Hiennie*
29-09-2006, 08:43 PM
Chương 1
Tháng Chín
Bây giờ, loài ve sầu đã mồ yên mã đẹp. Nhiều cậu đang chờ hóa kiếp bướm để được sống một lần với mùa xuân và nếu chết sớm, sẽ được ép vào những trang sách đẹp nhất của các cô học trò mơ mộng. Bây giờ, loài tu hú đã bay về rừng, đang tương tư rặng vải mùa hạ miền xuôi. Và, bây giờ, cây đang làm đám ma cho lá. Lá rơi ban ngày. Lá rụng ban đêm. Lá ốm. Lá úa. Rồi lá chết. Thương nhất là những chiếc lá bàng. Thân xác to lớn thế mà cũng bị sốt rét vàng da, biến chứng đỏ thẫm, chẳng đợi kịp gió đến rửa tội đã vội rớt xuống tuyền đài. Tuyền đài là mặt đường phố, là vỉa hè tháng chín. Tháng chín vào học. Những bước chân tựu trường giẵm nát xác lá. Lá đau. Lòng học trò hớn hở. Lòng tôi thì vướng mắc một chút sắt se. Tự nhiên tôi thấy thương xót.
Năm nay, tôi nghỉ hè ở quê ngoại. Quê ngoại nhà tôi có một vẻ gì đó thật mơ hồ, một ngăn cách nào đó thật diệu vợi. Người con gái đã về nhà chồng là giã từ luôn quê mẹ như giã từ thời son trẻ của mình. Bổn phận làm vợ, làm mẹ bắt hình ảnh quê mẹ nhạt nhòa. Và hình ảnh ấy chỉ thiết tha sống dậy khi nỗi buồn nhuộm nắng hoàng hôn. Chiều chiều ra đứng cổng sau, Trông về quê mẹ ruột đau chìu chìu. Từ nỗi thiết tha của người mẹ, đứa con lớn lên, yêu quê ngoại hơn yêu quê nội. Quê nội gần gũi. Quê ngoại xa vời. Gần gũi quá, quen thuộc quá dễ gây chán nản. Xa vời quá, lạ lùng quá khiến ta mơ ước. Và ta ngỡ niềm mơ ước của ta sẽ no đầy nếu ta được sống ở quê ngoại rộn ràng trong ký ức, quê ngoại rực rỡ trong những câu chuyện kể của mẹ ta. Một lần.
Mấy tháng trước, tôi đã đọc cuốn Quê mẹ của Thanh Tịnh. Thấy tâm hồn xao xuyến chi lạ. Rồi đọc tiếp truyện ngắn Con so về nhà mẹ, cũng của Thanh Tịnh, đăng trên Giai Phẩm Tết Ngày Nay, tôi rơm rớm nước mắt. Câu chuyện thật giản dị: Hai vợ chồng trẻ cưới nhau được một năm thì chị vợ mang thai. Nhà chị ở xóm làng bên kia sông. Gần ngày sinh đẻ, anh chồng đưa vợ về nhà mẹ sinh con so. Tiễn chân vợ tận bến đò anh chồng mới trở lại nhà mình. Con đò dẫn chị vợ về nhà mẹ. Chị nghĩ ngợi mông lung... Tôi không hỏi mẹ tôi xem ngày mẹ tôi sinh tôi, mẹ tôi có về quê ngoại. Nhưng câu chuyện Con so về nhà mẹ bắt tôi tưởng tượng nhiều. Tôi thương mẹ tôi. Tôi thương quê ngoại vô vàn. Vì vậy, vụ hè năm nay, tôi xin bố mẹ tôi cho về nghỉ ngơi ở quê ngoại.
Ở quê nội, tôi có ông chú nghiêm khắc. Ông là sinh viên luật khoa. Hè nào ông cũng về quê với những cuốn sách dầy cộm. Chú tôi kèm tôi học nửa buổi. Ông bắt tôi làm những bài toán hóc búa và bắt phân tích văn phạm Pháp văn mờ người. Tôi sợi nhất chia động từ. Mà chú tôi cứ muốn tôi thuộc lòng những động từ khuôn mẫu đủ "mốt", đủ "tăng". Những động từ bất quy tắt phải thuộc như cháo. Chú tôi đánh tôi thẳng tay. Ông thích đem "nhãn hiệu" sinh viên ra khuyên nhủ tôi. Mùa hạ, ở quê nội, không bao giờ là mùa xuân nữa. Ở quê ngoại thì tuyệt vời. Mọi người coi tôi như hãy còn bé bỏng. Các cậu tôi, các dì tôi thay phiên nhau chiều chuộng tôi, chỉ lo tôi buồn tôi đòi về tỉnh. Ông cậu út được phó thác trách nhiệm bày đặt các cuộc vui cho tôi chơi. Cậu tôi dẫn tôi đi câu.
Những giấc ngủ trưa của tôi thường kéo dài đến xế chiều. Hễ thức dậy là có thức ăn ngay. Hôm nay bún rêu cua. Mai bánh cuốn. Mốt xôi chè... Ðêm trăng, bà ngoại tôi thả vó tôm. Tôi theo bà tôi đi cất vó. Những chú tôm giẫy đành đạch trong vó bằng vải màn cũ nhuộm nâu. Hắt các chú vào cái rổ có cành tre, các chú giẫy lạo xạo vui tai lắm. Trên đời, nếu những bữa cơm nào đáng nhớ nhất, tôi sẽ chẳng ngần ngại kể ngay những bữa cơm trưa ở quê ngoại nhà tôi. Một đĩa rau muống tía. Một bát tương nhỏ. Một đĩa tôm đầu đặc trứng kho mặn vắt chanh. Ly kỳ là bát nước rau muống. Ðang xanh, vắt chanh vào nó đỏ tía. Quê ngoại chiều chuộng tôi quá khiến tôi tưởng tôi còn bé bỏng thật tình, dù bà ngoại tôi vẫn nói đùa "Cháu lấy vợ được rồi đấy". Nghe con cá quẫy mạnh dữ.
Ðiều làm tôi sung sướng hơn cả là, ở quê ngoại, không ai kèm tôi học hay giục tôi lo bài vở. Tôi tự do. Chiếc võng mắc dưới giàn hoa lý vườn sau, tôi nằm đọc truyện Tô Hoài, Ngọc Giao rồi ngủ. Cuốn sách cuối cùng đem về quê ngoại của tôi, tức mình ghê, không phải là cuốn truyện. Ðó là tập thơ Tâm hồn tôi của Nguyễn Bính. Tôi đọc bài đầu, cất đi. Buồn quá, lại lôi ra đọc. Và tôi thích. Tôi học thuộc lòng. Tôi mê thơ từ đó, bắt đầu bằng thơ Nguyễn Bính. Tôi nhớ bài Cây bàng cuối thu :
Thu đi trên những cành bàng
Chỉ còn hai chiếc lá vàng mà thôi
Hôm qua đã rụng một rồi
Lá theo gió cuốn ra ngoài sơn thôn
Hôm nay bởi thấy tôi buồn
Lìa cành theo gió lá luồn qua song
Hai tay ôm lá vào lòng
Than ôi chiếc lá cuối cùng là đây
Ba tháng hè ở quê ngoại, tôi biết yêu thơ, biết buồn. Quê ngoại nhà tôi phả vào tâm hồn tôi khói hương mơ mộng cùng lúc tuổi tôi vừa lớn. Cho nên, ngày khai trường năm nay, đi trên con đường cuối thu đầy lá chết, tôi thấy quanh tôi vướng mắc một nỗi buồn man mác. Phải chăng khi cậu trai biết buồn là cái nụ hoa đầu trong trái tim cậu muốn nở ? Hay cánh bướm thoát khỏi hồn cậu đòi đậu trên một cánh hoa ? Tôi đến trường hơi muộn. Vì đi chậm để thương những chiếc lá vàng. Vẫn cảnh náo nức cũ, cảnh náo nức của tựu trường. Tôi không tìm được một nỗi vuốt ve nào ở những mùi thơm của trường lớp, bàn ghế sau ba tháng hè xa vắng. Có lẽ, "mùa xuân trong mùa hạ" hãy còn quá ngon. Dường như, tựu trường không mang lại một xúc động cho niên thiếu. Kỷ niệm chỉ hiện hình và bao giăn nhịp điệu buồn tênh. Nhưng mùa xuân của học trò bước quá nhanh. Giờ cuối cùng một niên học chấm dứt, người học trò vui vẻ : Sung sướng quá, giờ cuối cùng đã hết. Giờ cuối cùng của ba tháng hè chấm dứt, chẳng nghe ai mừng rỡ.
Trống trường báo hiệu xếp hàng vào lớp. Tôi thẫn thờ vào lớp học cơ hồ con chim khuyên bị thả vào chiếc lồng tre. Cửa sổ mới sơn, cái cửa sổ thiếu mùi thơm của hoa cau, nhỏ bé nhìn rõ một khoảng trời không đủ các sắc mây. Tôi đâm ra khó tính và cảm giác quanh tôi hoàn toàn câm nín. Bàn ghế câm nín. Bảng đen câm nín. Ngay cả sự ồn ào sắp chỗ ngồi, tranh chỗ ngồi cũng câm nín. Thầy giáo xuất hiện. Những lời nói đầu : Năm nay là năm thi cử, các anh phải làm việc chuyên cần. Vượt đoạn đường này các anh mới hy vọng lên trung học đệ nhị cấp rồi lên đại học. Các anh chép thời khóa biểu... Bút viết ấn mạnh mực mới chịu ra. Tay run rẩy. Tôi chép thời khóa biểu khó khăn hơn làm bài tập đại số phương trình bậc hai. Buổi học đầu của niên học mới sao mà uể oải ! Thân hình nón. Ba điểm tạo nên một mặt phẳng. Tam giác quay không chịu sinh ra một bài thơ Nguyễn Bính.
Sự uể oải kéo dài đúng một tuần lễ. Khi tôi nghĩ đến ông chú sinh viên luật khoa, nghĩ đến trường thi bên Nam Ðịnh, nghĩ đến tiếng thở dài não nuột của bố mẹ hay tin con mình thi trượt thì lớp học của tôi có một học sinh mới. Một nữ học sinh. Chiếc lồng nhốt con chim khuyên bỗng được thả lên một cánh hoa phượng. Vì tên nàng là Phượng. Trần Thị Hồng Phượng.
Chương 2
Phượng là nữ sinh duy nhất của lớp đệ tứ. Lên trung học, tôi chuyên ngồi bàn đầu. Ông chú sinh viên của tôi khuyên tôi nên chiếm bàn đầu. "Vì thầy giảng bài dễ nghe. Vì thầy "chú ý" mình nhất. Vì sợ thầy "chú ý" mình hết dám lười biếng". Ðó là những điểm lợi của những anh học trò... gạo cỡ ông chú sinh viên của tôi. Còn những anh học trò "tài tử", yếu toán, kém lý hóa mà bị ngồi bàn đầu là một tai họa. Thầy yêu, cứ bắt lên bảng sửa toán thì nguy hiểm vô cùng. Thành thử, bàn đầu thường dành cho những tay xuất sắc. Con gái ưu tiên ngồi bàn đầu. Phượng vào học, tôi phải xuống bàn thứ hai, ngồi sau nàng, suốt buổi học ngắm suối tóc nàng chảy dài trên bờ vai. Khung cửa sổ nhỏ nhìn thấy một khoảng trời thiếu nhiều sắc mây bỗng trở nên vô nghĩa.
Từ mái tóc Phượng tỏa ra một mùi thơm kỳ tuyệt. Mùi thơm của hương tóc hay mùi thơm con gái? Tôi ngột ngạt trong mùi thơm đó, tưởng chừng thấy một thế giới tiểu thuyết, một cõi trời thơ ở mái tóc nàng. Mùi thơm nàng bàng bạc khắp gian lớp. Không phân chất nổi nó giống mùi thơm nào của đất trời, hoa lá. Nhưng nó làm cả lớp học ngất ngây. Những anh học trò luộm thuộm nhất cũng đã chịu khó sửa lại cổ áo, mái tóc. Ngôn ngữ bạt mạng thì để dành lúc vắng nàng mới phóng ra. Nàng đã làm những anh học trò ngổ ngáo hóa thành nai vàng ngơ ngác. Nàng không hiểu nàng là quyền uy của lớp học. Ngồi bất động. Mắt chỉ nhìn lên bàn thầy. Giờ ra chơi nàng không thèm ra. Chơi với ai nhỉ ? Tôi nghĩ thế và bắt thương nàng cô đơn. Nàng là chiếc lá bàng cuối thu. Nàng là con chim khuyên.
Hai hôm sau, tôi nhớ thật rõ, đúng rồi, hai hôm sau, nhằm giờ Việt văn, nàng quay xuống bàn tôi. Vừa học đoạn tài sắc của chị em cô Kiều và tôi thắc mắc tại sao Nguyễn Du quên tả mái tóc của Thúy Kiều. Cả Nguyễn Gia Thiều cũng quên tả mái tóc của người cung nữ. Người đời xưa không thích tả mái tóc giai nhân hay không biết tả mái tóc giai nhân? Có lẽ, ngày xưa, giai nhân đội khăn hoặc búi tóc nên thi sĩ không cảm nổi vẻ đẹp của mái tóc. Nàng quay xuống bất chợt khiến tôi hốt hoảng như một tên trộm bị bắt quả tang. Tên trộm đương say ngắm mái tóc nàng mà trách người tài tử ngày xưa. Ðôi mắt tôi, chắc chắn, chứa nhiều ý gian. Nàng mỉm cười. Nụ cười làm quen. Tôi ngẩn ngơ một nỗi. Nàng khẽ hỏi :
- Anh có thể cho Phượng mượn những quyển vở của anh không ?
Tôi thấy nóng ran đôi tai. Tôi thấy nhịp tim của tôi dồn dập. Tôi thấy hồn tôi thoát khỏi xác tôi và chui ra khung của sổ bay bổng lên trời cao.
- Ðược chứ, anh?
Tôi gật đầu, đáp gọn :
- Ðược.
Và hỏi :
- Bây giờ à?
Nàng cười. Lại cười:
- Mai. Mai thứ bảy anh đem hết vở bài học, bài làm cho Phượng mượn. Chủ nhật Phượng ở nhà chép. Anh nhớ đấy nhé !
Tôi gật đầu nữa. Nàng quay lên. Và tôi nguyền của tôi đần độn, ngu ngốc, thô lỗ, man di mọi rợ. Ðã đọc tiểu thuyết của Ngọc Giao, Tô Hoài, Thâm Tâm, Thạch Lam, thuộc hàng trăm câu đối thoại bay bướm, tình tứ mà có dịp đối thoại với con gái thì chỉ biết gật đầu và đáp, hỏi quê mùa, đồng chua nước mặn. Phượng hỏi mượn vở của tôi để chép bài cũ. Thế thôi. Thế mà cũng gây một "dư luận" trong lớp. Giờ ra chơi, bạn bè xúm quanh tôi phỏng vấn tình hình. Quan trọng lắm. Ðây là một biến cố của những chàng trai vừa lớn, những chàng trai hung hăng, bất chấp tất cả nhưng đứng trước mặt con gái thì đôi tay bỗng dài ngoẵng chẳng biết nên cất chỗ nào cho tiện, đôi mắt đang ngời sáng bỗng mờ tối, cái miệng đang liến thoắng bỗng nín thít, đôi khi nói chẳng nên lời, dùng ong tiểu thuyết, trong thơ. Tự nhiên, tôi mua sự bối rối và bầy đặt sự xấu hổ. Tôi yêu dễ dàng. Ôi, tình yêu dễ dàng, tình yêu đủ mầu sắc cầu vồng, tình yêu bong bóng trời mưa.
Tan học về, tôi không thiết ăn cơm. Tháng chín tuyệt vời. Tựu trường tuyệt vời. Mùa thu năm nay mới là mùa xuân. Mùa hè vừa qua vất đi. Tiếng ve sầu, tiếng tu hú buồn nản. Không gian quê ngoại nằm gọn ở nụ cười của Phượng, người con gái hẳn đã yêu tôi, chỉ yêu tôi. Lục cuốn thơ Nguyễn Bính đọc vụ hè tìm một bài dặn dò xa xôi. Không có. Xin tiền mẹ bảo mua cuốn sách giáo khoa. Nhưng đến hiệu sách mua tập Lỡ bước sang ngang của Nguyễn Bính. Cả buổi trưa mê man đọc và gửi lòng mình vào thơ. Tuổi trẻ, thơ và tình yêu. Ba thứ đó quyện lấy nhau, gắn bó keo sơn. Thiếu nó là không có tuổi trẻ, là tuổi trẻ què cụt, tuổi trẻ quáng gà, tuổi trẻ tàn bạo, tuổi trẻ thành đàn ông ưa lý sự, bất mãn nhằng và đói kém kỷ niệm làm người. Hạnh phúc không bao giờ đến vớ vẫn.
Nguyễn Bính chưa giúp tôi được điều gì. Tôi cũng chưa hiểu mình nên dở cái trò gì trong những cuốn tập bài học, bài làm sắp cho Phượng mượn. Thôi hãy gượm. Vội vàng chi? Tôi tự nhủ tôi và sắp xếp những cuốn vở thật tươm tất. Ít ra, nàng sẽ phục ta là người học trò gương mẫu, sách vở sạch sẽ, bài làm toàn mười tám điểm trên hai mươi. Tôi nhìn tôi trong gương. Khen thầm: Ðược đấy, mày có vẻ Lục Vân Tiên lắm, Chương ạ ! Mày thuê nặn bức tượng nhỏ sửa soạn tặng Kiều Nguyệt Nga đi. Buổi chiều xuống thong thả. Những mảng nắng hoàng hôn đến với tôi bằng ý nghĩ khác. Tôi vừa biết thế nào là từng giọt nắng và nỗi rét mướt của thời gian chờ đợi.
Chương 3
Sáng hôm sau, qua một đêm chiêm bao đẹp, giã từ chiêm bao đẹp, tôi đến trường thật sớm. Sân trường còn vắng hoe. Thế mà, ở gian lớp của tôi, Phượng đã có mặt. Qua song cửa sổ nhìn vào, Phượng giống hệt con chim khuyên cô độc. Tôi bước vào lớp. Nhẹ nhàng lắm nhưng vẫn làm lay động chiếc lồng. Con chim khuyên giật mình. Rồi đôi mắt nó long lanh mừng rỡ. Phượng cười. Nụ cười buổi sáng rực rỡ như bình minh. Nàng đứng dậy:
- Anh tới sớm quá.
- Phượng tới sớm hơn tôi.
Nàng đỡ chồng vở trên tay tôi. Cử chỉ quen thân và hồn nhiên. Tôi bối rối. Tự nhiên, tôi cười vô duyên dáng, đoảng vị. Nàng ngó chăm chăm tên tôi viết nắn nót, viết bằng bút "lông" ở cái "ê ti két". Phượng thích thú :
- Biết tên anh rồi. Thiên Chương. Những một ngàn chương cơ à?
- Không phải đâu.
- Thế là gì ?
- Là những vì sao, là tinh tú, là văn chương trên trời.
- Tên anh hay tuyệt.
Tôi đã ngồi xuống ghế của tôi. Phượng cũng ngồi. Nàng ngồi quay lưng về phía bảng đen. Như vậy, hai chúng tôi giáp mặt nhau. Tôi thấy khuôn mặt nàng đẹp cơ hồ những giấc chiêm bao chợt đến, chợt đi đêm qua. Tôi chưa hiểu Phượng đẹp đến độ nào, chỉ biết nàng đang làm tôi xao xuyến. Có lẽ, người con gái ta quen trước nhất ở đoạn đầu niên thiếu mà ta tưởng chừng đã yêu nàng là người con gái đẹp nhất. Nếu một mùi hương khó phân chất, theo thi sĩ, thì Phượng càng không nên so sánh với bất cứ ai, bất cứ cái gì, trừ những chiêm bao đẹp. Nàng hỏi :
- Anh Chương là học trò mới?
- Tôi là ma cũ.
- Anh định bắt nạt ma mới chăng?
- Tôi không dám bắt nạt ai. Phượng chắc không phải người tỉnh này?
- Vâng.
- Mọi năm học đâu?
- Hà Nội.
- Ở đây buồn lắm, tỉnh lỵ nhỏ bé, dân đồng chua nước mặn.
- Nhưng đời sống êm đềm. Học trò hiền ghê ghê là. Họ tránh đường cho Phượng đi và chẳng ai trêu cợt. À, hè qua anh có đi đâu chơi không?
- Về quê ngoại.
- Sao anh không ra bãi biển Ðồng Châu. Tỉnh này có bãi biển Ðồng Châu đẹp nhất Việt Nam.
- Quê ngoại tôi đẹp hơn nhiều.
Tôi kể chuyện quê ngoại nhà tôi cho Phượng nghe. Nàng ước ao một dịp hè nào đó sẽ theo tôi về quê ngoại nhà tôi. Câu chuyện đang vui và tôi hết bối rối thì bỗng dưng tôi nói một câu ngu ngốc :
- Mai Phượng sẽ chép bài mỏi tay.
Phượng mím môi rồi bẻ bão tay :
- Chắc phải mua một lọ dầu Nhị Thiên Ðường.
Tôi hỏi :
- Ðể làm gì?
Phượng nheo mắt :
- Anh không hiểu để làm gì à?
Tôi gật đầu :
- Ðể làm gì vậy?
Phượng cười:
- Ðể bóp tay sau khi chép hết bài cũ.
Tôi suy nghĩ giây lát:
- Hay là...
- Hay là bóp tay bằng dầu Con Hổ?
- Hay là Phượng để tôi chép bài giúp.
- Rồi Phượng làm gì?
- Phượng...
Tôi không biết trả lời sao. Im lặng. Tôi đưa mắt nhìn qua khung cửa sổ. Một khoảng trời của tôi còn y nguyên. Vẫn thiếu đủ sắc mây song nó mới phủ lên một vẻ kỳ ảo. Tôi nghe rõ tiếng trái tim tôi đập. Tôi chớp mắt và tưởng một bình minh nạm vàng ngập lụt trong mắt tôi. Tháng chín quả là tuyệt vời. Tôi đứng lên :
- Họ sắp tới.
Và tôi bước nhanh khỏi lớp. Một lúc, sân trường đã đông đầy học trò. Những người bạn tinh nghịch vỗ vai tôi thân mật:
- Kiều Nguyệt Nga đến sớm nghê, Kim Liên đâu hả, Lục Vân Tiên? Phong Lai cướp mất nàng rồi ư?
Tôi làm bộ nghiêm nghị:
- Ðừng đùa nhảm.
Thì họ dọa:
- Bạn chê Lục Vân Tiên, tôi sẽ là Lục Vân Tiên đánh Phong Lai cứu Kiều Nguyệt Nga.
Tôi bỗng dậy từ đáy lòng chút gì hờn ghen, khó chịu. Hai giờ Ðại số, tôi không nghe kịp thầy giảng. Hồn tôi thả trên dòng suối tóc Phượng. Tôi nhớ một đoạn giảng văn óng ả học năm ngoái, đoạn giảng văn dịch của Chateaubriand. Suối tóc Phượng như thác Niagara. Và tôi, tôi là Chateaubriand đứng ngắm thác chảy "Mơ màng trên những bờ nước rộng, rút lại thấy một mình đứng trước Thượng Ðế". Mơ màng trên suối tóc ngạt ngào hương thơm và thấy mình ngồi dưới bảng đen. Tiếng phấn viết ken két nhằng nhịt những con số dễ làm nản chí. Ðừng tháng mười vội. Thong thả đã. Hãy là đầu tháng chín. Tháng chín kéo dài cho mộng mơ no nê rồi tháng mười không sao đâu. Tháng chín cho tôi đủ thì giờ trách móc tôi khờ khạo, bí tắc một câu trả lời "Rồi Phượng làm gì".
- Anh Chương !
- Dạ.
- Anh đang mơ mộng gì đó?
- Dạ, con đang nghe bài.
- Hiểu chứ?
- Dạ hiểu.
- Lên bảng!
Tôi lên bảng, run run cầm cục phấn. Tay trái xóa bảng. Bụi phấn bay tung. Tôi quên tôi sắp bị mắng. Tưởng tượng bụi phấn như bụi tuyết trắng xóa đầu mình. Tưởng tượng mái tóc mình là cành lê điểm hoa phấn trắng. Tưởng tượng bụi phấn cơ hồ lớp sương buồn. Sương buồn ôm kín non sông. Ấy là cơn mơ mộng của cậu học trò. Tôi đang đóng trọn vẹn vai trò cậu ta. Và phải khó khăn lắm mới làm nổi bài ứng dụng tầm thường. Thầy đuổi về chổ :
- Năm nay xuống dốc đấy nhé, Chương. Tại sao thế?
Thưa thầy tại con bận tìm câu trả lời "Rồi Phượng làm gì". Câu trả lời khó gấp trăm lần bài toán khó nhất.
- Phải cố gắng.
- Dạ.
Tôi nghĩ thầm: Tháng chín chưa dứt. Tháng tuyệt vời của tôi chưa thể giã từ tôi. Ít nhất, trước khi giã từ, nó nên cho tôi một kỷ niệm. Phượng quay xuống :
- Anh có buồn không ?
Tôi nói :
- Tôi chỉ buồn vì tháng chín qua mau.
- Tại sao?
Vì chưa kiếm ra câu trả lời Phượng "Rồi Phượng làm gì" nếu tôi chép bài giùm Phượng.
Phượng lại cười :
- Liệu cuối tháng chín anh kiếm nổi chưa?
Tôi gật đầu:
- May ra.
Hai giờ nối tiếp là hai giờ Vạn vật. Tôi không thèm nghe giảng bài. Thầy cứ giảng và tôi cứa vẽ mái tóc Phượng trong quyển vở nháp. Chợt nhớ bài thơ rất học trò của Tế Hanh :
Những vở: soạn bài hay toán, luận
Ðịa dư, cách trí... dáng lo âu
Chỉnh tề đầy đủ như ông giáo
Vở nháp lôi thôi giống học trò
Bìa rách lung lay giấy chẳng lành
Mực thì đủ thứ: Tím, đen, xanh...
Không cần giấy thấm, không cần thước
Bài chép chưa xong đã chép hình
Nháp luận chữ tây rồi quốc văn
Ðôi lời thầy giảng chép lăng quăng
Trò chơi giải trí bên bài toán
Rất khó, bài thơ trải điệu vần...
Và các tên người trạm khắp trường
Làn môi, cặp mắt, vẽ từng đường
Ấy là những lúc chàng trai nhớ
Nghĩ đến ngày kia thoát khỏi trường.
Ðó, đâu riêng gì tôi mơ mộng? Và đâu riêng gì tôi vẽ mái tóc một người bạn gái vào cuốn vở nháp? Chàng trai Tế Hanh vẽ làn môi, cặp mắt con gái và ghi nhằng nhịt tên các nàng để nghĩ "ngày kia thoát khỏi trường". Chứ tôi, tôi chỉ vẽ một mái tóc, chỉ viết một tên người có mái tóc và không bao giờ nghĩ ngày mai dời bỏ trường lớp. Tháng chín với tôi còn yêu dấu, nữa là trường lớp của tôi. Phượng không biết tôi đang vẽ mái tóc nàng. Mái tóc nàng là tấm bản đồ dẫn hồn tôi phiêu du đến bờ mơ bãi mộng. "Rồi Phượng làm gì" Phượng đừng làm gì cả, Phượng hãy ngồi yên cho tôi trốn những giờ học khô khan trên nụ cười nàng. Câu trả lời đã có. Nhưng cuối tháng chín liệu tôi dám trả lời Phượng không?
Chương 4
Sáng thứ hai, Phượng đem trả tôi những cuốn vở bài học, bài làm. Hôm nay, tôi vào lớp sớm hơn Phượng. Nàng ngạc nhiên:
- Anh đi học từ năm giờ à?
Tôi ngượng ngùng:
- Vừa mới tới. Phượng chép xong bài chưa?
Phượng vui vẻ:
- Mất cả ngày chủa nhật. Ðược cái đỡ phải bóp tay bằng dầu Con Hổ.
Tôi thấy những cuốn vở của tôi được bọc giấy bóng mầu xanh. Ngỡ ngàng đôi chút. Và xao xuyến thật nhiều. Phượng đan hai tay vào nhau. Nàng không nhìn một khoảng trời quen thuộc của tôi qua khung cửa sổ.
- Anh thích mầu xanh chứ? Những cuốn vở của anh quý lắm, có thể bầy ở... Bảo Tàng Viện.
Phượng không cho tôi trả lời, nói tiếp:
- Bây giờ mà vẫn còn người học sinh trung học dùng vở đóng bằng giấy nguyên thiếp và viết bằng bút mực thì những quyễn vở đáng giữ kỹ.
Tôi nói :
- Nó cũng tầm thường thôi.
Phượng đã quay lại. Nàng ngó tôi. Ðôi mắt long lanh. Không thể là đôi mắt của một loài chim, dù loài chim hiền nhất, dễ thương nhất. Mắt Phượng, mắt của một cô tiên yêu đời. Chưa đúng. Mắt Phượng, mắt của dòng sông cuối thu. Ồ, sao tôi cứ so sánh một cách ngu đần thế nhỉ? Mắt Phượng là mắt Phượng. Mắt Phượng rực rỡ một chân trời chiêm bao. Tôi bị thu hút vào đó. Hồn tôi mê mẩn. Trí tôi rối bời.
Phượng khẽ lắc đầu :
- Nó không tầm thường đâu. Chữ anh viết đẹp. Giá mà Phượng biết đoán nét viết.
Tôi hỏi :
- Thì sao?
Phượng cười. Phượng có hàng triệu triệu nụ cười. Nhưng Phượng chưa cười với ai. Phượng chỉ mới cười với tôi. Tôi muốn Phượng đừng cười với ai, nhất là đừng cười với ai ở lớp học này, ở ngôi trường này, ở tỉnh lỵ này.
- Thì sẽ đoán nổi tâm hồn anh.
- Ðể làm gì?
- Ðể xem mai sau anh có hạnh phúc không.
Hạnh phúc à? Tôi không cần hạnh phúc mai sau. Tôi đang có hạnh phúc nếu ý nghĩa của hạnh phúc là lòng mình xao xuyến, bâng khuâng. Tôi vội trả lời Phượng:
- Tôi thích mầu xanh lắm.
- Thế mà Phượng chỉ sợ anh ghét mầu xanh.
- Phượng bảo những quyển vở của tôi quý giá, cuối năm tôi tặng Phượng tất cả, Phượng lấy không?
- Không.
- Phượng chê à?
- Phượng chẳng thích làm kẻ thoán nghịch. Anh muốn nhường ngai vàng cho Phượng sao?
Phượng lật bìa một cuốn vở. Ở trang đầu, tôi đùa bỡn viết hai câu: "Ce cahier est à moi, Comme le royaume du roi". Phượng gấp bìa vở lại:
- Ðó, anh quý vở của anh như ngai vàng của ông vua, đời nào anh cho ai.
- Nhưng tôi cho Phượng. Cho ngay bây giờ. Nếu Phượng đừng từ chối, tôi sẽ không bao giờ viết bài bằng bút mực nữa. Tôi sẽ dùng bút máy viết trên vở bán sẵn.
- Nếu Phượng từ chối?
- Tôi cũng sẽ viết bút máy từ ngày mai.
- Anh từ bỏ ngai vàng?
- Tôi bắt chước vua Bảo Ðại, thoái vị về làm công dân một nước độc lập.
Phượng đưa tay vuốt tóc mai. Tôi ước ao được làm sợi tóc mai thật ngắn của nàng.
- Phượng phải suy nghĩ, anh ạ! Bắt tội ông vua làm thường dân mà không suy nghĩ thì lòng mình áy náy đấy.
Tôi không nói gì thêm, lặng lẽ rời chỗ ngồi, bước khỏi lớp. Tôi muốn nghe bước chân tôi trên hè phố sớm mai. Và tôi mò ra đường, cúi đầu đi như một thi sĩ. Một thi sĩ, tôi tự hỏi mình có thể làm một thi sĩ? Nếu thi sĩ phải biết làm thơ tuyệt diệu thì không bao giờ tôi là thi sĩ. Nhưng nếu chỉ cần chất thơ phủ kín tâm hồn như sương mù phủ kín trời đất đã là thi sĩ và thi sĩ hơn thi sĩ thì tôi đang là thi sĩ. Xuân Diệu định nghĩa: Thi sĩ nghĩa là run với gió, Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây. Tôi không run với gió, mơ theo trăng. Tôi thả hồn tôi trên mái tóc người bạn học gái ngồi bàn đầu và yêu nàng trong những giấc chiêm bao đẹp. Tôi cũng là thi sĩ. Tôi là người thơ. Cám ơn quê ngoại những buổi trưa ngủ say bằng văn Tô Hoài, thơ Nguyễn Bính. Cám ơn tháng chín năm nay.
Chẳng còn nghe chiếc lá nào rơi rụng. Những thân cây cô độc đã vơi nỗi buồn. Nước mắt cạn thì nụ cười chớm nở. Con đường hết xác lá, con đường bắt đầu reo vui. Nắng cuối thu, nắng hanh vàng an ủi cây cành. Rồi lộc non sẽ đâm chồi và lá sẽ xanh tươi. Như đầu tháng chín chán nản cho cuối tháng chín mừng rỡ. Tôi nghĩ tôi phải làm thơ. Ðêm qua, đọc Mưa thu của Ngọc Giao buồn ngon ngọt. Văn chương nó đưa mình bay bổng, đưa mình viễn du. Nó ru ngủ mình đấy. Tại sao mình không chọn giấc ngủ êm ái mà cứ chọn giấc ngủ đầy ác mộng? Tôi muốn trốn học sáng nay. Trốn học ra bờ sông ngồi nhìn những mảnh bèo lưu lạc và thả hồn mình vào nó, đưa nó táp một bờ bến có lẽ thích hơn cuộc đời vô định của nó. Phải làm cho cánh bèo cũng biết nghĩ nó đang trôi trên dòng.
Tôi có vẻ không tưởng. Tôi đấy. Tâm hồn tôi đấy, Phượng đã biết chưa? Tôi trở lại lớp học. Con đường reo vui hơn. Hai giờ học đầu không khô khan, uể oải nữa. Tôi chăm chú nghe thầy giảng bài. Thầy giáo là thi sĩ ngâm thơ trên bục gỗ. Bảng đen là giấy mầu hồng. Tôi tưởng tượng thế và tôi không sợ "xuống dốc" đâu. Tháng chín tuyệt vời của tôi ơi, mi có thể giã từ tôi rồi đó. Tháng mười hẳn còn tuyệt vời gấp bội. Lớp học lúc nào cũng thoang thoảng mùi hương. Lòng tôi lúc nào cũng náo nức. Tôi chợt nhớ ngày mai là cuối tháng chín. Chúng tôi sẽ chia tay nhau. Tháng chín đã cho tôi nhiều kỷ niệm. Tôi gửi tháng chín một kỷ niệm: Những quyển vở chép bài học, bài làm bằng bút mực tím bọc giấy bóng mầu xanh. Tháng chín sợ mang theo mất thì tôi gửi lại Phượng giữ.
Chương 5
Tháng mười
Khi mới nhớn, tuổi mười lăm, mười bẩy,
Làm học trò, mắt sáng với môi tươi.
Ta bước lên, chân vẫn dạo bên người,
Ngoài cặp sách, trần ai xem cũng nhẹ.
Ðồi thấp thoáng qua học đường nhỏ bé
Phố phường vui, cuộc sống mới lên hoa.
Ta ngồi nghe những tiếng thị thành xa,
Hồn lơ đãng mộng ra ngoài cửa lớp.
Nắng thủa đó khiến lòng ta hồi hộp,
Ta nhìn cao mới rõ bị giam cầm.
Ôi tiếng nào vang bốn bức tường câm?
Không khí nặng, mơ hồ thầy với bạn.
Ta nhớn lên, bước đường không giới hạn,
Có lẽ đâu kìm giữ bởi tay người?
Tuổi hoa hồng - kiêu hãnh của ta ơi !
Tình đã hẹn ở trên đường nắng mới.
Ta ném bút giẫm lên sầu một buổi.
Xa vở bài, mở rộng sách Ham Mê.
Ðã từng phen trèo cổng bỏ trường về,
Xếp đạo đức dưới bàn chân ngạo mạn,
Ðời đổi mới từ ngày ta dấy loạn,
Sớm như chiều hư thực bóng hoa hương,
Ta ra đi, tìm lớp học thiên đường,
Và khi đó thì mẹ yêu ngồi khóc...
Ôi khoái lạc của những giờ trốn học,
Những bình minh xuân đẹp, những chiều thu !
Bao cảnh nước mây đằm thắm hẹn hò,
Khi biếng gặp, nhớ nhung pha mầu áo,
Hỡi thành đô với linh hồn Bách Thảo !
Còn nhớ ta, chàng tuổi trẻ tóc bay,
Làm học trò nhưng không sách cầm tay,
Có tâm sự đi nói cùng cây cỏ.
Riêng ta nhớ những trưa hè sắc đỏ,
Ðường hoàng lan nắng rộng : lối đi quen.
Nghìn bóng cây chen bóng mộng hư huyền,
Ta đến đó lần đầu nghe rạo rực...
Thấy phảng phất hình đôi vai, bộ ngực,
Làn môi tươi in một né son hồng.
Cặp má đào phơn phớt ánh phù dung,
Ðâu lả lướt mái tóc dài sóng gợn?
Ta ngây ngất cả tấm thân vừa nhớn,
Bỗng rùng mình thở vội áng hương qua,
Tưởng hương thơm một da thịt đàn bà.
Bài thơ của Ðinh Hùng làm tôi ngây ngất như thi sĩ ngây ngất tấm thân vừa lớn của người. Tôi đọc nó trên một tuần báo mà ông chú sinh viên của tôi ở Hà Nội gửi về cho bố tôi. Tôi đã chép bài thơ này, học thuộc lòng trước khi hôm giã từ tháng chín. Khi ta vừa lớn, vừa muốn thoát khỏi sự giam cầm của bổn phận (bổn phận làm học trò, chẳng hạn), vớ được những bài thơ tương tự bài thơ Ðinh Hùng, ta phải nhận nó là kinh giải thoát tội lỗi, nếu trốn học ra bờ sông ngắm những cánh bèo phiêu dạt hay mải mơ mộng quên cả làm bài là những tội lỗi. Tôi tưởng bài thơ trên của tôi. Hoặc thi sĩ Ðinh Hùng viết cho tôi, viết vì tôi. Ở tâm trạng tôi, bao nhiêu chữ trong bài thơ Khi mới nhớn là bấy nhiêu giọt máu lưu chuyển khắp cơ thể tôi. Tôi sẽ kể Phượng nghe. Nhưng vào thời Kim Trọng. Tháng chín, tự nhủ chờ đợi tháng mười sẽ hạn chế mơ mộng. Tháng mười, muốn coi sách bài là giấy cũ để hồn lơ đãng mộng ra ngoài cửa lớp, hồn lơ đãng trên một mái tóc.
- Anh Chương.
Phượng quay xuống.
- Hết tháng chín rồi, anh tìm ra câu trả lời Phượng chưa?
Phượng mỉm cười. Ðôi mắt tinh nghịch.
- Nếu có câu trả lời, Phượng sẽ tặng anh cái này.
Phượng đặt lên mặt bàn tôi một gói nhỏ, dặn dò :
- Ðừng mở khi còn bí.
Phượng quay lên. Tôi say mê ngắm cái gói nhỏ bọc bằng giấy bóng mờ mầu xanh. Tóc Phượng nồng hương thơm. Hồn tôi đang ngủ mê trên tóc Phượng, hồn tôi đang lướt êm trên dòng suối huyền ảo. Tôi không nghe thầy giảng bài nữa. Tôi bằng lòng "xuống dốc". Xuống dốc mộng mơ, xuống địa ngục mơ mộng. Ðịa ngục không quỷ sứ, không cầu vồng, không bàn chông. Ðịa ngục hiền hòa. Ðịa ngục rợp hoa, ngát hương. Quyển vở nháp thân mến của tôi dẫn tôi vượt bốn bức tường câm. Tôi ghi hàng chữ : Nếu chưa thể trả lời, cứ mở cái gói xinh đẹp của Phượng thì sao? Tôi xé ra, gấp nhỏ vất trúng quyển vở của Phượng. Nàng dở ra đọc và trả lời : "Thì Phượng sẽ giận anh lắm". Một lát, Phượng ban ân huệ : "Anh mở đi, Phượng không giận đâu, nhưng đừng cười".
- Anh mở quà tặng của Phượng chưa?
- Chưa.
- Mở đi chứ !
- Tôi đợi về nhà nằm trong phòng kín mới mở.
- Anh phải mở ngay lập tức.
- Phượng ban lệnh à?
- Anh quên rằng đã cho Phượng những quyển vở và anh đã sửa lại ngôi vị.
- Chưa sửa đâu. Vẫn là roi.
Phượng lắc đầu duyên dáng :
- Nhưng Phượng tự sửa thành reine rồi. Anh trung thành với lời hứa quá. Anh đã viết bút máy. Thôi, Phượng rút lệnh lại vậy. Phượng mới mua cuốn truyện mới của Nguyễn Minh Lang, chưa kịp đọc, cho anh mượn đọc trước nhé !
Tôi hỏi :
- Cuốn gì đó?
Phượng nheo mắt :
- Còn gói kỹ. Anh đọc sẽ biết. Ðem về nhà, vào phòng kín mở đấy.
Phượng lấy cuốn truyện từ cặp sách ra đưa cho tôi. Truyện của Nguyễn Minh Lang, nhà văn lãng mạn đang nổi tiếng. Cùng với Hoàng Công Khanh, Thanh Nam, Nguyễn Minh Lang xuất hiện bắt trời Hà Nội lúc nào cũng như chớm vào thu. Ở quê ngoại nghỉ hè lên tỉnh, tôi trở thành cậu học trò ái mộ văn chương. Tiểu thuyết thứ bẩy là báo lý tưởng. Tôi đã đọc Trăng đồng nội của Nguyễn Minh Lang, Cuộc đời một thiếu nữ dầy cộm của Thanh Lam. Tôi thích Nguyễn Minh Lang lãng mạn hóa những mẩu đời hậu phương kháng chiến. Bừng sáng của Vĩnh Lộc đã khiến tôi say sưa. Tôi sắp được đọc truyện mới nhất của Nguyễn Minh Lang.
- Cho biết cảm tưởng nhé !
- Cảm tưởng gì?
- Về cuốn truyện.
- Còn gói quà?
- Luôn.
- Những hai cảm tưởng cơ à?
Phượng không trả lời. Có nghĩa là nàng muốn hai cảm tưởng. Buổi trưa tuyệt diệu. Trời đã sang đông nhưng nắng vẫn đủ sưởi ấm da thịt. Nằm trong phòng hơi lạnh một chút. Chiếc chăn đơn phủ kín thân thể, chừa cái đầu (vì đầu có hai con mắt) và đôi tay là lý tưởng rồi. Tay cầm sách. Mắt đọc. Bóc miếng giấy bao kín cuốn truyện của Nguyễn Minh Lang ra. Mắt hoa lên. Tim ngừng đập. Tên cuốn truyện làm tôi ngộp thở và rụng rời trong nỗi đê mê vô tận. Hoàng tử của lòng em. Nguyễn Minh Lang bất hủ. Nguyễn Minh Lang viết cho tôi, viết vì tôi đấy. Tại sao Phượng bắt tôi đọc cuốn này? Có phải Phượng chưa biết tên truyện không? Phượng vào hiệu sách mua mà. Phượng muốn tôi làm hoàng tử của lòng em. Em Phượng. Tôi đọc thật nhanh và tôi chẳng hiểu truyện viết ra sao.[/COLOR]
Chương 6
Mặc kệ những bài toán nộp thầy ngày mai. Bài toán có chân và nó đứng đợi đến sáng cũng không mỏi. Nó mỏi chân, nó rầy rà thì tôi sẽ bảo nó đi ngủ. Còn tôi, tôi cần thức khuya. Bởi vì tình yêu không biết chờ đợi. Tình yêu nóng tính, nó giục giã mình ghê quá :
Mau với chứ vội vàng lên với chứ
Em, em ơi tình non sắp già rồi
Con chim hồng, trái tim nhỏ của tôi
Mau với chứ thời gian không đứng đợi
Tình yêu không có chân. Tình yêu chỉ có cánh. Tình yêu lượn trên tâm hồn ta. Tình yêu lượn vài vòng thôi. Nếu ta bắt nó lượn hoài, nó sẽ chán và nó vỗ cánh bay đi. Ta đừng lười, phải dang tay ngay lập tức làm chỗ đậu cho tình yêu. Việc gì có thể làm hôm nay, để đến ngày mai không sao. Nhưng tình yêu không thể để đến ngày mai được. Demain, ** sera trop tard. Ngày mai sẽ chỉ muộn màng với tình yêu. Tôi nghĩ thế. Ý nghĩ láo lếu đối với bất cứ ai. Ðiều đó chẳng hề chi. Tôi chỉ cần nó đúng với tôi. Và tôi quên những bài toán. Quên hết. Phương trình bậc hai ax² + bx + c = 0 đi chỗ khác chơi. Các bạn Parabole, Hyperbole, Joule, Ohm cũng nên đi chỗ khác chơi. Tạm biệt các bạn. Tôi mắc bận nghĩ hai cảm tưởng về cuốn "Hoàng tử của lòng em" và gói ô mai.
Phượng,
Tôi đã đọc hết cuốn truyện của Nguyễn Minh Lang. Tôi không còn nhớ gì cả ngoài năm tiếng "Hoàng tử của lòng em". Tôi thích làm hoàng tử. Le prince dễ yêu quá. Phượng biết chưa, những vị hoàng tử trong cổ tích đều đẹp giai và dễ yêu. Hoàng tử ở Bạch Tuyết và bảy chú lùn tuyệt diệu. Hoàng tử ở Công Chúa ngủ trong rừng còn tuyệt diệu hơn. Những vị hoàng tử thảnh thơi vô cùng. Họ toàn trốn học, bỏ trường đi săn. Họ đi săn tình yêu. Và luôn luôn được tình yêu. Những ông vua khổ sở quá. Họ già nua. Họ hà tiện, bủn xỉn và ưa gây đau khổ cho người khác. Những bà hoàng hậu mới đáng ghét. Nhỏ mọn, tầm thường. Tôi yêu hoàng tử. Tôi khoái trốn học. Và trên bước đường trốn học đi săn, tôi mong ước được gặp một công chúa - princesse đấy nhé, Phượng xóa chữ reine đi.
Tôi loay hoay viết cảm tưởng thứ nhất của tôi mất gần một tiếng đồng hồ. Tôi xé. Tôi gạch. Tôi vo tròn ném vào sọt rác. Rồi lại nhặt lên, dở ra gạn lọc vài câu hay nhất. Cuốn vở nháp mỏng dần. "Cho biết cảm tưởng nhé". Ðọc hay viết? Phượng quên dặn. Tôi phải học thuộc lòng đoạn văn chương... cảm tưởng của tôi. Phượng thích tôi đọc, tôi sẽ đọc. Phượng thích tôi ghi lên giấy, tôi sẽ ghi. Tôi ngồi học văn của tôi. Lạ quá, học hai lần đã thuộc làu. Bây giờ, nặn óc viết cảm tưởng về gói ô mai.
Phượng,
Ô mai Phượng mua ở hiệu nào ấy? Ô mai nó có thời rực rỡ lắm, Phượng biết không? Trước khi thành ô mai nó là trái mơ. Trái mơ chín vàng như mầu nắng vàng. Những nàng công chúa hay đi lạc vào rừng mơ, giả vờ làm cô gái hái mơ. Ðây là chuyện một công chúa hái mơ gặp hoàng tử đi săn cũng lạc vào rừng mơ. Hoàng tử đã vất cung tên, dáng điệu mơ màng như thi sĩ Nguyễn Bính. Cảnh tượng lúc ấy thật cổ tích :
Thơ thẩn rừng chiều một khách thơ
Say nhìn rặng núi xanh mờ
Khí trời lặng lẽ và trong trẻo
Thấp thoáng rừng mơ cô hái mơ
Hoàng tử cất giọng hát :
Hỡi cô con gái hái mơ già
Cô chửa về ư đường thì xa
Mà nắng chiều hôm dần một tắt
Hay cô ở lại về cùng ta
Công chúa lặng im. Hoàng tử hát tiếp :
Nhà ta ở dưới gốc cây dương
Cách động Hương sơn nửa dặm đường
Có suối nước trong tuôn róc rách
Có hoa bên suối ngát đưa hương
Công chúa nhẹ nhàng cất bước. Hoàng tử thở dài :
Cô hái mơ ơi, cô gái ơi
Chẳng trả lời nhau lấy một lời
Cứ lặng rồi đi rồi khuất bóng
Rừng mơ hiu hắt lá mơ rơi
Hoàng tử đuổi theo kể lể những ngày trốn học đi săn. Công chúa mỉm cười. Cuối cùng họ cưới nhau. Hai vợ chồng hái mơ phơi khô và làm ô mai đem bán cho những người học trò yêu nhau làm quà tặng nhau. Tôi thích những quả ô mai Phượng tặng. Vì nhó nhắc tôi một điển cố ô mai, điển cố truyền khẩu chứ chả ai ghi vào sử sách. Chỉ mình tôi ghi thành cảm tưởng. Tại Phượng đó.
Tôi đọc đến mười lần cảm tưởng về những trái ô mai của Phượng. "Ô mai Phượng mua ở hiệu nào đấy". Câu mở đầu có vẻ "Nhớ xưa trê cóc đôi nhà" quá. Nó hơi tò mò kiểu Lục Vân Tiên "Giết xong lũ kiến đàn ong, Hỏi ai than khóc ở trong xe này". Và "Quê đâu, tên họ là chi, Khuê môn phận gái, việc gì tới đây? Gặp nhau chớ giấu nhau nay, Hai người ai tớ ai thầy nói ra..." Những anh chàng học giỏi thường thô lỗ (hay vụng về) khi phải nói chuyện với con gái. Như Lục Vân Tiên. Hỏi han giống hệt công an thẩm vấn. Người đẹp tặng cái trâm (gói ô mai) làm kỷ niệm thì vênh mặt lên quay đi. "Vân Tiên ngoảnh mặt chẳng nhìn". Ấy thế mà Kiều Nguyệt Nga vẫn cứ mê. "Nguyệt Nga lúc ấy càng nhìn nết na". Tôi hơi nghi ngờ nhan sắc của Kiều Nguyệt Nga. Anh học trò học gạo Lục Vân Tiên.
Chàng :
Lòng anh như hoa hướng dương
Trăm nghìn đổ lại một phương mặt trời
Mặt trời là nàng, là trái tim nàng, là tình yêu của nàng. Mặt trời mọc phương đông, hoa tình anh hướng về phương đông. Mặt trời mọc phương tây (nếu mặt trời tinh nghịch), hoa tình anh hướng về phương tây.
Nàng :
Lòng em như con nước trôi
Chỉ về một bến chỉ xuôi một chiều
Bến là chàng. Con nước em sẽ chỉ xuôi về chiều dẫn đến bến tình anh. Tình yêu là hoa là mặt trời là con nước là bến mộng là chiều mơ. Tình yêu không thể là bếp với lò.
Vậy thì "Ô mai Phượng mua ở hiệu nào đấy" nghe lục cục từa tựa than củi cho vào lò trong bếp. Gạch ngay. "Ô mai có một thời rực rỡ lắm, Phượng biết không". Câu mở đầu này mới tuyệt cú. Sửa một tí. "Ô mai có một điển tích thơ mộng lắm, Phượng biết chửa" Nhập đề thế này là hoàn toàn. Câu kết coi như xuất chúng. "Tại Phượng đó". Ô mai có gì đáng phát biểu cảm tưởng, nhưng vì là ô mai của Phượng nên nó đã biến thành điển tích và chính tôi thêu dệt huyền thoại cho ô mai. Tôi dám bịa ra điển tích ô mai? Tại sao không nhỉ? Mười sáu tuổi, Chế Lan Viên đã xin tiền bố cho xuất bản thi phẩm "Ðiêu tàn" và trở thành nhà thơ tượng trưng bất hủ nhất của văn học sử Việt Nam. Người học trò khi mê gái chỉ có một công việc duy nhất đáng chê trách là lười học và trễ. Ðồng hồ điểm boong một tiếng. Một giờ sáng rồi. Mặc kệ, tôi vẫn tỉnh táo. Tôi có thể viết thêm vài trang nhật ký. Ồ, tôi còn thiếu một cuốn nhật ký : Nhật ký của cậu học trò vừa lớn. Chết chửa, điều quang trọng, hệ số ba của tình yêu mà tôi xuýt quên. Ngày mai phải đóng một cuốn nhật ký bằng giấy pelure mầu xanh và ghi đủ mọi chuyện kẻo lại có lần hối tiếc như Thanh Tịnh "Ngày ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết"... Ngày ấy của Thanh Tịnh là ngày ông ta đi học chữ. Ngày ấy (nếu mai sau tôi hồi tưởng) của tôi là ngày tôi đi học yêu đương. Chắc chắn, tôi đã biết ghi, không sai mảy may, không quên chi tiết nhỏ, những gì về Phượng. Ngày mai mới đóng nhật ký, vậy bây giờ làm gì? Tôi không thích đi ngủ. Ði ngủ là dại dột. Ði ngủ là phản bội tình yêu.
[/COLOR]
Chương7
Thầy Tán dông dài hai chữ tóc thề trong câu Tóc thề đã chấm ngang vai ở một đoạn văn trích giảng. Tóc thề ra sao? Những ông thầy Việt văn ưa rắc rối và thích chụp đủ thứ tư tưởng vào văn thơ của những người đã chết. Văn thơ trở nên khó khăn, cầu kỳ, bí hiểm do các ông thầy Việt văn. Thí dụ bài Thu Ðiếu của Nguyễn Khuyến. Cụ Nguyễn Khuyến ngồi trên chiếc thuyền câu nhỏ vào một ngày thu lạnh, cá rúc hết xuống bùn, không tung tăng bơi lội để đớp mồi của cụ, cụ buồn làm bài thơ giải sầu, kết luận "Cá đâu đớp động dưới chân bèo" chứ không đớp mồi của cụ. Thế mà các ông thầy Việt văn quả quyết cá đây là Cần Vương, đớp động là đã dấy lên, chân bèo là ở vài nơi! Tóc thề ra sao? Một anh giơ tay xin giảng nghĩa:
- Thưa thầy, tóc thề đã chấm ngang vai là tóc của Thúy Kiều để chấm ngang vai như...
Phượng quay xuống nhìn anh bạn cùng lớp.
- Như... tóc chị Phượng !
Phượng đỏ mặt. Cả lớp cười. Phượng gục mặt trên đôi tay. Tôi cảm giác ê ẩm mình mẩy. Tôi đứng dậy:
- Thưa thầy, anh Hạnh không hiểu gì về ý nghĩa của hai chữ tóc thề. Con đã đọc trong cuốn sách điển cổ, thấy nói rằng, trước giờ Kim Trọng và Thúy Kiều chia tay, Thúy Kiều cắt mái tóc của mình tặng Kim Trọng để thề thốt suốt đời yêu nhau. Tóc Thúy Kiều nay đã mọc dài chấm ngang vai, lời thề nàng còn nhớ mà Kim Trọng thì vẫn biệt vô âm tín. Vậy tóc thề là món tóc người con gái cắt trao gửi tình nhân như một kỷ vật chứ không phải tóc chấm ngang vai là tóc thề. Hiểu tóc thề như anh Hạnh, con nghĩ, không xứng đáng học Nguyễn Du.
Thầy khen:
- Nếu anh Chương vào vấn đáp, gặp đúng câu này, anh sẽ được mười tám điểm.
Tôi không chú ý lời thầy khen. Tôi thấy đôi vai Phượng rung động. Và tôi tưởng nàng đang thổn thức vì tôi. Một lát, nàng ngẩng mặt lên, hí hoáy ghi chép. Rồi đưa tay ra đằng sau, đặt lên bàn tôi một mẩu giấy. Tôi dở vội ra đọc. Mẩu giấy ghi vỏn vẹn hai chữ cám ơn. Tôi lại bỏ vào miệng nhai và nuốt đi. Lúc này tôi muốn trốn học. Tôi muốn rủ Phượng ra ngoài bờ sông an ủi Phượng. Tôi muốn làm bất cứ một việc gì để Phượng đừng buồn, đừng chán ngôi trường trung học tỉnh lỵ. Phượng buồn, Phượng bỏ lên Hà Nội, tôi sẽ khổ sở lắm. Chắc chắn là tôi sẽ trốn học đều đều, tôi sẽ "Làm học trò nhưng không sách cầm tay. Có tâm sự đi nói cùng cây cỏ" hết năm học, hết đời người. Tự nhiên, tôi ao ước, ở một nơi nào đó, chỉ có một ngôi trường, một lớp học. Và lớp học duy nhất trong không gian ao ước của tôi thật bé bỏng, chút ít gió cho đủ mát mùa nóng, chút ít nắng cho đủ ấm mùa lạnh, nhiều thân mật cho tình yêu vĩnh cửu. Học trò vỏn vẹn hai đứa. Tôi và Phượng. Thầy giáo dạy văn phạm yêu đương và bàn về cái thú tương tư của những người yêu nhau trên đời.
Phượng đã dựng đứng cuốn vở lên. Tôi đọc hàng chữ viết đậm và đóng khung bằng bút chì mầu: Giờ ra chơi anh Chương ở lại với Phượng nhé! Phượng gấp cuốn vở. Ngồi im. Suối tóc nàng cơ hồ ngừng trôi chẩy. Tôi ngắm suối tóc nàng rồi thả mắt qua khung cửa sổ. Lớp học nào cũng có khung cửa sổ để những người học trò mơ mộng gửi hồn mình xa khơi quên đi tiếng phấn nghiến răng bất mãn trên bảng đen. Bất hạnh cho những cậu học trò bị học ở những gian lớp thiếu một khung cửa sổ nhỏ. Các cậu sẽ không thấy một khoảng trời xanh mà từ khoảng trời xanh ấy, các cậu có thể bồng bềnh phiêu du tới những miền kỳ ảo, những miền đất niên thiếu tuyệt đối cấm những tâm hồn cằn cỗi bén mảng. Tôi ngồi nhìn khoảng trời xanh của tôi chờ đợi giờ ra chơi. Giúp tôi đỡ nóng lòng là những áng mây trôi lướt, là những cánh chim vút qua. Trống trường đã điểm. Học trò kéo hết ra sân. Phượng xoay thế ngồi. Bao giờ tôi nắm tay Phượng thì bấy giờ câu hát của Tô Vũ mới đúng. "Mặt nhìn mặt cầm tay bâng khuâng không nói một câu"... Phượng mỉm cười. Tôi nghĩ nụ cười của Phượng là đóa hoa hướng dương và tôi là mặt trời. Nụ cười chỉ nở khi hướng về tôi. Có lẽ, trưa nay, tôi phải chép bốn câu thơ của Nguyễn Bính vào nhật ký:
Cô nhân tình bé của tôi ơi
Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ
Nhìn tôi trong lúc tôi xa xôi
Phượng hỏi:
- Hồi nay sao anh bơ phờ thế?
Tôi đáp:
- Tại thức khuya.
- Ðể đọc sách điển cổ, hở?
- Không.
- Thế làm gì?
- Tôi cảm. Ðêm qua không ngủ được.
- Tức là anh nợ Phượng hai câu cảm tưởng? À, and đã đọc cuốn truyện chưa?
- Chưa. Tên truyện ý nghĩa quá. Tôi tự hỏi người nào sẽ nhận người nào là hoàng tử của lòng mình. Tôi muốn viết thư cho ông Nguyễn Minh Lang, yêu cầu ông ta viết tiếp cuốn truyện bằng tên truyện do tôi đặt.
- Truyện gì?
- Công chúa của lòng anh.
Phượng chớp mắt. Rồi nàng đưa một ngón tay đặt lên mắt bên phải đã nhắm chặt, khẽ day. Phượng nói:
- Hình như có một hạt bụi nhỏ vừa bay vào mắt Phượng.
Tôi bảo:
- Phượng nhắm chặt mắt lại, một lát, bụi theo nước mắt trôi đi.
Phượng hơi lắc đầu:
- Khó trôi ra lắm. Hạt bụi không giống khói thuốc đâu. Khói thuốc vướng trong mắt mình làm cay mắt mình giây lát rồi tan đi. Chứ hạt bụi nó làm cộm mắt và lúc nào mình cũng phải nghĩ tới nó. Anh thổi giùm Phượng, hạt bụi mới ra. Nhưng Phượng không nhờ anh đâu.
Có thể nào một hạt bụi đã lọt vào mắt Phượng. Trận gió nào đã mang hạt bụi tới. Tôi nghe đâu đây rất lặng lẽ. Một cụm mây trắng dừng yên trên khoảng trời xanh qua khung cửa sổ. Hạt bụi yêu dấu. Phượng đã yêu nó. Phượng đã muốn hạt bụi đồn trú ở cửa ngõ linh hồn nàng. Tôi ghen với hạt bụi. Phượng không nhờ tôi thổi giùm. Nếu nàng nhờ, tôi chẳng hiểu sẽ làm sao cho tay đỡ run, cho tim bớt đập và hơi thở nguyên vẹn đủ lùa vào một cánh cửa sổ linh hồn Phượng.
- Anh đã viết chưa?
- Cảm tưởng à?
- Không, bức thư cho văn sĩ Nguyễn Minh Lang.
- Chưa. Tôi sợ họ tưởng tôi điên.
- Thì anh viết cuốn Công chúa của lòng anh.
- Tôi viết?
- Anh sẽ viết hay là đằng khác vì anh xứng đáng học Nguyễn Du.
Tôi thấy tai tôi nong nóng. Tôi không nhìn được mắt tôi. Chắc nó phải ánh lên một tia kiêu hãnh.
- Còn gói ô mai.
- Cũng chưa nghĩ ra. Tôi định thế này: Tôi sẽ viết đưa Phượng coi. Nếu Phượng bằng lòng, tôi mới nói.
- Thế là anh đã có cảm tưởng rồi?
- Tôi... thức cả đêm qua.
- Ðể nghĩ cảm tưởng?
- Không, tôi bị cảm.
- Chiều nay anh ghé qua nhà Phượng cho Phượng xem cảm tưởng về cuốn sách và gói ô mai nhé ! Anh biết nhà Phượng chưa?
- Tôi vẫn qua đó mỗi chiều.
- Sao anh không vào nhà Phượng?
Tôi nuốt nước bọt ực một cái, nuốt theo câu trách móc của Phượng. Chợt nhớ một bài thơ của Hà Mạc Tử mở đầu bằng câu trách móc của cô gái thôn Vỹ Dạ.
Sao anh không về chơi thôn Vỹ
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền
Gió theo lối gió mây đường mây
Giòng nước buồn thiu hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay
Mơ khách đường xa khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có mặn mà
Nhà Phượng hẳn phải đẹp như thôn Vỹ Dạ. Không có căn nhà nào đẹp bằng căn nhà người yêu ta đang cư ngụ. Thi sĩ dạy tôi điều đó.
- Chiều nay anh phải vào nhà Phượng đấy.
Tôi im lặng. Bởi vì không có thể nói gì hay hơn, ngọt ngào hơn với lời mời nồng nhiệt ấy. Hai giờ học tiếp, tôi ngồi vẽ căn nhà Phượng. Và buổi trưa tôi ngồi ở bàn học sửa chữa hai câu cảm tưởng. Buổi trưa dài lê thê. Thuở chờ đợi thời gian ôi rét mướt ! Tôi mong chiều về. Mong như đứa trẻ con chờ mẹ về chợ. Buổi chiều mơn trớn của tôi, nó đến thật lâu. Nó định gây sự với tôi. Tôi định gặp nó, sẽ mắng nó vài câu. Nhưng nó đến, tôi bối rối. Tôi cằn nhằn tại sao nó đến sớm thế, thong thả chút nữa không được à. Nó cự nự, nó đá vào chân tôi, nó lôi tay tôi ra đường. Tôi ngập ngừng. Rồi tôi phải đi. Tới đầu phố nhà Phượng, tôi quay về. Tôi tưởng bao nhiêu con mắt đang theo dõi tôi, đang cười chế nhạo tôi. Tôi tại tưởng Phượng đang tựa cổng chờ từng giây phút. Và tôi trở lui. Tôi tiếng, tôi lui. Tôi đi, tôi về trên cùng một con phố chẳng biết mấy chục lần. Vẫn không dám rẽ vào phố nhà Phượng. Tôi hỏi tôi có nên tới nhà nàng không. Y hệt Nguyễn Bính:
Chân bước phân vân lòng hỏi lòng
Có nên qua đấy nữa hay không
Không nên qua đấy nên qua đấy
Qua đấy làm chi nữa mất công
Nếu chiều hôm nay trời nhiều gió lất phất mưa lạnh và gần nhà nàng có cái hồ rộng, có lẽ, tôi sẽ giống Nguyễn Bính hơn:
Có chàng đi hứng gió heo may
Bên hồ để mặc mưa rơi ướt
Ðếm mãi bâng quơ những dấu giầy
Cuối cùng, tôi đành ra về. Ghé qua hàng thuốc lá, mua những một gói. Ðiếu thuốc lá Cotab đầu tiên tôi hút vào buổi chiều hôm ấy, buổi chiều thơ mộng nhất, hân hoan nhất và buồn bã nhất của đầu đời niên thiếu. Tiếng hát Quách Ðàm từ máy thu thanh một hiệu buôn vọng ra hè phố. Tôi dừng chân, dựa lưng vô cột điện, nghe nhạc và nhìn khói thuốc hòa mầu với sương chiều. Bài hát ngợi ca buổi chiều. "Tôi là người lữ khách, mầu chiều khó làm khuây. Ngỡ lòng mình là rừng, Ngỡ hồn mình là mây. Nhớ nhà châm điếu thuốc..." Nhớ Phượng châm điếu thuốc. Tôi châm điếu thuốc mới. Và nuốt khói tương tư vào phổi.
Chương 8
Tháng mười có một buổi học nặng nề nhất thì buổi học đó phải là buổi học sáng nay. Phượng không thèm quay xuống cũng chẳng viết thông điệp tình yêu trên từng mẩu giấy nháp quăng cho tôi. Tôi hiểu rằng Phượng đã giận tôi thả lời hứa đến thăm nàng theo mây trời. Phượng không biết tôi đã hút hết hai mươi điếu thuốc lá và hai ngón tay tôi đã lên mầu vàng. Ðêm qua, tôi lại thức khuya, tìm những bài thơ thương nhớ thiết tha nhất để học thuộc lòng. Có một nỗi niềm gì đó lang thang trong tâm hồn tôi. Nỗi niềm đó luôn luôn đánh thức tôi cả những lúc tôi buồn ngủ. Nó thúc giục tôi nghĩ tới những buổi chiều nắng vàng khiêu vũ, những vì sao lung linh, những cơn gió, những cụm mây, những bến bờ xa lắc... Nó bắt tôi quên sách vở và xúi tôi trốn học. Và khuyến khích tôi làm thơ. Không chừng tôi sẽ trở thành thi sĩ.
Phượng ngồi bất động suốt hai giờ học. Ra chơi, nàng vẫn ngồi bất động. Tôi ngồi sau lưng Phượng, cũng bất động. Tôi có cảm tưởng suối tóc nàng đang chảy siết. Ðã đến chỗ xoáy của giận hờn. Và tôi chới với ở chỗ xoáy đó. Tôi không biết cách nào ngoi lên. Tôi đập tay, đập chân. Tôi ú ớ. Rồi tôi chìm nghỉm. Tôi ngu đần quá, không kêu cứu ai. Tôi khờ khạo quá, không thể mở miệng nói một câu xin lỗi. Tôi cam đành làm kẻ tử tội oan uổng. Nhưng Phượng đã nói vu vơ:
- Chiều hôm qua đứng chờ xuýt thành tượng đá.
Tấm màng đã vất xuống dòng suối cho kẻ sắp chết đuối bám vội. Tôi trần tình:
- Chiều hôm qua...
Phượng cắt lời tôi:
- Anh ngủ quên, anh mải đánh bóng chuyền, anh mê bơi lội, anh say sưa đọc truyện, anh...
Phượng ghi đủ thứ tội trong bản án. Tôi bấn loạn, chỉ còn bào chữa bằng một câu hết sức ngu ngơ:
- Chiều hôm qua tôi bắt đầu hút thuốc lá. Tôi thức khuya hút nguyên gói Cotab.
- Hút thuốc lá anh sẽ lao phổi, anh sẽ chết.
- Tôi thích chết.
Phượng quay xuống bất chợt. Tôi giật mình trong nỗi sợ đê mê. Ðôi mắt Phượng mở to. Ðôi mắt thật tròn. Ðôi mắt thu gọn những buổi chiều nắng vàng khiêu vũ, những vì sao lung linh, những cơn gió, những cụm mây, những bến bờ xa lắc... Và cả tâm hồn tôi.
- Anh hút thuốc lá thật đấy à?
Tôi xoè những ngón tay vàng khói thuốc:
- Phượng xem.
Phượng nhăn nhó:
- Giời ơi, phổi anh vàng như thế.
Nàng mím môi:
- Tại sao anh hút thuốc lá? Anh giận ai mà hút thuốc lá?
Tôi hơi cúi đầu:
- Tôi giận tôi. Tôi hút thuốc lá dưới chân cột điện đầu phố nhà Phượng.
Ðôi mắt Phượng ánh lên nỗi vui mừng:
- Nghĩa là anh...
Tôi nhìn vào đôi mắt Phượng, kể lể thật nhanh:
- Tôi không ngủ quên, không mải đánh bóng chuyền, không mê bơi lội, không say sưa đọc truyện...
- Anh đã đến sao anh không chịu vào nhà?
- Tôi không hiểu.
- Anh không thích vào?
- Tôi thích lắm. Tôi đi đi lại lại nhiều lần và tôi về nguyền rủa tôi. Rồi tôi hút thuốc lá cho ngón tay tôi vàng cho tôi đỡ buồn.
Phượng chớp mắt. Một thoáng trôi qua, Phượng mỉm cười. Nàng khẽ gọi:
- Anh Chương !
Tôi hỏi:
- Phượng tin tôi chứ?
Nàng gật đầu:
- Tin anh. Và Phượng thấy anh dễ mến quá.
Ðám mây chì của buổi học vụt tan. Lớp học bỗng ngập nắng vàng. Phượng nói:
- Xin lỗi anh nhé !
Tôi như một kẻ lạc vào sa mạc cát bỏng, khát nước khô cổ, ngã gục sắp chết thì thấy mình ngã gục trên miệng giếng đầy ắp nước.
- Từ giờ trở đi Phượng không còn giận anh nữa. Sáng nay biết bao chuyện muốn nói với anh. Thế mà tại giận anh, Phượng quên hết. Anh đã nghĩ xong cảm tưởng chưa. Phượng muốn biết sớm để còn bắt anh nghĩ nhiều cảm tưởng khác.
Tôi nói:
- Thí dụ cảm tưởng bị giận oan, cảm tưởng hút thuốc lá?
Phượng cười:
- Cảm tưởng ấy chắc lạ lắm.
Tôi mở cuốn vở nháp, lấy hai cái cảm tưởng chép nắn nót trên giấy pelure xanh đưa cho Phượng. Nàng cất vào cặp sách ngay và bảo:
- Phượng bắt chước anh, để về nhà nằm trên giường đọc chầm chậm.
Tôi bắt đầu lo sợ. Và lại nguyền rủa mình dại dột dám để Phượng biết những dòng chữ đáng lẽ phải giữ kín trong nhật ký của mình. Chẳng hiểu, đọc xong, Phượng sẽ nghĩ gì. Tôi thấy xấu hổ. Tôi thấy cần lẩn trốn.
[/COLOR]
Chương 9
Tháng mười một
GIÃ TỪ THÁNG MƯỜI. GIÃ TỪ BA mươi ngày gieo mạ mộng mơ xuống tâm hồn học trò vừa lớn. Mạ đã cao. Mạ còn xanh vàng. Tháng mười một nhổ mạ cấy, mạ sẽ thành lúa con gái. Giã từ tháng mười. Giã từ ba mươi ngày học trò hư hỏng. Giã từ tháng mười biết hút thuốc lá vàng tay, biết buồn nản, khổ đau vì mái tóc và biết lấy Tú Uyên làm niềm an ủi. Chào mừng tháng mười một bằng buổi sáng trốn học. Tôi ra bờ sông ngồi nhìn dòng nước trôi lững lờ. Và suy nghĩ mông lung. Hôm qua đưa cảm tưởng cho Phượng, về lo âu không thiết ăn ngủ. Không hiểu Phượng còn mến mình nữa không? Không hiểu cảm tưởng Hoàng tử của lòng em, cảm tưởng ô mai có làm Phượng giận hờn. Tôi trách tôi ngu dại. Tôi trách tôi nông nổi. Tôi trút tội vạ lên những ngọn cỏ quanh tôi. Tôi bứt gốc cả cụm cỏ, ném xuống sông. Tôi ghét những đám bèo lưu lạc. Tôi ghét tất cả. Tôi ghét ngồi. Tôi đứng dậy. Tôi đi lang thang trên bờ đê. Tôi muốn đi mãi để khỏi phải trở về không gian quen thuộc vì không gian quen thuộc của tôi đã bị cảm tưởng vụng dại của tôi bắn phá tan nát. Tôi moi trí nhớ, cố tìm một đoạn văn, một bài thơ vuốt ve sự bối rối của mình. Hỡi tôi, tôi đáng thương quá. Tôi chẳng ngạo mạn như cậu học trò Ðinh Hùng một chút nào. Tôi tầm thường không đáng yêu ai, không đáng yêu Phượng.
Chưa từng thấy một nhà văn diễn tả tâm trạng của cậu học trò sau khi gửi thư tình cho người yêu. Thạch Lam có viết một truyện ngắn thật hay. Cậu học trò của Thạch Lam xa nhà sang Thái Bình trọ học. Cậu học gạo, cậu không biết yêu. Cô con gái bà chủ nhà yêu cậu, mê cậu, tặng cả ngô luộc giữa đường. Lối tỏ tình của cô khiến cậu xấu hổ, cậu lẩn trốn tình yêu. Mãi đến ngày cuối niên học, giã từ trường tỉnh Thái Bình, ngước nhìn lại thấy cô con gái bà chủ trọ mắt ứa lệ đứng trông theo mình, cậu mới biết tâm hồn mình xao xuyến. Văn chương Việt Nam chỉ có một truyện ngắn của Thạch Lam viết về tình yêu vụng dại, nên thơ của học trò. Tại sao không nhiều hơn? Ðể tôi soi sáng tâm trạng tôi, để tôi lo âu thêm hay thở phào sung sướng. Gửi thư tình thứ nhất cho một người con gái rồi tìm nơi ẩn nấp thì có Vũ Hoàng Chương: "Nét thon mềm run rẩy gắng đưa nhanh, Lòng tự thú giữa khi tìm trốn nấp"... Nhưng sau đó? Người con gái mỉm cười quay đi hay người con gái nhìn thẳng vào mặt mình nhổ nước bọt khinh bỉ. Hay nàng đem thư mách thầy giáo. Hay nàng đưa thư cho bố bố nàng, bố nàng đem thư cho bố mình và mình ăn trận đòn no nê. Thơ văn không nhắc tới. Thơ văn quên khuấy. Thơ văn diễn tả những bức thư tình thật giản dị: "Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất, Anh cho em kèm với một tờ thư. Em không nhận nghĩa là tình anh mất, Tình mất đi ai lấy lại bao giờ"... Tình mất đi, nếu có thế thôi, ta sẽ buồn ghê lắm nhưng ta còn đi học được. Tình khinh ta, tình coi thường ta, ta sẽ mất mặt.
Hỡi tôi, tôi dại dột, tôi làm trò cười cho Phượng. Tôi đang mất mặt. Tôi đang lo lắng. Và tôi trốn học lang thang trên con đê này. Tôi không ghét những đám bèo lưu lạc nữa. Tôi thương nó. Bây giờ, tôi muốn theo nó trôi dạt ra biển để cá mập nó ăn thịt tôi. Nhưng tôi phải trở về. Tôi đứng ở góc phố thật xa cổng trường nhìn Phượng trong đám học trò tan học. "Áo em trắng quá nhìn không ra". Thấy nỗi lo âu của mình dịu bớt. Bỗng tôi cười tôi. Hỡi tôi, tôi là thằng hề, tôi là Tào Tháo. Tôi đã gửi thư tình cho Phượng đâu. Tôi chỉ gửi cảm tưởng về cuốn truyện vào gói ô mai. Ðó là thứ thư tình... gián tiếp. Tôi có tật, tôi giật mình. Cậu học trò vừa lớn tôi ơi, cậu thật tuyệt diệu. Cậu cần trốn học thêm vài buổi sáng. Cậu hãy lang thang trên bờ đê. Cậu hãy lo lắng. Cậu hãy buồn. Bởi vì bài học ái tình nhập môn nào cũng phải có những tiết mục ấy. Tôi trốn học hôm sau, hôm sau nữa. Khi không cầm được nhớ nhung, tôi cắp sách đến trường. Tôi đứng trong đám đông nhìn vào gian lớp. Phượng cô đơn. Phượng ủ rũ. Tôi tệ bạc quá. Tôi tàn nhẫn quá. Hết sức bình thản, tôi thong thả bước vào lớp, bỏ lại những ồn ào ngoài sân.
- Chào Phượng...
Phượng quay ra. Ngỡ ngàng giây lát. Rồi đôi mắt Phượng long lanh niềm vui.
- Chào anh.
Phượng tươi tỉnh. Phượng rực rỡ. Phượng ân cần hỏi tôi :
- Mấy hôm nay anh ốm?
Tôi làm bộ đau đớn :
- Bị cảm.
Phượng phá tan sự ngờ vực của tôi :
- Vắng anh Phượng buồn ghê. Chẳng biết nói chuyện với ai. Phượng mong anh để nói cảm tưởng của Phượng về những cảm tưởng của anh.
Tôi cắn chặt môi che giấu cơn xúc động. Phượng cười, nụ cười trìu mến hơn dạo tháng chín, tháng mười :
- Ô mai đã có huyền thoại của nó. Anh bọc ngoài lớp ô mai lớp áo huyền thoại. Từ nay, ngậm một trái ô mai là ngậm luôn một huyền thoại. Và các cô con gái sẽ muốn nuốt luôn cả cái hạt. Ô mai, với Phượng, có kỷ niệm tuyệt vời. Anh nên gửi đăng báo sự tích ô mai của anh đi. Rồi anh thấy, vô số các cô thích ô mai chỉ vì giấc mơ làm công chúa lạc trong rừng mơ gặp hoàng tử trốn học.
- Phượng nghĩ gì về hoàng tử trốn học ấy?
- Một người ghét học làm vua. Chắc ông ta muốn thoát nhà tù vương giả. Anh Chương thử trốn học lần nào chưa nhỉ?
- Tôi đâu phải là hoàng tử.
- Nhưng anh viết cảm tưởng Hoàng tử của lòng em hay hơn Nguyễn Minh Lang viết truyện Hoàng tử của lòng em.
- Phượng đã đọc rồi?
- Ðợi anh lâu quá, Phượng mua cuốn khác. Phượng đọc vì câu cảm tưởng của anh đó.
- Thế mà...
- Mà sao?
- Mà tôi bị cảm.
- Lần sau anh bị cảm cho Phượng hay Phượng đến thăm anh, chép bài giùm anh nhé!
Tôi sung sướng lặng người. Ðêm nay tôi có thể thức chép hết bài vở ba ngày trốn học và học thuộc lòng. Tình yêu đem tới ta những nỗi buồn nhẹ nhàng rồi tiếp đó là hy vọng, phấn khởi.
- Anh còn hút thuốc không?
- Không.
- Nên hút một điếu mỗi ngày.
- Ðể làm gì?
- Nhớ đến người anh cần nhớ.
- Tôi sẽ hút mỗi ngày một điếu.
- Ðừng hút nhiều. Và cố gắng đi học đều. Cuốc năm anh thi đỗ, chắc Phượng mừng lắm.
- Tôi sẽ đi học đều.
- Trưa tan học về, anh đi chung với Phượng.
- Ðể làm gì?
- Cho con đường ngắn lại. Chúng ta có nhiều chuyện nói, anh quên à?
Tôi quên hồi nào chẳng hay. Con đường về học sẽ ngắn lại. Tôi thì muốn nó dài ra. Ðóm mạ đã thành lúa con gái. Tôi biết Phượng không giận tôi, không coi thường tôi. Cám ơn Phượng. Cám ơn tháng mười một. Sáng mai tôi sẽ tặng Phượng một gói ô mai. Mỗi trái sẽ được gói bằng một huyền thoại viết trên giấy mầu xanh. Ô mai, tặng phẩm của tình yêu học trò. Ô mai gắn bó lấy đời sống học trò vì xuất xứ của nó là trái mơ. Nuốt một trái ô mai là nuốt một trái mơ, một giấc mơ. Giấc mơ không suôi xuống. Giấc mơ ngược lên. Và giấc mơ vướng mắc ở tâm hồn. Cám ơn trái mơ. Cám ơn ô mai. Trưa tan học về, chúng ta sẽ nói chuyện ô mai, Phượng nhé!
mỆT WA'.......MAI POST TÍP NGHEN...AI ĐỌC XONG GÙI THÌ NÓI SG SẼ POST TÍP CHO...
----------------------------
giảm bớt cái size bự đi em :D
Tháng Chín
Bây giờ, loài ve sầu đã mồ yên mã đẹp. Nhiều cậu đang chờ hóa kiếp bướm để được sống một lần với mùa xuân và nếu chết sớm, sẽ được ép vào những trang sách đẹp nhất của các cô học trò mơ mộng. Bây giờ, loài tu hú đã bay về rừng, đang tương tư rặng vải mùa hạ miền xuôi. Và, bây giờ, cây đang làm đám ma cho lá. Lá rơi ban ngày. Lá rụng ban đêm. Lá ốm. Lá úa. Rồi lá chết. Thương nhất là những chiếc lá bàng. Thân xác to lớn thế mà cũng bị sốt rét vàng da, biến chứng đỏ thẫm, chẳng đợi kịp gió đến rửa tội đã vội rớt xuống tuyền đài. Tuyền đài là mặt đường phố, là vỉa hè tháng chín. Tháng chín vào học. Những bước chân tựu trường giẵm nát xác lá. Lá đau. Lòng học trò hớn hở. Lòng tôi thì vướng mắc một chút sắt se. Tự nhiên tôi thấy thương xót.
Năm nay, tôi nghỉ hè ở quê ngoại. Quê ngoại nhà tôi có một vẻ gì đó thật mơ hồ, một ngăn cách nào đó thật diệu vợi. Người con gái đã về nhà chồng là giã từ luôn quê mẹ như giã từ thời son trẻ của mình. Bổn phận làm vợ, làm mẹ bắt hình ảnh quê mẹ nhạt nhòa. Và hình ảnh ấy chỉ thiết tha sống dậy khi nỗi buồn nhuộm nắng hoàng hôn. Chiều chiều ra đứng cổng sau, Trông về quê mẹ ruột đau chìu chìu. Từ nỗi thiết tha của người mẹ, đứa con lớn lên, yêu quê ngoại hơn yêu quê nội. Quê nội gần gũi. Quê ngoại xa vời. Gần gũi quá, quen thuộc quá dễ gây chán nản. Xa vời quá, lạ lùng quá khiến ta mơ ước. Và ta ngỡ niềm mơ ước của ta sẽ no đầy nếu ta được sống ở quê ngoại rộn ràng trong ký ức, quê ngoại rực rỡ trong những câu chuyện kể của mẹ ta. Một lần.
Mấy tháng trước, tôi đã đọc cuốn Quê mẹ của Thanh Tịnh. Thấy tâm hồn xao xuyến chi lạ. Rồi đọc tiếp truyện ngắn Con so về nhà mẹ, cũng của Thanh Tịnh, đăng trên Giai Phẩm Tết Ngày Nay, tôi rơm rớm nước mắt. Câu chuyện thật giản dị: Hai vợ chồng trẻ cưới nhau được một năm thì chị vợ mang thai. Nhà chị ở xóm làng bên kia sông. Gần ngày sinh đẻ, anh chồng đưa vợ về nhà mẹ sinh con so. Tiễn chân vợ tận bến đò anh chồng mới trở lại nhà mình. Con đò dẫn chị vợ về nhà mẹ. Chị nghĩ ngợi mông lung... Tôi không hỏi mẹ tôi xem ngày mẹ tôi sinh tôi, mẹ tôi có về quê ngoại. Nhưng câu chuyện Con so về nhà mẹ bắt tôi tưởng tượng nhiều. Tôi thương mẹ tôi. Tôi thương quê ngoại vô vàn. Vì vậy, vụ hè năm nay, tôi xin bố mẹ tôi cho về nghỉ ngơi ở quê ngoại.
Ở quê nội, tôi có ông chú nghiêm khắc. Ông là sinh viên luật khoa. Hè nào ông cũng về quê với những cuốn sách dầy cộm. Chú tôi kèm tôi học nửa buổi. Ông bắt tôi làm những bài toán hóc búa và bắt phân tích văn phạm Pháp văn mờ người. Tôi sợi nhất chia động từ. Mà chú tôi cứ muốn tôi thuộc lòng những động từ khuôn mẫu đủ "mốt", đủ "tăng". Những động từ bất quy tắt phải thuộc như cháo. Chú tôi đánh tôi thẳng tay. Ông thích đem "nhãn hiệu" sinh viên ra khuyên nhủ tôi. Mùa hạ, ở quê nội, không bao giờ là mùa xuân nữa. Ở quê ngoại thì tuyệt vời. Mọi người coi tôi như hãy còn bé bỏng. Các cậu tôi, các dì tôi thay phiên nhau chiều chuộng tôi, chỉ lo tôi buồn tôi đòi về tỉnh. Ông cậu út được phó thác trách nhiệm bày đặt các cuộc vui cho tôi chơi. Cậu tôi dẫn tôi đi câu.
Những giấc ngủ trưa của tôi thường kéo dài đến xế chiều. Hễ thức dậy là có thức ăn ngay. Hôm nay bún rêu cua. Mai bánh cuốn. Mốt xôi chè... Ðêm trăng, bà ngoại tôi thả vó tôm. Tôi theo bà tôi đi cất vó. Những chú tôm giẫy đành đạch trong vó bằng vải màn cũ nhuộm nâu. Hắt các chú vào cái rổ có cành tre, các chú giẫy lạo xạo vui tai lắm. Trên đời, nếu những bữa cơm nào đáng nhớ nhất, tôi sẽ chẳng ngần ngại kể ngay những bữa cơm trưa ở quê ngoại nhà tôi. Một đĩa rau muống tía. Một bát tương nhỏ. Một đĩa tôm đầu đặc trứng kho mặn vắt chanh. Ly kỳ là bát nước rau muống. Ðang xanh, vắt chanh vào nó đỏ tía. Quê ngoại chiều chuộng tôi quá khiến tôi tưởng tôi còn bé bỏng thật tình, dù bà ngoại tôi vẫn nói đùa "Cháu lấy vợ được rồi đấy". Nghe con cá quẫy mạnh dữ.
Ðiều làm tôi sung sướng hơn cả là, ở quê ngoại, không ai kèm tôi học hay giục tôi lo bài vở. Tôi tự do. Chiếc võng mắc dưới giàn hoa lý vườn sau, tôi nằm đọc truyện Tô Hoài, Ngọc Giao rồi ngủ. Cuốn sách cuối cùng đem về quê ngoại của tôi, tức mình ghê, không phải là cuốn truyện. Ðó là tập thơ Tâm hồn tôi của Nguyễn Bính. Tôi đọc bài đầu, cất đi. Buồn quá, lại lôi ra đọc. Và tôi thích. Tôi học thuộc lòng. Tôi mê thơ từ đó, bắt đầu bằng thơ Nguyễn Bính. Tôi nhớ bài Cây bàng cuối thu :
Thu đi trên những cành bàng
Chỉ còn hai chiếc lá vàng mà thôi
Hôm qua đã rụng một rồi
Lá theo gió cuốn ra ngoài sơn thôn
Hôm nay bởi thấy tôi buồn
Lìa cành theo gió lá luồn qua song
Hai tay ôm lá vào lòng
Than ôi chiếc lá cuối cùng là đây
Ba tháng hè ở quê ngoại, tôi biết yêu thơ, biết buồn. Quê ngoại nhà tôi phả vào tâm hồn tôi khói hương mơ mộng cùng lúc tuổi tôi vừa lớn. Cho nên, ngày khai trường năm nay, đi trên con đường cuối thu đầy lá chết, tôi thấy quanh tôi vướng mắc một nỗi buồn man mác. Phải chăng khi cậu trai biết buồn là cái nụ hoa đầu trong trái tim cậu muốn nở ? Hay cánh bướm thoát khỏi hồn cậu đòi đậu trên một cánh hoa ? Tôi đến trường hơi muộn. Vì đi chậm để thương những chiếc lá vàng. Vẫn cảnh náo nức cũ, cảnh náo nức của tựu trường. Tôi không tìm được một nỗi vuốt ve nào ở những mùi thơm của trường lớp, bàn ghế sau ba tháng hè xa vắng. Có lẽ, "mùa xuân trong mùa hạ" hãy còn quá ngon. Dường như, tựu trường không mang lại một xúc động cho niên thiếu. Kỷ niệm chỉ hiện hình và bao giăn nhịp điệu buồn tênh. Nhưng mùa xuân của học trò bước quá nhanh. Giờ cuối cùng một niên học chấm dứt, người học trò vui vẻ : Sung sướng quá, giờ cuối cùng đã hết. Giờ cuối cùng của ba tháng hè chấm dứt, chẳng nghe ai mừng rỡ.
Trống trường báo hiệu xếp hàng vào lớp. Tôi thẫn thờ vào lớp học cơ hồ con chim khuyên bị thả vào chiếc lồng tre. Cửa sổ mới sơn, cái cửa sổ thiếu mùi thơm của hoa cau, nhỏ bé nhìn rõ một khoảng trời không đủ các sắc mây. Tôi đâm ra khó tính và cảm giác quanh tôi hoàn toàn câm nín. Bàn ghế câm nín. Bảng đen câm nín. Ngay cả sự ồn ào sắp chỗ ngồi, tranh chỗ ngồi cũng câm nín. Thầy giáo xuất hiện. Những lời nói đầu : Năm nay là năm thi cử, các anh phải làm việc chuyên cần. Vượt đoạn đường này các anh mới hy vọng lên trung học đệ nhị cấp rồi lên đại học. Các anh chép thời khóa biểu... Bút viết ấn mạnh mực mới chịu ra. Tay run rẩy. Tôi chép thời khóa biểu khó khăn hơn làm bài tập đại số phương trình bậc hai. Buổi học đầu của niên học mới sao mà uể oải ! Thân hình nón. Ba điểm tạo nên một mặt phẳng. Tam giác quay không chịu sinh ra một bài thơ Nguyễn Bính.
Sự uể oải kéo dài đúng một tuần lễ. Khi tôi nghĩ đến ông chú sinh viên luật khoa, nghĩ đến trường thi bên Nam Ðịnh, nghĩ đến tiếng thở dài não nuột của bố mẹ hay tin con mình thi trượt thì lớp học của tôi có một học sinh mới. Một nữ học sinh. Chiếc lồng nhốt con chim khuyên bỗng được thả lên một cánh hoa phượng. Vì tên nàng là Phượng. Trần Thị Hồng Phượng.
Chương 2
Phượng là nữ sinh duy nhất của lớp đệ tứ. Lên trung học, tôi chuyên ngồi bàn đầu. Ông chú sinh viên của tôi khuyên tôi nên chiếm bàn đầu. "Vì thầy giảng bài dễ nghe. Vì thầy "chú ý" mình nhất. Vì sợ thầy "chú ý" mình hết dám lười biếng". Ðó là những điểm lợi của những anh học trò... gạo cỡ ông chú sinh viên của tôi. Còn những anh học trò "tài tử", yếu toán, kém lý hóa mà bị ngồi bàn đầu là một tai họa. Thầy yêu, cứ bắt lên bảng sửa toán thì nguy hiểm vô cùng. Thành thử, bàn đầu thường dành cho những tay xuất sắc. Con gái ưu tiên ngồi bàn đầu. Phượng vào học, tôi phải xuống bàn thứ hai, ngồi sau nàng, suốt buổi học ngắm suối tóc nàng chảy dài trên bờ vai. Khung cửa sổ nhỏ nhìn thấy một khoảng trời thiếu nhiều sắc mây bỗng trở nên vô nghĩa.
Từ mái tóc Phượng tỏa ra một mùi thơm kỳ tuyệt. Mùi thơm của hương tóc hay mùi thơm con gái? Tôi ngột ngạt trong mùi thơm đó, tưởng chừng thấy một thế giới tiểu thuyết, một cõi trời thơ ở mái tóc nàng. Mùi thơm nàng bàng bạc khắp gian lớp. Không phân chất nổi nó giống mùi thơm nào của đất trời, hoa lá. Nhưng nó làm cả lớp học ngất ngây. Những anh học trò luộm thuộm nhất cũng đã chịu khó sửa lại cổ áo, mái tóc. Ngôn ngữ bạt mạng thì để dành lúc vắng nàng mới phóng ra. Nàng đã làm những anh học trò ngổ ngáo hóa thành nai vàng ngơ ngác. Nàng không hiểu nàng là quyền uy của lớp học. Ngồi bất động. Mắt chỉ nhìn lên bàn thầy. Giờ ra chơi nàng không thèm ra. Chơi với ai nhỉ ? Tôi nghĩ thế và bắt thương nàng cô đơn. Nàng là chiếc lá bàng cuối thu. Nàng là con chim khuyên.
Hai hôm sau, tôi nhớ thật rõ, đúng rồi, hai hôm sau, nhằm giờ Việt văn, nàng quay xuống bàn tôi. Vừa học đoạn tài sắc của chị em cô Kiều và tôi thắc mắc tại sao Nguyễn Du quên tả mái tóc của Thúy Kiều. Cả Nguyễn Gia Thiều cũng quên tả mái tóc của người cung nữ. Người đời xưa không thích tả mái tóc giai nhân hay không biết tả mái tóc giai nhân? Có lẽ, ngày xưa, giai nhân đội khăn hoặc búi tóc nên thi sĩ không cảm nổi vẻ đẹp của mái tóc. Nàng quay xuống bất chợt khiến tôi hốt hoảng như một tên trộm bị bắt quả tang. Tên trộm đương say ngắm mái tóc nàng mà trách người tài tử ngày xưa. Ðôi mắt tôi, chắc chắn, chứa nhiều ý gian. Nàng mỉm cười. Nụ cười làm quen. Tôi ngẩn ngơ một nỗi. Nàng khẽ hỏi :
- Anh có thể cho Phượng mượn những quyển vở của anh không ?
Tôi thấy nóng ran đôi tai. Tôi thấy nhịp tim của tôi dồn dập. Tôi thấy hồn tôi thoát khỏi xác tôi và chui ra khung của sổ bay bổng lên trời cao.
- Ðược chứ, anh?
Tôi gật đầu, đáp gọn :
- Ðược.
Và hỏi :
- Bây giờ à?
Nàng cười. Lại cười:
- Mai. Mai thứ bảy anh đem hết vở bài học, bài làm cho Phượng mượn. Chủ nhật Phượng ở nhà chép. Anh nhớ đấy nhé !
Tôi gật đầu nữa. Nàng quay lên. Và tôi nguyền của tôi đần độn, ngu ngốc, thô lỗ, man di mọi rợ. Ðã đọc tiểu thuyết của Ngọc Giao, Tô Hoài, Thâm Tâm, Thạch Lam, thuộc hàng trăm câu đối thoại bay bướm, tình tứ mà có dịp đối thoại với con gái thì chỉ biết gật đầu và đáp, hỏi quê mùa, đồng chua nước mặn. Phượng hỏi mượn vở của tôi để chép bài cũ. Thế thôi. Thế mà cũng gây một "dư luận" trong lớp. Giờ ra chơi, bạn bè xúm quanh tôi phỏng vấn tình hình. Quan trọng lắm. Ðây là một biến cố của những chàng trai vừa lớn, những chàng trai hung hăng, bất chấp tất cả nhưng đứng trước mặt con gái thì đôi tay bỗng dài ngoẵng chẳng biết nên cất chỗ nào cho tiện, đôi mắt đang ngời sáng bỗng mờ tối, cái miệng đang liến thoắng bỗng nín thít, đôi khi nói chẳng nên lời, dùng ong tiểu thuyết, trong thơ. Tự nhiên, tôi mua sự bối rối và bầy đặt sự xấu hổ. Tôi yêu dễ dàng. Ôi, tình yêu dễ dàng, tình yêu đủ mầu sắc cầu vồng, tình yêu bong bóng trời mưa.
Tan học về, tôi không thiết ăn cơm. Tháng chín tuyệt vời. Tựu trường tuyệt vời. Mùa thu năm nay mới là mùa xuân. Mùa hè vừa qua vất đi. Tiếng ve sầu, tiếng tu hú buồn nản. Không gian quê ngoại nằm gọn ở nụ cười của Phượng, người con gái hẳn đã yêu tôi, chỉ yêu tôi. Lục cuốn thơ Nguyễn Bính đọc vụ hè tìm một bài dặn dò xa xôi. Không có. Xin tiền mẹ bảo mua cuốn sách giáo khoa. Nhưng đến hiệu sách mua tập Lỡ bước sang ngang của Nguyễn Bính. Cả buổi trưa mê man đọc và gửi lòng mình vào thơ. Tuổi trẻ, thơ và tình yêu. Ba thứ đó quyện lấy nhau, gắn bó keo sơn. Thiếu nó là không có tuổi trẻ, là tuổi trẻ què cụt, tuổi trẻ quáng gà, tuổi trẻ tàn bạo, tuổi trẻ thành đàn ông ưa lý sự, bất mãn nhằng và đói kém kỷ niệm làm người. Hạnh phúc không bao giờ đến vớ vẫn.
Nguyễn Bính chưa giúp tôi được điều gì. Tôi cũng chưa hiểu mình nên dở cái trò gì trong những cuốn tập bài học, bài làm sắp cho Phượng mượn. Thôi hãy gượm. Vội vàng chi? Tôi tự nhủ tôi và sắp xếp những cuốn vở thật tươm tất. Ít ra, nàng sẽ phục ta là người học trò gương mẫu, sách vở sạch sẽ, bài làm toàn mười tám điểm trên hai mươi. Tôi nhìn tôi trong gương. Khen thầm: Ðược đấy, mày có vẻ Lục Vân Tiên lắm, Chương ạ ! Mày thuê nặn bức tượng nhỏ sửa soạn tặng Kiều Nguyệt Nga đi. Buổi chiều xuống thong thả. Những mảng nắng hoàng hôn đến với tôi bằng ý nghĩ khác. Tôi vừa biết thế nào là từng giọt nắng và nỗi rét mướt của thời gian chờ đợi.
Chương 3
Sáng hôm sau, qua một đêm chiêm bao đẹp, giã từ chiêm bao đẹp, tôi đến trường thật sớm. Sân trường còn vắng hoe. Thế mà, ở gian lớp của tôi, Phượng đã có mặt. Qua song cửa sổ nhìn vào, Phượng giống hệt con chim khuyên cô độc. Tôi bước vào lớp. Nhẹ nhàng lắm nhưng vẫn làm lay động chiếc lồng. Con chim khuyên giật mình. Rồi đôi mắt nó long lanh mừng rỡ. Phượng cười. Nụ cười buổi sáng rực rỡ như bình minh. Nàng đứng dậy:
- Anh tới sớm quá.
- Phượng tới sớm hơn tôi.
Nàng đỡ chồng vở trên tay tôi. Cử chỉ quen thân và hồn nhiên. Tôi bối rối. Tự nhiên, tôi cười vô duyên dáng, đoảng vị. Nàng ngó chăm chăm tên tôi viết nắn nót, viết bằng bút "lông" ở cái "ê ti két". Phượng thích thú :
- Biết tên anh rồi. Thiên Chương. Những một ngàn chương cơ à?
- Không phải đâu.
- Thế là gì ?
- Là những vì sao, là tinh tú, là văn chương trên trời.
- Tên anh hay tuyệt.
Tôi đã ngồi xuống ghế của tôi. Phượng cũng ngồi. Nàng ngồi quay lưng về phía bảng đen. Như vậy, hai chúng tôi giáp mặt nhau. Tôi thấy khuôn mặt nàng đẹp cơ hồ những giấc chiêm bao chợt đến, chợt đi đêm qua. Tôi chưa hiểu Phượng đẹp đến độ nào, chỉ biết nàng đang làm tôi xao xuyến. Có lẽ, người con gái ta quen trước nhất ở đoạn đầu niên thiếu mà ta tưởng chừng đã yêu nàng là người con gái đẹp nhất. Nếu một mùi hương khó phân chất, theo thi sĩ, thì Phượng càng không nên so sánh với bất cứ ai, bất cứ cái gì, trừ những chiêm bao đẹp. Nàng hỏi :
- Anh Chương là học trò mới?
- Tôi là ma cũ.
- Anh định bắt nạt ma mới chăng?
- Tôi không dám bắt nạt ai. Phượng chắc không phải người tỉnh này?
- Vâng.
- Mọi năm học đâu?
- Hà Nội.
- Ở đây buồn lắm, tỉnh lỵ nhỏ bé, dân đồng chua nước mặn.
- Nhưng đời sống êm đềm. Học trò hiền ghê ghê là. Họ tránh đường cho Phượng đi và chẳng ai trêu cợt. À, hè qua anh có đi đâu chơi không?
- Về quê ngoại.
- Sao anh không ra bãi biển Ðồng Châu. Tỉnh này có bãi biển Ðồng Châu đẹp nhất Việt Nam.
- Quê ngoại tôi đẹp hơn nhiều.
Tôi kể chuyện quê ngoại nhà tôi cho Phượng nghe. Nàng ước ao một dịp hè nào đó sẽ theo tôi về quê ngoại nhà tôi. Câu chuyện đang vui và tôi hết bối rối thì bỗng dưng tôi nói một câu ngu ngốc :
- Mai Phượng sẽ chép bài mỏi tay.
Phượng mím môi rồi bẻ bão tay :
- Chắc phải mua một lọ dầu Nhị Thiên Ðường.
Tôi hỏi :
- Ðể làm gì?
Phượng nheo mắt :
- Anh không hiểu để làm gì à?
Tôi gật đầu :
- Ðể làm gì vậy?
Phượng cười:
- Ðể bóp tay sau khi chép hết bài cũ.
Tôi suy nghĩ giây lát:
- Hay là...
- Hay là bóp tay bằng dầu Con Hổ?
- Hay là Phượng để tôi chép bài giúp.
- Rồi Phượng làm gì?
- Phượng...
Tôi không biết trả lời sao. Im lặng. Tôi đưa mắt nhìn qua khung cửa sổ. Một khoảng trời của tôi còn y nguyên. Vẫn thiếu đủ sắc mây song nó mới phủ lên một vẻ kỳ ảo. Tôi nghe rõ tiếng trái tim tôi đập. Tôi chớp mắt và tưởng một bình minh nạm vàng ngập lụt trong mắt tôi. Tháng chín quả là tuyệt vời. Tôi đứng lên :
- Họ sắp tới.
Và tôi bước nhanh khỏi lớp. Một lúc, sân trường đã đông đầy học trò. Những người bạn tinh nghịch vỗ vai tôi thân mật:
- Kiều Nguyệt Nga đến sớm nghê, Kim Liên đâu hả, Lục Vân Tiên? Phong Lai cướp mất nàng rồi ư?
Tôi làm bộ nghiêm nghị:
- Ðừng đùa nhảm.
Thì họ dọa:
- Bạn chê Lục Vân Tiên, tôi sẽ là Lục Vân Tiên đánh Phong Lai cứu Kiều Nguyệt Nga.
Tôi bỗng dậy từ đáy lòng chút gì hờn ghen, khó chịu. Hai giờ Ðại số, tôi không nghe kịp thầy giảng. Hồn tôi thả trên dòng suối tóc Phượng. Tôi nhớ một đoạn giảng văn óng ả học năm ngoái, đoạn giảng văn dịch của Chateaubriand. Suối tóc Phượng như thác Niagara. Và tôi, tôi là Chateaubriand đứng ngắm thác chảy "Mơ màng trên những bờ nước rộng, rút lại thấy một mình đứng trước Thượng Ðế". Mơ màng trên suối tóc ngạt ngào hương thơm và thấy mình ngồi dưới bảng đen. Tiếng phấn viết ken két nhằng nhịt những con số dễ làm nản chí. Ðừng tháng mười vội. Thong thả đã. Hãy là đầu tháng chín. Tháng chín kéo dài cho mộng mơ no nê rồi tháng mười không sao đâu. Tháng chín cho tôi đủ thì giờ trách móc tôi khờ khạo, bí tắc một câu trả lời "Rồi Phượng làm gì".
- Anh Chương !
- Dạ.
- Anh đang mơ mộng gì đó?
- Dạ, con đang nghe bài.
- Hiểu chứ?
- Dạ hiểu.
- Lên bảng!
Tôi lên bảng, run run cầm cục phấn. Tay trái xóa bảng. Bụi phấn bay tung. Tôi quên tôi sắp bị mắng. Tưởng tượng bụi phấn như bụi tuyết trắng xóa đầu mình. Tưởng tượng mái tóc mình là cành lê điểm hoa phấn trắng. Tưởng tượng bụi phấn cơ hồ lớp sương buồn. Sương buồn ôm kín non sông. Ấy là cơn mơ mộng của cậu học trò. Tôi đang đóng trọn vẹn vai trò cậu ta. Và phải khó khăn lắm mới làm nổi bài ứng dụng tầm thường. Thầy đuổi về chổ :
- Năm nay xuống dốc đấy nhé, Chương. Tại sao thế?
Thưa thầy tại con bận tìm câu trả lời "Rồi Phượng làm gì". Câu trả lời khó gấp trăm lần bài toán khó nhất.
- Phải cố gắng.
- Dạ.
Tôi nghĩ thầm: Tháng chín chưa dứt. Tháng tuyệt vời của tôi chưa thể giã từ tôi. Ít nhất, trước khi giã từ, nó nên cho tôi một kỷ niệm. Phượng quay xuống :
- Anh có buồn không ?
Tôi nói :
- Tôi chỉ buồn vì tháng chín qua mau.
- Tại sao?
Vì chưa kiếm ra câu trả lời Phượng "Rồi Phượng làm gì" nếu tôi chép bài giùm Phượng.
Phượng lại cười :
- Liệu cuối tháng chín anh kiếm nổi chưa?
Tôi gật đầu:
- May ra.
Hai giờ nối tiếp là hai giờ Vạn vật. Tôi không thèm nghe giảng bài. Thầy cứ giảng và tôi cứa vẽ mái tóc Phượng trong quyển vở nháp. Chợt nhớ bài thơ rất học trò của Tế Hanh :
Những vở: soạn bài hay toán, luận
Ðịa dư, cách trí... dáng lo âu
Chỉnh tề đầy đủ như ông giáo
Vở nháp lôi thôi giống học trò
Bìa rách lung lay giấy chẳng lành
Mực thì đủ thứ: Tím, đen, xanh...
Không cần giấy thấm, không cần thước
Bài chép chưa xong đã chép hình
Nháp luận chữ tây rồi quốc văn
Ðôi lời thầy giảng chép lăng quăng
Trò chơi giải trí bên bài toán
Rất khó, bài thơ trải điệu vần...
Và các tên người trạm khắp trường
Làn môi, cặp mắt, vẽ từng đường
Ấy là những lúc chàng trai nhớ
Nghĩ đến ngày kia thoát khỏi trường.
Ðó, đâu riêng gì tôi mơ mộng? Và đâu riêng gì tôi vẽ mái tóc một người bạn gái vào cuốn vở nháp? Chàng trai Tế Hanh vẽ làn môi, cặp mắt con gái và ghi nhằng nhịt tên các nàng để nghĩ "ngày kia thoát khỏi trường". Chứ tôi, tôi chỉ vẽ một mái tóc, chỉ viết một tên người có mái tóc và không bao giờ nghĩ ngày mai dời bỏ trường lớp. Tháng chín với tôi còn yêu dấu, nữa là trường lớp của tôi. Phượng không biết tôi đang vẽ mái tóc nàng. Mái tóc nàng là tấm bản đồ dẫn hồn tôi phiêu du đến bờ mơ bãi mộng. "Rồi Phượng làm gì" Phượng đừng làm gì cả, Phượng hãy ngồi yên cho tôi trốn những giờ học khô khan trên nụ cười nàng. Câu trả lời đã có. Nhưng cuối tháng chín liệu tôi dám trả lời Phượng không?
Chương 4
Sáng thứ hai, Phượng đem trả tôi những cuốn vở bài học, bài làm. Hôm nay, tôi vào lớp sớm hơn Phượng. Nàng ngạc nhiên:
- Anh đi học từ năm giờ à?
Tôi ngượng ngùng:
- Vừa mới tới. Phượng chép xong bài chưa?
Phượng vui vẻ:
- Mất cả ngày chủa nhật. Ðược cái đỡ phải bóp tay bằng dầu Con Hổ.
Tôi thấy những cuốn vở của tôi được bọc giấy bóng mầu xanh. Ngỡ ngàng đôi chút. Và xao xuyến thật nhiều. Phượng đan hai tay vào nhau. Nàng không nhìn một khoảng trời quen thuộc của tôi qua khung cửa sổ.
- Anh thích mầu xanh chứ? Những cuốn vở của anh quý lắm, có thể bầy ở... Bảo Tàng Viện.
Phượng không cho tôi trả lời, nói tiếp:
- Bây giờ mà vẫn còn người học sinh trung học dùng vở đóng bằng giấy nguyên thiếp và viết bằng bút mực thì những quyễn vở đáng giữ kỹ.
Tôi nói :
- Nó cũng tầm thường thôi.
Phượng đã quay lại. Nàng ngó tôi. Ðôi mắt long lanh. Không thể là đôi mắt của một loài chim, dù loài chim hiền nhất, dễ thương nhất. Mắt Phượng, mắt của một cô tiên yêu đời. Chưa đúng. Mắt Phượng, mắt của dòng sông cuối thu. Ồ, sao tôi cứ so sánh một cách ngu đần thế nhỉ? Mắt Phượng là mắt Phượng. Mắt Phượng rực rỡ một chân trời chiêm bao. Tôi bị thu hút vào đó. Hồn tôi mê mẩn. Trí tôi rối bời.
Phượng khẽ lắc đầu :
- Nó không tầm thường đâu. Chữ anh viết đẹp. Giá mà Phượng biết đoán nét viết.
Tôi hỏi :
- Thì sao?
Phượng cười. Phượng có hàng triệu triệu nụ cười. Nhưng Phượng chưa cười với ai. Phượng chỉ mới cười với tôi. Tôi muốn Phượng đừng cười với ai, nhất là đừng cười với ai ở lớp học này, ở ngôi trường này, ở tỉnh lỵ này.
- Thì sẽ đoán nổi tâm hồn anh.
- Ðể làm gì?
- Ðể xem mai sau anh có hạnh phúc không.
Hạnh phúc à? Tôi không cần hạnh phúc mai sau. Tôi đang có hạnh phúc nếu ý nghĩa của hạnh phúc là lòng mình xao xuyến, bâng khuâng. Tôi vội trả lời Phượng:
- Tôi thích mầu xanh lắm.
- Thế mà Phượng chỉ sợ anh ghét mầu xanh.
- Phượng bảo những quyển vở của tôi quý giá, cuối năm tôi tặng Phượng tất cả, Phượng lấy không?
- Không.
- Phượng chê à?
- Phượng chẳng thích làm kẻ thoán nghịch. Anh muốn nhường ngai vàng cho Phượng sao?
Phượng lật bìa một cuốn vở. Ở trang đầu, tôi đùa bỡn viết hai câu: "Ce cahier est à moi, Comme le royaume du roi". Phượng gấp bìa vở lại:
- Ðó, anh quý vở của anh như ngai vàng của ông vua, đời nào anh cho ai.
- Nhưng tôi cho Phượng. Cho ngay bây giờ. Nếu Phượng đừng từ chối, tôi sẽ không bao giờ viết bài bằng bút mực nữa. Tôi sẽ dùng bút máy viết trên vở bán sẵn.
- Nếu Phượng từ chối?
- Tôi cũng sẽ viết bút máy từ ngày mai.
- Anh từ bỏ ngai vàng?
- Tôi bắt chước vua Bảo Ðại, thoái vị về làm công dân một nước độc lập.
Phượng đưa tay vuốt tóc mai. Tôi ước ao được làm sợi tóc mai thật ngắn của nàng.
- Phượng phải suy nghĩ, anh ạ! Bắt tội ông vua làm thường dân mà không suy nghĩ thì lòng mình áy náy đấy.
Tôi không nói gì thêm, lặng lẽ rời chỗ ngồi, bước khỏi lớp. Tôi muốn nghe bước chân tôi trên hè phố sớm mai. Và tôi mò ra đường, cúi đầu đi như một thi sĩ. Một thi sĩ, tôi tự hỏi mình có thể làm một thi sĩ? Nếu thi sĩ phải biết làm thơ tuyệt diệu thì không bao giờ tôi là thi sĩ. Nhưng nếu chỉ cần chất thơ phủ kín tâm hồn như sương mù phủ kín trời đất đã là thi sĩ và thi sĩ hơn thi sĩ thì tôi đang là thi sĩ. Xuân Diệu định nghĩa: Thi sĩ nghĩa là run với gió, Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây. Tôi không run với gió, mơ theo trăng. Tôi thả hồn tôi trên mái tóc người bạn học gái ngồi bàn đầu và yêu nàng trong những giấc chiêm bao đẹp. Tôi cũng là thi sĩ. Tôi là người thơ. Cám ơn quê ngoại những buổi trưa ngủ say bằng văn Tô Hoài, thơ Nguyễn Bính. Cám ơn tháng chín năm nay.
Chẳng còn nghe chiếc lá nào rơi rụng. Những thân cây cô độc đã vơi nỗi buồn. Nước mắt cạn thì nụ cười chớm nở. Con đường hết xác lá, con đường bắt đầu reo vui. Nắng cuối thu, nắng hanh vàng an ủi cây cành. Rồi lộc non sẽ đâm chồi và lá sẽ xanh tươi. Như đầu tháng chín chán nản cho cuối tháng chín mừng rỡ. Tôi nghĩ tôi phải làm thơ. Ðêm qua, đọc Mưa thu của Ngọc Giao buồn ngon ngọt. Văn chương nó đưa mình bay bổng, đưa mình viễn du. Nó ru ngủ mình đấy. Tại sao mình không chọn giấc ngủ êm ái mà cứ chọn giấc ngủ đầy ác mộng? Tôi muốn trốn học sáng nay. Trốn học ra bờ sông ngồi nhìn những mảnh bèo lưu lạc và thả hồn mình vào nó, đưa nó táp một bờ bến có lẽ thích hơn cuộc đời vô định của nó. Phải làm cho cánh bèo cũng biết nghĩ nó đang trôi trên dòng.
Tôi có vẻ không tưởng. Tôi đấy. Tâm hồn tôi đấy, Phượng đã biết chưa? Tôi trở lại lớp học. Con đường reo vui hơn. Hai giờ học đầu không khô khan, uể oải nữa. Tôi chăm chú nghe thầy giảng bài. Thầy giáo là thi sĩ ngâm thơ trên bục gỗ. Bảng đen là giấy mầu hồng. Tôi tưởng tượng thế và tôi không sợ "xuống dốc" đâu. Tháng chín tuyệt vời của tôi ơi, mi có thể giã từ tôi rồi đó. Tháng mười hẳn còn tuyệt vời gấp bội. Lớp học lúc nào cũng thoang thoảng mùi hương. Lòng tôi lúc nào cũng náo nức. Tôi chợt nhớ ngày mai là cuối tháng chín. Chúng tôi sẽ chia tay nhau. Tháng chín đã cho tôi nhiều kỷ niệm. Tôi gửi tháng chín một kỷ niệm: Những quyển vở chép bài học, bài làm bằng bút mực tím bọc giấy bóng mầu xanh. Tháng chín sợ mang theo mất thì tôi gửi lại Phượng giữ.
Chương 5
Tháng mười
Khi mới nhớn, tuổi mười lăm, mười bẩy,
Làm học trò, mắt sáng với môi tươi.
Ta bước lên, chân vẫn dạo bên người,
Ngoài cặp sách, trần ai xem cũng nhẹ.
Ðồi thấp thoáng qua học đường nhỏ bé
Phố phường vui, cuộc sống mới lên hoa.
Ta ngồi nghe những tiếng thị thành xa,
Hồn lơ đãng mộng ra ngoài cửa lớp.
Nắng thủa đó khiến lòng ta hồi hộp,
Ta nhìn cao mới rõ bị giam cầm.
Ôi tiếng nào vang bốn bức tường câm?
Không khí nặng, mơ hồ thầy với bạn.
Ta nhớn lên, bước đường không giới hạn,
Có lẽ đâu kìm giữ bởi tay người?
Tuổi hoa hồng - kiêu hãnh của ta ơi !
Tình đã hẹn ở trên đường nắng mới.
Ta ném bút giẫm lên sầu một buổi.
Xa vở bài, mở rộng sách Ham Mê.
Ðã từng phen trèo cổng bỏ trường về,
Xếp đạo đức dưới bàn chân ngạo mạn,
Ðời đổi mới từ ngày ta dấy loạn,
Sớm như chiều hư thực bóng hoa hương,
Ta ra đi, tìm lớp học thiên đường,
Và khi đó thì mẹ yêu ngồi khóc...
Ôi khoái lạc của những giờ trốn học,
Những bình minh xuân đẹp, những chiều thu !
Bao cảnh nước mây đằm thắm hẹn hò,
Khi biếng gặp, nhớ nhung pha mầu áo,
Hỡi thành đô với linh hồn Bách Thảo !
Còn nhớ ta, chàng tuổi trẻ tóc bay,
Làm học trò nhưng không sách cầm tay,
Có tâm sự đi nói cùng cây cỏ.
Riêng ta nhớ những trưa hè sắc đỏ,
Ðường hoàng lan nắng rộng : lối đi quen.
Nghìn bóng cây chen bóng mộng hư huyền,
Ta đến đó lần đầu nghe rạo rực...
Thấy phảng phất hình đôi vai, bộ ngực,
Làn môi tươi in một né son hồng.
Cặp má đào phơn phớt ánh phù dung,
Ðâu lả lướt mái tóc dài sóng gợn?
Ta ngây ngất cả tấm thân vừa nhớn,
Bỗng rùng mình thở vội áng hương qua,
Tưởng hương thơm một da thịt đàn bà.
Bài thơ của Ðinh Hùng làm tôi ngây ngất như thi sĩ ngây ngất tấm thân vừa lớn của người. Tôi đọc nó trên một tuần báo mà ông chú sinh viên của tôi ở Hà Nội gửi về cho bố tôi. Tôi đã chép bài thơ này, học thuộc lòng trước khi hôm giã từ tháng chín. Khi ta vừa lớn, vừa muốn thoát khỏi sự giam cầm của bổn phận (bổn phận làm học trò, chẳng hạn), vớ được những bài thơ tương tự bài thơ Ðinh Hùng, ta phải nhận nó là kinh giải thoát tội lỗi, nếu trốn học ra bờ sông ngắm những cánh bèo phiêu dạt hay mải mơ mộng quên cả làm bài là những tội lỗi. Tôi tưởng bài thơ trên của tôi. Hoặc thi sĩ Ðinh Hùng viết cho tôi, viết vì tôi. Ở tâm trạng tôi, bao nhiêu chữ trong bài thơ Khi mới nhớn là bấy nhiêu giọt máu lưu chuyển khắp cơ thể tôi. Tôi sẽ kể Phượng nghe. Nhưng vào thời Kim Trọng. Tháng chín, tự nhủ chờ đợi tháng mười sẽ hạn chế mơ mộng. Tháng mười, muốn coi sách bài là giấy cũ để hồn lơ đãng mộng ra ngoài cửa lớp, hồn lơ đãng trên một mái tóc.
- Anh Chương.
Phượng quay xuống.
- Hết tháng chín rồi, anh tìm ra câu trả lời Phượng chưa?
Phượng mỉm cười. Ðôi mắt tinh nghịch.
- Nếu có câu trả lời, Phượng sẽ tặng anh cái này.
Phượng đặt lên mặt bàn tôi một gói nhỏ, dặn dò :
- Ðừng mở khi còn bí.
Phượng quay lên. Tôi say mê ngắm cái gói nhỏ bọc bằng giấy bóng mờ mầu xanh. Tóc Phượng nồng hương thơm. Hồn tôi đang ngủ mê trên tóc Phượng, hồn tôi đang lướt êm trên dòng suối huyền ảo. Tôi không nghe thầy giảng bài nữa. Tôi bằng lòng "xuống dốc". Xuống dốc mộng mơ, xuống địa ngục mơ mộng. Ðịa ngục không quỷ sứ, không cầu vồng, không bàn chông. Ðịa ngục hiền hòa. Ðịa ngục rợp hoa, ngát hương. Quyển vở nháp thân mến của tôi dẫn tôi vượt bốn bức tường câm. Tôi ghi hàng chữ : Nếu chưa thể trả lời, cứ mở cái gói xinh đẹp của Phượng thì sao? Tôi xé ra, gấp nhỏ vất trúng quyển vở của Phượng. Nàng dở ra đọc và trả lời : "Thì Phượng sẽ giận anh lắm". Một lát, Phượng ban ân huệ : "Anh mở đi, Phượng không giận đâu, nhưng đừng cười".
- Anh mở quà tặng của Phượng chưa?
- Chưa.
- Mở đi chứ !
- Tôi đợi về nhà nằm trong phòng kín mới mở.
- Anh phải mở ngay lập tức.
- Phượng ban lệnh à?
- Anh quên rằng đã cho Phượng những quyển vở và anh đã sửa lại ngôi vị.
- Chưa sửa đâu. Vẫn là roi.
Phượng lắc đầu duyên dáng :
- Nhưng Phượng tự sửa thành reine rồi. Anh trung thành với lời hứa quá. Anh đã viết bút máy. Thôi, Phượng rút lệnh lại vậy. Phượng mới mua cuốn truyện mới của Nguyễn Minh Lang, chưa kịp đọc, cho anh mượn đọc trước nhé !
Tôi hỏi :
- Cuốn gì đó?
Phượng nheo mắt :
- Còn gói kỹ. Anh đọc sẽ biết. Ðem về nhà, vào phòng kín mở đấy.
Phượng lấy cuốn truyện từ cặp sách ra đưa cho tôi. Truyện của Nguyễn Minh Lang, nhà văn lãng mạn đang nổi tiếng. Cùng với Hoàng Công Khanh, Thanh Nam, Nguyễn Minh Lang xuất hiện bắt trời Hà Nội lúc nào cũng như chớm vào thu. Ở quê ngoại nghỉ hè lên tỉnh, tôi trở thành cậu học trò ái mộ văn chương. Tiểu thuyết thứ bẩy là báo lý tưởng. Tôi đã đọc Trăng đồng nội của Nguyễn Minh Lang, Cuộc đời một thiếu nữ dầy cộm của Thanh Lam. Tôi thích Nguyễn Minh Lang lãng mạn hóa những mẩu đời hậu phương kháng chiến. Bừng sáng của Vĩnh Lộc đã khiến tôi say sưa. Tôi sắp được đọc truyện mới nhất của Nguyễn Minh Lang.
- Cho biết cảm tưởng nhé !
- Cảm tưởng gì?
- Về cuốn truyện.
- Còn gói quà?
- Luôn.
- Những hai cảm tưởng cơ à?
Phượng không trả lời. Có nghĩa là nàng muốn hai cảm tưởng. Buổi trưa tuyệt diệu. Trời đã sang đông nhưng nắng vẫn đủ sưởi ấm da thịt. Nằm trong phòng hơi lạnh một chút. Chiếc chăn đơn phủ kín thân thể, chừa cái đầu (vì đầu có hai con mắt) và đôi tay là lý tưởng rồi. Tay cầm sách. Mắt đọc. Bóc miếng giấy bao kín cuốn truyện của Nguyễn Minh Lang ra. Mắt hoa lên. Tim ngừng đập. Tên cuốn truyện làm tôi ngộp thở và rụng rời trong nỗi đê mê vô tận. Hoàng tử của lòng em. Nguyễn Minh Lang bất hủ. Nguyễn Minh Lang viết cho tôi, viết vì tôi đấy. Tại sao Phượng bắt tôi đọc cuốn này? Có phải Phượng chưa biết tên truyện không? Phượng vào hiệu sách mua mà. Phượng muốn tôi làm hoàng tử của lòng em. Em Phượng. Tôi đọc thật nhanh và tôi chẳng hiểu truyện viết ra sao.[/COLOR]
Chương 6
Mặc kệ những bài toán nộp thầy ngày mai. Bài toán có chân và nó đứng đợi đến sáng cũng không mỏi. Nó mỏi chân, nó rầy rà thì tôi sẽ bảo nó đi ngủ. Còn tôi, tôi cần thức khuya. Bởi vì tình yêu không biết chờ đợi. Tình yêu nóng tính, nó giục giã mình ghê quá :
Mau với chứ vội vàng lên với chứ
Em, em ơi tình non sắp già rồi
Con chim hồng, trái tim nhỏ của tôi
Mau với chứ thời gian không đứng đợi
Tình yêu không có chân. Tình yêu chỉ có cánh. Tình yêu lượn trên tâm hồn ta. Tình yêu lượn vài vòng thôi. Nếu ta bắt nó lượn hoài, nó sẽ chán và nó vỗ cánh bay đi. Ta đừng lười, phải dang tay ngay lập tức làm chỗ đậu cho tình yêu. Việc gì có thể làm hôm nay, để đến ngày mai không sao. Nhưng tình yêu không thể để đến ngày mai được. Demain, ** sera trop tard. Ngày mai sẽ chỉ muộn màng với tình yêu. Tôi nghĩ thế. Ý nghĩ láo lếu đối với bất cứ ai. Ðiều đó chẳng hề chi. Tôi chỉ cần nó đúng với tôi. Và tôi quên những bài toán. Quên hết. Phương trình bậc hai ax² + bx + c = 0 đi chỗ khác chơi. Các bạn Parabole, Hyperbole, Joule, Ohm cũng nên đi chỗ khác chơi. Tạm biệt các bạn. Tôi mắc bận nghĩ hai cảm tưởng về cuốn "Hoàng tử của lòng em" và gói ô mai.
Phượng,
Tôi đã đọc hết cuốn truyện của Nguyễn Minh Lang. Tôi không còn nhớ gì cả ngoài năm tiếng "Hoàng tử của lòng em". Tôi thích làm hoàng tử. Le prince dễ yêu quá. Phượng biết chưa, những vị hoàng tử trong cổ tích đều đẹp giai và dễ yêu. Hoàng tử ở Bạch Tuyết và bảy chú lùn tuyệt diệu. Hoàng tử ở Công Chúa ngủ trong rừng còn tuyệt diệu hơn. Những vị hoàng tử thảnh thơi vô cùng. Họ toàn trốn học, bỏ trường đi săn. Họ đi săn tình yêu. Và luôn luôn được tình yêu. Những ông vua khổ sở quá. Họ già nua. Họ hà tiện, bủn xỉn và ưa gây đau khổ cho người khác. Những bà hoàng hậu mới đáng ghét. Nhỏ mọn, tầm thường. Tôi yêu hoàng tử. Tôi khoái trốn học. Và trên bước đường trốn học đi săn, tôi mong ước được gặp một công chúa - princesse đấy nhé, Phượng xóa chữ reine đi.
Tôi loay hoay viết cảm tưởng thứ nhất của tôi mất gần một tiếng đồng hồ. Tôi xé. Tôi gạch. Tôi vo tròn ném vào sọt rác. Rồi lại nhặt lên, dở ra gạn lọc vài câu hay nhất. Cuốn vở nháp mỏng dần. "Cho biết cảm tưởng nhé". Ðọc hay viết? Phượng quên dặn. Tôi phải học thuộc lòng đoạn văn chương... cảm tưởng của tôi. Phượng thích tôi đọc, tôi sẽ đọc. Phượng thích tôi ghi lên giấy, tôi sẽ ghi. Tôi ngồi học văn của tôi. Lạ quá, học hai lần đã thuộc làu. Bây giờ, nặn óc viết cảm tưởng về gói ô mai.
Phượng,
Ô mai Phượng mua ở hiệu nào ấy? Ô mai nó có thời rực rỡ lắm, Phượng biết không? Trước khi thành ô mai nó là trái mơ. Trái mơ chín vàng như mầu nắng vàng. Những nàng công chúa hay đi lạc vào rừng mơ, giả vờ làm cô gái hái mơ. Ðây là chuyện một công chúa hái mơ gặp hoàng tử đi săn cũng lạc vào rừng mơ. Hoàng tử đã vất cung tên, dáng điệu mơ màng như thi sĩ Nguyễn Bính. Cảnh tượng lúc ấy thật cổ tích :
Thơ thẩn rừng chiều một khách thơ
Say nhìn rặng núi xanh mờ
Khí trời lặng lẽ và trong trẻo
Thấp thoáng rừng mơ cô hái mơ
Hoàng tử cất giọng hát :
Hỡi cô con gái hái mơ già
Cô chửa về ư đường thì xa
Mà nắng chiều hôm dần một tắt
Hay cô ở lại về cùng ta
Công chúa lặng im. Hoàng tử hát tiếp :
Nhà ta ở dưới gốc cây dương
Cách động Hương sơn nửa dặm đường
Có suối nước trong tuôn róc rách
Có hoa bên suối ngát đưa hương
Công chúa nhẹ nhàng cất bước. Hoàng tử thở dài :
Cô hái mơ ơi, cô gái ơi
Chẳng trả lời nhau lấy một lời
Cứ lặng rồi đi rồi khuất bóng
Rừng mơ hiu hắt lá mơ rơi
Hoàng tử đuổi theo kể lể những ngày trốn học đi săn. Công chúa mỉm cười. Cuối cùng họ cưới nhau. Hai vợ chồng hái mơ phơi khô và làm ô mai đem bán cho những người học trò yêu nhau làm quà tặng nhau. Tôi thích những quả ô mai Phượng tặng. Vì nhó nhắc tôi một điển cố ô mai, điển cố truyền khẩu chứ chả ai ghi vào sử sách. Chỉ mình tôi ghi thành cảm tưởng. Tại Phượng đó.
Tôi đọc đến mười lần cảm tưởng về những trái ô mai của Phượng. "Ô mai Phượng mua ở hiệu nào đấy". Câu mở đầu có vẻ "Nhớ xưa trê cóc đôi nhà" quá. Nó hơi tò mò kiểu Lục Vân Tiên "Giết xong lũ kiến đàn ong, Hỏi ai than khóc ở trong xe này". Và "Quê đâu, tên họ là chi, Khuê môn phận gái, việc gì tới đây? Gặp nhau chớ giấu nhau nay, Hai người ai tớ ai thầy nói ra..." Những anh chàng học giỏi thường thô lỗ (hay vụng về) khi phải nói chuyện với con gái. Như Lục Vân Tiên. Hỏi han giống hệt công an thẩm vấn. Người đẹp tặng cái trâm (gói ô mai) làm kỷ niệm thì vênh mặt lên quay đi. "Vân Tiên ngoảnh mặt chẳng nhìn". Ấy thế mà Kiều Nguyệt Nga vẫn cứ mê. "Nguyệt Nga lúc ấy càng nhìn nết na". Tôi hơi nghi ngờ nhan sắc của Kiều Nguyệt Nga. Anh học trò học gạo Lục Vân Tiên.
Chàng :
Lòng anh như hoa hướng dương
Trăm nghìn đổ lại một phương mặt trời
Mặt trời là nàng, là trái tim nàng, là tình yêu của nàng. Mặt trời mọc phương đông, hoa tình anh hướng về phương đông. Mặt trời mọc phương tây (nếu mặt trời tinh nghịch), hoa tình anh hướng về phương tây.
Nàng :
Lòng em như con nước trôi
Chỉ về một bến chỉ xuôi một chiều
Bến là chàng. Con nước em sẽ chỉ xuôi về chiều dẫn đến bến tình anh. Tình yêu là hoa là mặt trời là con nước là bến mộng là chiều mơ. Tình yêu không thể là bếp với lò.
Vậy thì "Ô mai Phượng mua ở hiệu nào đấy" nghe lục cục từa tựa than củi cho vào lò trong bếp. Gạch ngay. "Ô mai có một thời rực rỡ lắm, Phượng biết không". Câu mở đầu này mới tuyệt cú. Sửa một tí. "Ô mai có một điển tích thơ mộng lắm, Phượng biết chửa" Nhập đề thế này là hoàn toàn. Câu kết coi như xuất chúng. "Tại Phượng đó". Ô mai có gì đáng phát biểu cảm tưởng, nhưng vì là ô mai của Phượng nên nó đã biến thành điển tích và chính tôi thêu dệt huyền thoại cho ô mai. Tôi dám bịa ra điển tích ô mai? Tại sao không nhỉ? Mười sáu tuổi, Chế Lan Viên đã xin tiền bố cho xuất bản thi phẩm "Ðiêu tàn" và trở thành nhà thơ tượng trưng bất hủ nhất của văn học sử Việt Nam. Người học trò khi mê gái chỉ có một công việc duy nhất đáng chê trách là lười học và trễ. Ðồng hồ điểm boong một tiếng. Một giờ sáng rồi. Mặc kệ, tôi vẫn tỉnh táo. Tôi có thể viết thêm vài trang nhật ký. Ồ, tôi còn thiếu một cuốn nhật ký : Nhật ký của cậu học trò vừa lớn. Chết chửa, điều quang trọng, hệ số ba của tình yêu mà tôi xuýt quên. Ngày mai phải đóng một cuốn nhật ký bằng giấy pelure mầu xanh và ghi đủ mọi chuyện kẻo lại có lần hối tiếc như Thanh Tịnh "Ngày ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết"... Ngày ấy của Thanh Tịnh là ngày ông ta đi học chữ. Ngày ấy (nếu mai sau tôi hồi tưởng) của tôi là ngày tôi đi học yêu đương. Chắc chắn, tôi đã biết ghi, không sai mảy may, không quên chi tiết nhỏ, những gì về Phượng. Ngày mai mới đóng nhật ký, vậy bây giờ làm gì? Tôi không thích đi ngủ. Ði ngủ là dại dột. Ði ngủ là phản bội tình yêu.
[/COLOR]
Chương7
Thầy Tán dông dài hai chữ tóc thề trong câu Tóc thề đã chấm ngang vai ở một đoạn văn trích giảng. Tóc thề ra sao? Những ông thầy Việt văn ưa rắc rối và thích chụp đủ thứ tư tưởng vào văn thơ của những người đã chết. Văn thơ trở nên khó khăn, cầu kỳ, bí hiểm do các ông thầy Việt văn. Thí dụ bài Thu Ðiếu của Nguyễn Khuyến. Cụ Nguyễn Khuyến ngồi trên chiếc thuyền câu nhỏ vào một ngày thu lạnh, cá rúc hết xuống bùn, không tung tăng bơi lội để đớp mồi của cụ, cụ buồn làm bài thơ giải sầu, kết luận "Cá đâu đớp động dưới chân bèo" chứ không đớp mồi của cụ. Thế mà các ông thầy Việt văn quả quyết cá đây là Cần Vương, đớp động là đã dấy lên, chân bèo là ở vài nơi! Tóc thề ra sao? Một anh giơ tay xin giảng nghĩa:
- Thưa thầy, tóc thề đã chấm ngang vai là tóc của Thúy Kiều để chấm ngang vai như...
Phượng quay xuống nhìn anh bạn cùng lớp.
- Như... tóc chị Phượng !
Phượng đỏ mặt. Cả lớp cười. Phượng gục mặt trên đôi tay. Tôi cảm giác ê ẩm mình mẩy. Tôi đứng dậy:
- Thưa thầy, anh Hạnh không hiểu gì về ý nghĩa của hai chữ tóc thề. Con đã đọc trong cuốn sách điển cổ, thấy nói rằng, trước giờ Kim Trọng và Thúy Kiều chia tay, Thúy Kiều cắt mái tóc của mình tặng Kim Trọng để thề thốt suốt đời yêu nhau. Tóc Thúy Kiều nay đã mọc dài chấm ngang vai, lời thề nàng còn nhớ mà Kim Trọng thì vẫn biệt vô âm tín. Vậy tóc thề là món tóc người con gái cắt trao gửi tình nhân như một kỷ vật chứ không phải tóc chấm ngang vai là tóc thề. Hiểu tóc thề như anh Hạnh, con nghĩ, không xứng đáng học Nguyễn Du.
Thầy khen:
- Nếu anh Chương vào vấn đáp, gặp đúng câu này, anh sẽ được mười tám điểm.
Tôi không chú ý lời thầy khen. Tôi thấy đôi vai Phượng rung động. Và tôi tưởng nàng đang thổn thức vì tôi. Một lát, nàng ngẩng mặt lên, hí hoáy ghi chép. Rồi đưa tay ra đằng sau, đặt lên bàn tôi một mẩu giấy. Tôi dở vội ra đọc. Mẩu giấy ghi vỏn vẹn hai chữ cám ơn. Tôi lại bỏ vào miệng nhai và nuốt đi. Lúc này tôi muốn trốn học. Tôi muốn rủ Phượng ra ngoài bờ sông an ủi Phượng. Tôi muốn làm bất cứ một việc gì để Phượng đừng buồn, đừng chán ngôi trường trung học tỉnh lỵ. Phượng buồn, Phượng bỏ lên Hà Nội, tôi sẽ khổ sở lắm. Chắc chắn là tôi sẽ trốn học đều đều, tôi sẽ "Làm học trò nhưng không sách cầm tay. Có tâm sự đi nói cùng cây cỏ" hết năm học, hết đời người. Tự nhiên, tôi ao ước, ở một nơi nào đó, chỉ có một ngôi trường, một lớp học. Và lớp học duy nhất trong không gian ao ước của tôi thật bé bỏng, chút ít gió cho đủ mát mùa nóng, chút ít nắng cho đủ ấm mùa lạnh, nhiều thân mật cho tình yêu vĩnh cửu. Học trò vỏn vẹn hai đứa. Tôi và Phượng. Thầy giáo dạy văn phạm yêu đương và bàn về cái thú tương tư của những người yêu nhau trên đời.
Phượng đã dựng đứng cuốn vở lên. Tôi đọc hàng chữ viết đậm và đóng khung bằng bút chì mầu: Giờ ra chơi anh Chương ở lại với Phượng nhé! Phượng gấp cuốn vở. Ngồi im. Suối tóc nàng cơ hồ ngừng trôi chẩy. Tôi ngắm suối tóc nàng rồi thả mắt qua khung cửa sổ. Lớp học nào cũng có khung cửa sổ để những người học trò mơ mộng gửi hồn mình xa khơi quên đi tiếng phấn nghiến răng bất mãn trên bảng đen. Bất hạnh cho những cậu học trò bị học ở những gian lớp thiếu một khung cửa sổ nhỏ. Các cậu sẽ không thấy một khoảng trời xanh mà từ khoảng trời xanh ấy, các cậu có thể bồng bềnh phiêu du tới những miền kỳ ảo, những miền đất niên thiếu tuyệt đối cấm những tâm hồn cằn cỗi bén mảng. Tôi ngồi nhìn khoảng trời xanh của tôi chờ đợi giờ ra chơi. Giúp tôi đỡ nóng lòng là những áng mây trôi lướt, là những cánh chim vút qua. Trống trường đã điểm. Học trò kéo hết ra sân. Phượng xoay thế ngồi. Bao giờ tôi nắm tay Phượng thì bấy giờ câu hát của Tô Vũ mới đúng. "Mặt nhìn mặt cầm tay bâng khuâng không nói một câu"... Phượng mỉm cười. Tôi nghĩ nụ cười của Phượng là đóa hoa hướng dương và tôi là mặt trời. Nụ cười chỉ nở khi hướng về tôi. Có lẽ, trưa nay, tôi phải chép bốn câu thơ của Nguyễn Bính vào nhật ký:
Cô nhân tình bé của tôi ơi
Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ
Nhìn tôi trong lúc tôi xa xôi
Phượng hỏi:
- Hồi nay sao anh bơ phờ thế?
Tôi đáp:
- Tại thức khuya.
- Ðể đọc sách điển cổ, hở?
- Không.
- Thế làm gì?
- Tôi cảm. Ðêm qua không ngủ được.
- Tức là anh nợ Phượng hai câu cảm tưởng? À, and đã đọc cuốn truyện chưa?
- Chưa. Tên truyện ý nghĩa quá. Tôi tự hỏi người nào sẽ nhận người nào là hoàng tử của lòng mình. Tôi muốn viết thư cho ông Nguyễn Minh Lang, yêu cầu ông ta viết tiếp cuốn truyện bằng tên truyện do tôi đặt.
- Truyện gì?
- Công chúa của lòng anh.
Phượng chớp mắt. Rồi nàng đưa một ngón tay đặt lên mắt bên phải đã nhắm chặt, khẽ day. Phượng nói:
- Hình như có một hạt bụi nhỏ vừa bay vào mắt Phượng.
Tôi bảo:
- Phượng nhắm chặt mắt lại, một lát, bụi theo nước mắt trôi đi.
Phượng hơi lắc đầu:
- Khó trôi ra lắm. Hạt bụi không giống khói thuốc đâu. Khói thuốc vướng trong mắt mình làm cay mắt mình giây lát rồi tan đi. Chứ hạt bụi nó làm cộm mắt và lúc nào mình cũng phải nghĩ tới nó. Anh thổi giùm Phượng, hạt bụi mới ra. Nhưng Phượng không nhờ anh đâu.
Có thể nào một hạt bụi đã lọt vào mắt Phượng. Trận gió nào đã mang hạt bụi tới. Tôi nghe đâu đây rất lặng lẽ. Một cụm mây trắng dừng yên trên khoảng trời xanh qua khung cửa sổ. Hạt bụi yêu dấu. Phượng đã yêu nó. Phượng đã muốn hạt bụi đồn trú ở cửa ngõ linh hồn nàng. Tôi ghen với hạt bụi. Phượng không nhờ tôi thổi giùm. Nếu nàng nhờ, tôi chẳng hiểu sẽ làm sao cho tay đỡ run, cho tim bớt đập và hơi thở nguyên vẹn đủ lùa vào một cánh cửa sổ linh hồn Phượng.
- Anh đã viết chưa?
- Cảm tưởng à?
- Không, bức thư cho văn sĩ Nguyễn Minh Lang.
- Chưa. Tôi sợ họ tưởng tôi điên.
- Thì anh viết cuốn Công chúa của lòng anh.
- Tôi viết?
- Anh sẽ viết hay là đằng khác vì anh xứng đáng học Nguyễn Du.
Tôi thấy tai tôi nong nóng. Tôi không nhìn được mắt tôi. Chắc nó phải ánh lên một tia kiêu hãnh.
- Còn gói ô mai.
- Cũng chưa nghĩ ra. Tôi định thế này: Tôi sẽ viết đưa Phượng coi. Nếu Phượng bằng lòng, tôi mới nói.
- Thế là anh đã có cảm tưởng rồi?
- Tôi... thức cả đêm qua.
- Ðể nghĩ cảm tưởng?
- Không, tôi bị cảm.
- Chiều nay anh ghé qua nhà Phượng cho Phượng xem cảm tưởng về cuốn sách và gói ô mai nhé ! Anh biết nhà Phượng chưa?
- Tôi vẫn qua đó mỗi chiều.
- Sao anh không vào nhà Phượng?
Tôi nuốt nước bọt ực một cái, nuốt theo câu trách móc của Phượng. Chợt nhớ một bài thơ của Hà Mạc Tử mở đầu bằng câu trách móc của cô gái thôn Vỹ Dạ.
Sao anh không về chơi thôn Vỹ
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền
Gió theo lối gió mây đường mây
Giòng nước buồn thiu hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay
Mơ khách đường xa khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có mặn mà
Nhà Phượng hẳn phải đẹp như thôn Vỹ Dạ. Không có căn nhà nào đẹp bằng căn nhà người yêu ta đang cư ngụ. Thi sĩ dạy tôi điều đó.
- Chiều nay anh phải vào nhà Phượng đấy.
Tôi im lặng. Bởi vì không có thể nói gì hay hơn, ngọt ngào hơn với lời mời nồng nhiệt ấy. Hai giờ học tiếp, tôi ngồi vẽ căn nhà Phượng. Và buổi trưa tôi ngồi ở bàn học sửa chữa hai câu cảm tưởng. Buổi trưa dài lê thê. Thuở chờ đợi thời gian ôi rét mướt ! Tôi mong chiều về. Mong như đứa trẻ con chờ mẹ về chợ. Buổi chiều mơn trớn của tôi, nó đến thật lâu. Nó định gây sự với tôi. Tôi định gặp nó, sẽ mắng nó vài câu. Nhưng nó đến, tôi bối rối. Tôi cằn nhằn tại sao nó đến sớm thế, thong thả chút nữa không được à. Nó cự nự, nó đá vào chân tôi, nó lôi tay tôi ra đường. Tôi ngập ngừng. Rồi tôi phải đi. Tới đầu phố nhà Phượng, tôi quay về. Tôi tưởng bao nhiêu con mắt đang theo dõi tôi, đang cười chế nhạo tôi. Tôi tại tưởng Phượng đang tựa cổng chờ từng giây phút. Và tôi trở lui. Tôi tiếng, tôi lui. Tôi đi, tôi về trên cùng một con phố chẳng biết mấy chục lần. Vẫn không dám rẽ vào phố nhà Phượng. Tôi hỏi tôi có nên tới nhà nàng không. Y hệt Nguyễn Bính:
Chân bước phân vân lòng hỏi lòng
Có nên qua đấy nữa hay không
Không nên qua đấy nên qua đấy
Qua đấy làm chi nữa mất công
Nếu chiều hôm nay trời nhiều gió lất phất mưa lạnh và gần nhà nàng có cái hồ rộng, có lẽ, tôi sẽ giống Nguyễn Bính hơn:
Có chàng đi hứng gió heo may
Bên hồ để mặc mưa rơi ướt
Ðếm mãi bâng quơ những dấu giầy
Cuối cùng, tôi đành ra về. Ghé qua hàng thuốc lá, mua những một gói. Ðiếu thuốc lá Cotab đầu tiên tôi hút vào buổi chiều hôm ấy, buổi chiều thơ mộng nhất, hân hoan nhất và buồn bã nhất của đầu đời niên thiếu. Tiếng hát Quách Ðàm từ máy thu thanh một hiệu buôn vọng ra hè phố. Tôi dừng chân, dựa lưng vô cột điện, nghe nhạc và nhìn khói thuốc hòa mầu với sương chiều. Bài hát ngợi ca buổi chiều. "Tôi là người lữ khách, mầu chiều khó làm khuây. Ngỡ lòng mình là rừng, Ngỡ hồn mình là mây. Nhớ nhà châm điếu thuốc..." Nhớ Phượng châm điếu thuốc. Tôi châm điếu thuốc mới. Và nuốt khói tương tư vào phổi.
Chương 8
Tháng mười có một buổi học nặng nề nhất thì buổi học đó phải là buổi học sáng nay. Phượng không thèm quay xuống cũng chẳng viết thông điệp tình yêu trên từng mẩu giấy nháp quăng cho tôi. Tôi hiểu rằng Phượng đã giận tôi thả lời hứa đến thăm nàng theo mây trời. Phượng không biết tôi đã hút hết hai mươi điếu thuốc lá và hai ngón tay tôi đã lên mầu vàng. Ðêm qua, tôi lại thức khuya, tìm những bài thơ thương nhớ thiết tha nhất để học thuộc lòng. Có một nỗi niềm gì đó lang thang trong tâm hồn tôi. Nỗi niềm đó luôn luôn đánh thức tôi cả những lúc tôi buồn ngủ. Nó thúc giục tôi nghĩ tới những buổi chiều nắng vàng khiêu vũ, những vì sao lung linh, những cơn gió, những cụm mây, những bến bờ xa lắc... Nó bắt tôi quên sách vở và xúi tôi trốn học. Và khuyến khích tôi làm thơ. Không chừng tôi sẽ trở thành thi sĩ.
Phượng ngồi bất động suốt hai giờ học. Ra chơi, nàng vẫn ngồi bất động. Tôi ngồi sau lưng Phượng, cũng bất động. Tôi có cảm tưởng suối tóc nàng đang chảy siết. Ðã đến chỗ xoáy của giận hờn. Và tôi chới với ở chỗ xoáy đó. Tôi không biết cách nào ngoi lên. Tôi đập tay, đập chân. Tôi ú ớ. Rồi tôi chìm nghỉm. Tôi ngu đần quá, không kêu cứu ai. Tôi khờ khạo quá, không thể mở miệng nói một câu xin lỗi. Tôi cam đành làm kẻ tử tội oan uổng. Nhưng Phượng đã nói vu vơ:
- Chiều hôm qua đứng chờ xuýt thành tượng đá.
Tấm màng đã vất xuống dòng suối cho kẻ sắp chết đuối bám vội. Tôi trần tình:
- Chiều hôm qua...
Phượng cắt lời tôi:
- Anh ngủ quên, anh mải đánh bóng chuyền, anh mê bơi lội, anh say sưa đọc truyện, anh...
Phượng ghi đủ thứ tội trong bản án. Tôi bấn loạn, chỉ còn bào chữa bằng một câu hết sức ngu ngơ:
- Chiều hôm qua tôi bắt đầu hút thuốc lá. Tôi thức khuya hút nguyên gói Cotab.
- Hút thuốc lá anh sẽ lao phổi, anh sẽ chết.
- Tôi thích chết.
Phượng quay xuống bất chợt. Tôi giật mình trong nỗi sợ đê mê. Ðôi mắt Phượng mở to. Ðôi mắt thật tròn. Ðôi mắt thu gọn những buổi chiều nắng vàng khiêu vũ, những vì sao lung linh, những cơn gió, những cụm mây, những bến bờ xa lắc... Và cả tâm hồn tôi.
- Anh hút thuốc lá thật đấy à?
Tôi xoè những ngón tay vàng khói thuốc:
- Phượng xem.
Phượng nhăn nhó:
- Giời ơi, phổi anh vàng như thế.
Nàng mím môi:
- Tại sao anh hút thuốc lá? Anh giận ai mà hút thuốc lá?
Tôi hơi cúi đầu:
- Tôi giận tôi. Tôi hút thuốc lá dưới chân cột điện đầu phố nhà Phượng.
Ðôi mắt Phượng ánh lên nỗi vui mừng:
- Nghĩa là anh...
Tôi nhìn vào đôi mắt Phượng, kể lể thật nhanh:
- Tôi không ngủ quên, không mải đánh bóng chuyền, không mê bơi lội, không say sưa đọc truyện...
- Anh đã đến sao anh không chịu vào nhà?
- Tôi không hiểu.
- Anh không thích vào?
- Tôi thích lắm. Tôi đi đi lại lại nhiều lần và tôi về nguyền rủa tôi. Rồi tôi hút thuốc lá cho ngón tay tôi vàng cho tôi đỡ buồn.
Phượng chớp mắt. Một thoáng trôi qua, Phượng mỉm cười. Nàng khẽ gọi:
- Anh Chương !
Tôi hỏi:
- Phượng tin tôi chứ?
Nàng gật đầu:
- Tin anh. Và Phượng thấy anh dễ mến quá.
Ðám mây chì của buổi học vụt tan. Lớp học bỗng ngập nắng vàng. Phượng nói:
- Xin lỗi anh nhé !
Tôi như một kẻ lạc vào sa mạc cát bỏng, khát nước khô cổ, ngã gục sắp chết thì thấy mình ngã gục trên miệng giếng đầy ắp nước.
- Từ giờ trở đi Phượng không còn giận anh nữa. Sáng nay biết bao chuyện muốn nói với anh. Thế mà tại giận anh, Phượng quên hết. Anh đã nghĩ xong cảm tưởng chưa. Phượng muốn biết sớm để còn bắt anh nghĩ nhiều cảm tưởng khác.
Tôi nói:
- Thí dụ cảm tưởng bị giận oan, cảm tưởng hút thuốc lá?
Phượng cười:
- Cảm tưởng ấy chắc lạ lắm.
Tôi mở cuốn vở nháp, lấy hai cái cảm tưởng chép nắn nót trên giấy pelure xanh đưa cho Phượng. Nàng cất vào cặp sách ngay và bảo:
- Phượng bắt chước anh, để về nhà nằm trên giường đọc chầm chậm.
Tôi bắt đầu lo sợ. Và lại nguyền rủa mình dại dột dám để Phượng biết những dòng chữ đáng lẽ phải giữ kín trong nhật ký của mình. Chẳng hiểu, đọc xong, Phượng sẽ nghĩ gì. Tôi thấy xấu hổ. Tôi thấy cần lẩn trốn.
[/COLOR]
Chương 9
Tháng mười một
GIÃ TỪ THÁNG MƯỜI. GIÃ TỪ BA mươi ngày gieo mạ mộng mơ xuống tâm hồn học trò vừa lớn. Mạ đã cao. Mạ còn xanh vàng. Tháng mười một nhổ mạ cấy, mạ sẽ thành lúa con gái. Giã từ tháng mười. Giã từ ba mươi ngày học trò hư hỏng. Giã từ tháng mười biết hút thuốc lá vàng tay, biết buồn nản, khổ đau vì mái tóc và biết lấy Tú Uyên làm niềm an ủi. Chào mừng tháng mười một bằng buổi sáng trốn học. Tôi ra bờ sông ngồi nhìn dòng nước trôi lững lờ. Và suy nghĩ mông lung. Hôm qua đưa cảm tưởng cho Phượng, về lo âu không thiết ăn ngủ. Không hiểu Phượng còn mến mình nữa không? Không hiểu cảm tưởng Hoàng tử của lòng em, cảm tưởng ô mai có làm Phượng giận hờn. Tôi trách tôi ngu dại. Tôi trách tôi nông nổi. Tôi trút tội vạ lên những ngọn cỏ quanh tôi. Tôi bứt gốc cả cụm cỏ, ném xuống sông. Tôi ghét những đám bèo lưu lạc. Tôi ghét tất cả. Tôi ghét ngồi. Tôi đứng dậy. Tôi đi lang thang trên bờ đê. Tôi muốn đi mãi để khỏi phải trở về không gian quen thuộc vì không gian quen thuộc của tôi đã bị cảm tưởng vụng dại của tôi bắn phá tan nát. Tôi moi trí nhớ, cố tìm một đoạn văn, một bài thơ vuốt ve sự bối rối của mình. Hỡi tôi, tôi đáng thương quá. Tôi chẳng ngạo mạn như cậu học trò Ðinh Hùng một chút nào. Tôi tầm thường không đáng yêu ai, không đáng yêu Phượng.
Chưa từng thấy một nhà văn diễn tả tâm trạng của cậu học trò sau khi gửi thư tình cho người yêu. Thạch Lam có viết một truyện ngắn thật hay. Cậu học trò của Thạch Lam xa nhà sang Thái Bình trọ học. Cậu học gạo, cậu không biết yêu. Cô con gái bà chủ nhà yêu cậu, mê cậu, tặng cả ngô luộc giữa đường. Lối tỏ tình của cô khiến cậu xấu hổ, cậu lẩn trốn tình yêu. Mãi đến ngày cuối niên học, giã từ trường tỉnh Thái Bình, ngước nhìn lại thấy cô con gái bà chủ trọ mắt ứa lệ đứng trông theo mình, cậu mới biết tâm hồn mình xao xuyến. Văn chương Việt Nam chỉ có một truyện ngắn của Thạch Lam viết về tình yêu vụng dại, nên thơ của học trò. Tại sao không nhiều hơn? Ðể tôi soi sáng tâm trạng tôi, để tôi lo âu thêm hay thở phào sung sướng. Gửi thư tình thứ nhất cho một người con gái rồi tìm nơi ẩn nấp thì có Vũ Hoàng Chương: "Nét thon mềm run rẩy gắng đưa nhanh, Lòng tự thú giữa khi tìm trốn nấp"... Nhưng sau đó? Người con gái mỉm cười quay đi hay người con gái nhìn thẳng vào mặt mình nhổ nước bọt khinh bỉ. Hay nàng đem thư mách thầy giáo. Hay nàng đưa thư cho bố bố nàng, bố nàng đem thư cho bố mình và mình ăn trận đòn no nê. Thơ văn không nhắc tới. Thơ văn quên khuấy. Thơ văn diễn tả những bức thư tình thật giản dị: "Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất, Anh cho em kèm với một tờ thư. Em không nhận nghĩa là tình anh mất, Tình mất đi ai lấy lại bao giờ"... Tình mất đi, nếu có thế thôi, ta sẽ buồn ghê lắm nhưng ta còn đi học được. Tình khinh ta, tình coi thường ta, ta sẽ mất mặt.
Hỡi tôi, tôi dại dột, tôi làm trò cười cho Phượng. Tôi đang mất mặt. Tôi đang lo lắng. Và tôi trốn học lang thang trên con đê này. Tôi không ghét những đám bèo lưu lạc nữa. Tôi thương nó. Bây giờ, tôi muốn theo nó trôi dạt ra biển để cá mập nó ăn thịt tôi. Nhưng tôi phải trở về. Tôi đứng ở góc phố thật xa cổng trường nhìn Phượng trong đám học trò tan học. "Áo em trắng quá nhìn không ra". Thấy nỗi lo âu của mình dịu bớt. Bỗng tôi cười tôi. Hỡi tôi, tôi là thằng hề, tôi là Tào Tháo. Tôi đã gửi thư tình cho Phượng đâu. Tôi chỉ gửi cảm tưởng về cuốn truyện vào gói ô mai. Ðó là thứ thư tình... gián tiếp. Tôi có tật, tôi giật mình. Cậu học trò vừa lớn tôi ơi, cậu thật tuyệt diệu. Cậu cần trốn học thêm vài buổi sáng. Cậu hãy lang thang trên bờ đê. Cậu hãy lo lắng. Cậu hãy buồn. Bởi vì bài học ái tình nhập môn nào cũng phải có những tiết mục ấy. Tôi trốn học hôm sau, hôm sau nữa. Khi không cầm được nhớ nhung, tôi cắp sách đến trường. Tôi đứng trong đám đông nhìn vào gian lớp. Phượng cô đơn. Phượng ủ rũ. Tôi tệ bạc quá. Tôi tàn nhẫn quá. Hết sức bình thản, tôi thong thả bước vào lớp, bỏ lại những ồn ào ngoài sân.
- Chào Phượng...
Phượng quay ra. Ngỡ ngàng giây lát. Rồi đôi mắt Phượng long lanh niềm vui.
- Chào anh.
Phượng tươi tỉnh. Phượng rực rỡ. Phượng ân cần hỏi tôi :
- Mấy hôm nay anh ốm?
Tôi làm bộ đau đớn :
- Bị cảm.
Phượng phá tan sự ngờ vực của tôi :
- Vắng anh Phượng buồn ghê. Chẳng biết nói chuyện với ai. Phượng mong anh để nói cảm tưởng của Phượng về những cảm tưởng của anh.
Tôi cắn chặt môi che giấu cơn xúc động. Phượng cười, nụ cười trìu mến hơn dạo tháng chín, tháng mười :
- Ô mai đã có huyền thoại của nó. Anh bọc ngoài lớp ô mai lớp áo huyền thoại. Từ nay, ngậm một trái ô mai là ngậm luôn một huyền thoại. Và các cô con gái sẽ muốn nuốt luôn cả cái hạt. Ô mai, với Phượng, có kỷ niệm tuyệt vời. Anh nên gửi đăng báo sự tích ô mai của anh đi. Rồi anh thấy, vô số các cô thích ô mai chỉ vì giấc mơ làm công chúa lạc trong rừng mơ gặp hoàng tử trốn học.
- Phượng nghĩ gì về hoàng tử trốn học ấy?
- Một người ghét học làm vua. Chắc ông ta muốn thoát nhà tù vương giả. Anh Chương thử trốn học lần nào chưa nhỉ?
- Tôi đâu phải là hoàng tử.
- Nhưng anh viết cảm tưởng Hoàng tử của lòng em hay hơn Nguyễn Minh Lang viết truyện Hoàng tử của lòng em.
- Phượng đã đọc rồi?
- Ðợi anh lâu quá, Phượng mua cuốn khác. Phượng đọc vì câu cảm tưởng của anh đó.
- Thế mà...
- Mà sao?
- Mà tôi bị cảm.
- Lần sau anh bị cảm cho Phượng hay Phượng đến thăm anh, chép bài giùm anh nhé!
Tôi sung sướng lặng người. Ðêm nay tôi có thể thức chép hết bài vở ba ngày trốn học và học thuộc lòng. Tình yêu đem tới ta những nỗi buồn nhẹ nhàng rồi tiếp đó là hy vọng, phấn khởi.
- Anh còn hút thuốc không?
- Không.
- Nên hút một điếu mỗi ngày.
- Ðể làm gì?
- Nhớ đến người anh cần nhớ.
- Tôi sẽ hút mỗi ngày một điếu.
- Ðừng hút nhiều. Và cố gắng đi học đều. Cuốc năm anh thi đỗ, chắc Phượng mừng lắm.
- Tôi sẽ đi học đều.
- Trưa tan học về, anh đi chung với Phượng.
- Ðể làm gì?
- Cho con đường ngắn lại. Chúng ta có nhiều chuyện nói, anh quên à?
Tôi quên hồi nào chẳng hay. Con đường về học sẽ ngắn lại. Tôi thì muốn nó dài ra. Ðóm mạ đã thành lúa con gái. Tôi biết Phượng không giận tôi, không coi thường tôi. Cám ơn Phượng. Cám ơn tháng mười một. Sáng mai tôi sẽ tặng Phượng một gói ô mai. Mỗi trái sẽ được gói bằng một huyền thoại viết trên giấy mầu xanh. Ô mai, tặng phẩm của tình yêu học trò. Ô mai gắn bó lấy đời sống học trò vì xuất xứ của nó là trái mơ. Nuốt một trái ô mai là nuốt một trái mơ, một giấc mơ. Giấc mơ không suôi xuống. Giấc mơ ngược lên. Và giấc mơ vướng mắc ở tâm hồn. Cám ơn trái mơ. Cám ơn ô mai. Trưa tan học về, chúng ta sẽ nói chuyện ô mai, Phượng nhé!
mỆT WA'.......MAI POST TÍP NGHEN...AI ĐỌC XONG GÙI THÌ NÓI SG SẼ POST TÍP CHO...
----------------------------
giảm bớt cái size bự đi em :D