ta nhËn thÊy tØ lÖ c¸c ®ång vÞ cña cïng 1 nguyªn tè trong tù nhiªn lµ kh«ng ®æi, kh«ng phô thuéc vµo hîp chÊt hãa häc chøa c¸c ®ång vÞ ®ã.
2. C«ng thøc tÝnh
Gi¸o viªn th«ng b¸o :
Thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ trong tù nhiªn kh«ng lµ kh«ng ®æi .
Nguyªn tö khèi trung b×nh cña c¸c ®ång vÞ phô thuéc vµo thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ ®îc tÝnh theo c«ng thøc
Trong ®ã :
A1 , A2 , ... An vµ a1 , a2 , ..., an lÇn lît lµ sè khèi vµ % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ 1 ,2 ,... , n .
Gi¸o viªn : Yªu cÇu häc sinh ¸p dông c«ng thøc lµm c¸c vÝ dô sau :
VÝ dô 1:
Clo lµ hçn hîp cña hai ®ång vÞ bÒn
.TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña Clo
VÝ dô 2:
§ång trong tù nhiªn cã hai ®ång vÞ vµ cã nguyªn tö khèi trung b×nh b»ng 64,4 .TÝnh % sè nguyªn tö mçi ®ång vÞ ?
II. §ång vÞ
Häc sinh th¶o luËn
Nguyªn tö H cã ba ®ång vÞ :
Sè p.............1...............1..................1 ..
Sè n.............0...............1..................2 ..
Sè A............1...............2.................3..
§ång vÞ lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng sè proton nhng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron, do ®ã sè khèi A kh¸c nhau.
VD: Clo cã 2 ®ång vÞ:
Cl:
C:
- HÇu hÕt c¸c nguyªn tè hãa häc trong thùc tÕ ®Òu lµ hçn hîp cña c¸c ®ång vÞ.
- TÊt c¶ ®ång vÞ cña mäi nguyªn tè ®Òu cã tÝnh chÊt hãa häc nh nhau.
II. Nguyªn tö khèi trung b×nh
1. Kh¸i niÖm
Nguyªn tö khèi cña c¸c nguyªn tè lµ nguyªn tö khèi trung b×nh cña hçn hîp c¸c ®ång vÞ cã tÝnh ®Õn tØ lÖ phÇn tr¨m sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ.
2. C«ng thøc tÝnh
Thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ trong tù nhiªn kh«ng lµ kh«ng ®æi .
Nguyªn tö khèi trung b×nh cña c¸c ®ång vÞ phô thuéc vµo thµnh phÇn % sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ ®îc tÝnh theo c«ng thøc
Trong ®ã :
A1 , A2 , ... An vµ a1 , a2 , ..., an lÇn lît lµ sè khèi vµ % sè nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ 1 ,2 ,... , n .
Häc sinh lªn b¶ng lµm vÝ dô 1
¸p dông c«ng thøc ta cã :
Häc sinh lªn b¶ng lµm vÝ dô 2
Gäi x lµ % sè nguyªn tö cña ®ång vÞ (100-x) Lµ % sè nguyªn tö cña ®ång vÞ .
¸p dông c«ng thøc ta cã :
VËy : ( 30% ) vµ ( 70%)
Bµi tËp cñng cè:
Bµi 1: Mét nguyªn tö cã 8 proton, 8 n¬tron vµ 8 electron. Chän nguyªn tö ®ång vÞ víi nã:
a. 8 proton, 8 n¬tron, 9 electron
b. 8 proton, 9 n¬tron, 9 electron
c. 9 proton, 8 n¬tron, 9 electron
d. 8 proton, 9 n¬tron, 8 electron
§¸p ¸n: d
Bµi 2:
Khèi lîng nguyªn tö cña ®ång lµ 63,54. §ång cã 2 ®ång vÞ lµ: vµ . T×m phÇn tr¨m vÒ sè nguyªn tö cña mçi ®ång vÞ.
Bµi 3:
¤xi cã 3 ®ång vÞ:
Hi®ro cã 3 ®ång vÞ:
(D) (T)
H•y t×m xem cã bao nhiªu kiÓu ph©n tö níc ®îc t¹o thµnh tõ c¸c ®ång vÞ cña «xi vµ hi®ro. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o vµ tÝnh khèi lîng ph©n tö cña chóng
Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4, 5 (s¸ch gi¸o khoa trang 13)
E/ Cñng cè vµ dÆn dß :
1.Cñng cè :
Bµi 1(Gi¸o viªn ra c©u hái )
Bµi 1: Mét nguyªn tö cã 8 proton, 8 n¬tron vµ 8 electron. Chän nguyªn tö ®ång vÞ víi nã:
A. 8 proton, 8 n¬tron, 9 electron
B. 8 proton, 9 n¬tron, 9 electron
C. 9 proton, 8 n¬tron, 9 electron
D. 8 proton, 9 n¬tron, 8 electron
Häc sinh tr¶ lêi :
Chän ®¸p ¸n :
D
Bµi 2( Gi¸o viªn ra c©u hái): Bµi tËp 3 (SGK trang 14)
Häc sinh lµm bµi:
¸p dông c«ng thøc ta cã :
Chän B
2.DÆn dß : VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp 5,6,7,8 (SGK ) trang 14 , Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi
Ngµy so¹n :
TiÕt 6: Bµi 3: LuyÖn tËp : thµnh phÇn nguyªn tö
A/Môc tiªu bµi häc
1. VÒ kiÕn thøc
- Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö
- Sè khèi, nguyªn tö khèi, nguyªn tè ho¸ häc,sè hiÖu nguyªn tö, kÝ hiÖunguyªn tö,®ång vÞ, nguyªn tö khèi trung b×nh.
2. VÒ kü n¨ng
- X¸c ®Þnh sè e, sè p, sè n vµ nguyªn tö khèi khi biÕt kÝ hiÖu nguyªn tö
- X¸c ®Þnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña nguyªn tè ho¸ häc
B/ ChuÈn bÞ
1. ThÇy : PhiÕu häc tËp , hÖ thèng c¸c c©u hái
2.GV cho HS chuÈn bÞ tríc bµi luyÖn tËp
C/ PH¦¥NG PH¸P :
1.§µm tho¹i gîi má
2.Häc tËp theo nhãm nhá
3.Nghiªn cøu
D/ tIÕN TR×NH GI¶NG D¹Y
1æn ®Þnh tæ chøc líp .(1 phót )
2.KiÓm tra bµi cò kÕt hîp víi lóc «n
3.Néi dung «n tËp :
Ho¹t ®éng 1 :( 10 phót )
Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp sè 1 :
§iÒn c¸c th«ng tin cßn thiÐu vµo chç trèng
Häc sinh tho¶ luËn nhãm nhá vµ ®iÒn th«ng tin
Gi¸o viªn yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 1 , 2 trong SGK trang 18 c¸c häc sinh cßn l¹i lµm bµi vµo vë vµ theo dâi c¸c b¹n lµm trªn b¶ng :
Ho¹t ®éng 2:(9 phót )
Häc sinh 1: Bµi 1:
Häc sinh 2 : Bµi tËp 2
Ho¹t ®éng 3:( 10 phót )
Gi¸o viªn yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 3 , 4 trong SGK trang 18 ,c¸c häc sinh cßn l¹i lµm bµi vµo vë vµ theo dâi c¸c b¹n lµm trªn b¶ng :
Häc sinh 1: Bµi tËp 3
Ho¹t ®éng 4:( 10 phót )
Gi¸o viªn yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 5 , 6 trong SGK trang 18 ,c¸c häc sinh cßn l¹i lµm bµi vµo vë vµ theo dâi c¸c b¹n lµm trªn b¶ng :
Häc sinh 1: Bµi tËp 5
a. Khèi lîng cña nguyªn tö Nit¬ lµ :
Ta cã
b. TØ sè khèi lîng cña e so víi khèi lîng cña toµn nguyªn tö
Khèi lîng e qu¸ nhá nªn khi tÝnh khèi lîng nguyªn tö ta cã thÓ bá qua khèi lîng cña e .
Nguyªn tö khèi trung b×nh cña nguyªn tè kali lµ :
a. Nguyªn tè ho¸ häc lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n .
b. KÝ hiÖu nguyªn tö cho ta biÕt :
+ KÝ hiÖu ho¸ häc cña nguyªn tè
+ Sè hiÖu nguyªn tö , sè e , sè p , sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n , ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n , sè n¬tron ....
Häc sinh 2: Bµi tËp 4
Ta c¨n cø vµo c¸c luËn ®iÓm sau ;
1. Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n vµ sè khèi ®îc coi lµ nhøng ®¹i lîng ®Æc trng cho nguyªn tö .Sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña mét nguyªn tö cña mét nguyªn tè ®îc gäi lµ sè hiÖu nguyªn tö cña nguyªn tè ®ã .
2. Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc chØ cã e thay ®æi , nhng sè p trong h¹t nh©n nguyªn tö vÉn ®îc b¶o toµn , tøc lµ sè hiÖu nguyªn tö ®îc b¶o toµn nªn nguyªn tè ®îc toµn .
3. Tõ sè 2 ®Õn sè 91 cã 90 sè d¬ng ®iÖn tÝch cña proton lµ ®iÖn tÝch d¬ng vµ lµ mét sè nguyªn nªn sè hiÖu nguyªn tö còng lµ mét sè nguyªn d¬ng , tõ 2 ®Õn 91 chØ cã 90 sè d¬ng nªn sÏchØ tån t¹i 90 nguyªn tè .
ThÓ tÝch cña 1 nguyªn tö Ca lµ :
ThÓ tÝch thùc cña 1 nguyªn tö Ca lµ :
B¸n kÝnh cña nguyªn tö Ca lµ :( Coi nguyªn tö Ca cã d¹ng h×nh cÇu )
.
Häc sinh 2 Bµi tËp 6
C«ng thøc ph©n tö cña ®ång(II) oxit ( CuO ) lµ :
*C«ng thøc ®ång (II) ®îc t¹o thµnh tõ ®ång vÞ víi c¸c ®ång vÞ ta ®îc c¸c c«ng thøc sau : , , .
* C«ng thøc ®ång (II) ®îc t¹o thµnh tõ ®ång vÞ víi c¸c ®ång vÞ ta ®îc c¸c c«ng thøc sau : , , .
E/ Cñng cè vµ dÆn dß : (5 phót )
4.Cñng cè :
Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp sè 2:
Bµi 1:
Nguyªn tö khèi cña Bo lµ 10,81 .Bo gåm c¸c ®ång vÞ .Hái cã bao nhiªu % ®ång vÞ cã trong axit boric H3BO3 .
Bµi 2:
C¸c bon cã ba ®ång vÞ cßn oxi cã ba ®ång vÞ . ViÕt c«ng thøc ph©n tö khÝ CO2 ®îc t¹o thµnh tõ c¸c ®ång vÞ trªn .
5.DÆn dß c¸c em vÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp trªn vµ trong SBT!
Ngµy so¹n :