Thế Lữ

[Hàn Cát Nhi]

Trụy lạc





Rượu ân ái đắm ngây lòng chán nản
Rót tràn đi, rót nữa, tình nhân ơi!
Ta lắng nghe gió thoảng ở bên tai
Có phải chăng vẫn réo lời thống khổ?

Cứ rót nữa! Bao giờ mê quá độ
Vơ tóc em lau cặp mắt đờ say
Rồi trông ra màu khói thuốc mù bay
Ta chỉ thấy những màu tươi sặc sỡ.

Ồ những tấm thân nõn nà nghiêng ngửa!
Những tràng cười khoái lạc, giọng dòn tan!
Những điệu lẳng lơ, khiêu khích, nồng nàn!
Những khúc hát lả lơi hay uỷ mị!

Hỡi gái giang hồ! Bạn tình ô uế!
Biết chăng em, đó là thú mê tơi,
Để cho ta không thiết đến ngày mai.
Đời ta nữa. - Ngày mai là lúc tỉnh.

Cũng như em, tâm hồn ta đã lạnh
Tự lâu rồi, từ cái thuở xa xăm
Mà ánh sáng chim ca, mà bóng gió âm thầm.
Hay nét hoa tươi hay màu lá rụng

Cũng đủ khiến cho lòng ta rung động.
- Ta ngây thơ như cô gái đương xuân,
Nhưng đến nay, cô ấy trải phong trần
Đã dầy dạn, thấy đời thô rõ quá!

Lòng đã tắt không còn tin tưởng nữa,
Thì quên đi, quên hết để say sưa,
Để mê li trong thú ái ân vờ
Để trốn tránh những ngày giờ trống trải.

Em ơi, ta không dám để lòng ta nhớ lại
Vì đôi phen trong những lúc điên cuồng
Mảnh hồn thơ còn thoi thóp giữa đêm suông
Bắt ta tiếc quãng đời trong trắng mãi.

[Hàn Cát Nhi]

Lời tuyệt vọng





Lòng ta hồ vỡ tan tành
Vì hờn, vì giận, vì tình, vì thương,
Vì cay đắng đủ trăm đường!
Than ôi! Li rượu mơ màng khi xưa,
Ai đem dốc cạn bao giờ?
Chẳng cùng chia nửa, chẳng chờ hưởng chung.
Để ta tỉnh mãi mà trông:
Giữa nơi cát bụi mịt mùng, dần tan
Từ nơi vết nặng không hàn
Một dòng máu lẫn bao hàng lệ châu.
Phải chăng đau khổ bấy lâu
Chứa chan nay lúc mạch sầu trào tuôn?

Không, không: thuốc độc vẫn còn
Mà nguồn nghị lực đương cuồn cuộn ra.
Tình nhân hỡi! Bạn mê hà!
Lại đây, này vết thương ta có mình,
Lòng ta dù vỡ tan tành
Cũng còn thổn thức. Buộc lành cho nhau!
Nỗi mong ám khắp trời thâu
Có nghe thấy tiếng khẩn cầu này không?
Người yêu - hi vọng sau cùng
Mỉm cười đỡ lấy khối lòng đê mê,
Tưởng tay nương vuốt, không dè
Bóp thêm, cho máu dầm dề lại tuôn.

[Hàn Cát Nhi]

Đêm mưa gió





Ta vừa đắm trong giấc mơ ghê tởm
Vừa buông tay ôm ấp gái giang hồ,
Đầy xác thịt, đầy tâm hồn còn lợm
Vị chán chường tràn lấn thú cay chua.

Mặc tấm thân loã lồ say mệt ngủ,
Ta ngồi, đăm nghe ngóng tiếng đêm sâu;
Trên mái ngói cả một trời mưa gió,
Vẫn sụt sùi dai dẳng suốt canh thâu.

Suốt canh thâu đồng hồ treo bức vách
Thong thả đưa, thong thả đếm từng giây,
Rành rọt điểm trong lòng ta tịch mịch
- Trong lòng ta u tối gió mưa bay...

Ta ngồi đó, mắt van lơn tha thiết
Thầm kêu xin Buồn Nản tránh đi xa;
Gọi khiêu khích chúi vào trong mải miết,
Để cho lòng tìm lại chút đê mê.

Nhưng đau đớn! Tâm hồn ngao ngán quá
Thú vui tàn. - Mà giá ngắt như băng
Trái tim mỏi không buồn sôi nổi nữa,
- Ngoài, đêm khuya mưa gió vẫn không ngừng...

[Hàn Cát Nhi]

Tự trào





Tặng Tú Mỡ

Thế Lữ là một chàng kì khôi
Sống hôm nay không biết có ngày mai
Cũng không thiết nhận cảnh đời trước mắt
Tính giản dị lại ưa điều bí mật,
Trưa mùa hè đi vẽ cảnh đêm trăng,
Ở Đồ Sơn nói chuyện trên rừng
Đến khi lên thượng du, có lẽ
Anh ta lại nghĩ chuyện vẩn vơ dưới bể.

Người vụng về yên lặng, chẳng ai ưa
Có bao nhiêu nét xấu không thèm chừa.
Ăn mặc thì lôi thôi lốc thốc:
Đến Hà Nội với chiếc quần cộc lốc,
Với đôi giày vải trắng mang từ hạ sang đông;
Chiếc mũ dạ vàng dúm dó bẩn vô song
Đội mưa nắng suốt từ Nam chí Bắc.
Đời dị nghị đến thế nào cũng mặc
Đi giữa đường anh cứ ngước trông trời
Và dương dương vui vẻ như người
Không bao giờ, không đời nào biết khổ.
Các bạn hữu ái ngại giùm thường dỗ:
"Anh dại chi mà lãng phí mất bao ngày
Nghe chúng tôi, cứ tới ở đây
Có tài trí thì cùng người thi thố,
Chớ quạnh hiu đời còn đâu là thú?
Đến ở đây mà vùng vẫy ganh đua
Mua lấy cho mình đôi chút công danh".
Thế Lữ nghĩ ba hôm mới nói:
"Ồ phải đấy!" Rồi ở ngay Hà Nội
Anh ta vừa hoạt động, vừa mơ màng;
Lúng túng như anh Mán học làm sang
Trong một bộ áo quần rất lịch sự.
Học đo đắn, học dè, học giữ,
Học chen vai thích cánh, học ra đời.
Nhưng chẳng bao giờ bỏ được tính dở hơi:
Là cứ tưởng trần gian, ai cũng tốt.
Ở đời này, quá thực thà là dốt,
Anh ta nào đã biết đâu rằng
Có bao nhiêu đức tính cũng không bằng
Chỉ khôn khéo gian ngoan là đạt tất!

Bỗng hôm nay anh rầu rầu nét mặt
Vắt bên tay bộ "quần áo văn minh",
Anh đến bảo tôi rằng: "Cái bước công danh
Thực chẳng có chút nào thi vị cả.
Đừng đón hỏi dỗ dành tôi nữa
Để cho tôi yên sống đời riêng tôi
Cuộc đời lang thang phiêu bạt nhưng mà vui,
Riêng cùng với Nàng Thơ làm bầu bạn
Cái sung sướng phồn hoa tôi đã chán".

Rồi bỏ quên bao nỗi giận buồn qua
Anh ta buông bộ y phục chẳng nên thơ
Và lại giữ chiếc mũ tàng, đôi giầy trắng
Với chiếc áo lợt màu vì sương nắng
Anh ra đi, đi tìm chị Li Tao
Mà ít lâu nay không biết trốn nơi nào.

[Hàn Cát Nhi]

Mỉa mai





Rũ bụi mờ trắng áo
Tôi ngoảnh mặt trông lại quãng đường đời.
Sống với người ta chừng hăm sáu năm thôi
Mà tôi thấy mình đã nhiều tuổi lắm
Vì có lẽ bao nhiêu mùi cay đắng
Bao nhiêu hồi gian truân
Với bao lớp chông gai trên bước phong trần
Tôi đã nếm, đã quen, đã trải.
Nỗi đau khổ, hỡi lòng ơi có phải
Đã khiến cho thời xuân thắm của ta
Mau đi tới buổi thu già?
Có phải chăng nỗi ưu tư quá sớm
Đã sớm in bao nếp nhăn trên trán
Đã khiến cho cả đến miệng ta cười
Cũng nhiễm đầy những vẻ mỉa mai?

Ngày xưa, lòng còn dễ tin, trí còn bỡ ngỡ
Mắt còn thấy toàn màu rực rỡ
Tôi dấn bước đầu trong cảnh trần gian
Mang tâm tình người niên thiếu nồng nàn.

Tôi yêu đời nhưng bị người ghen ghét.
Tôi muốn dâng tấm tình yêu tha thiết
Yêu say mê, yêu đắm đuối giai nhân
Nhưng lòng tôi chỉ chân thực, chỉ đằm thắm ái ân.

Tôi chỉ giầu riêng bề tình cảm,
Thứ tiền tài mà giai nhân không hám!
Mang vết thương, tôi đi tìm kẻ tâm giao,
Nhưng thân thế tôi là thân thế ba đào
Không được lúc bình yên, vui có bạn.
Rồi tủi phận, trơ vơ, chán nản,
Chẳng tin yêu mà cũng chẳng thương ai,
Vì tình duyên ân nghĩa ở đời

Cho cả nỗi sầu tư đau xót nữa.
Cho cả đến chân tình, than ôi! Tôi cũng sợ
Là những trò giả dối của người ta,
Tôi ngược xuôi trên đường thế mịt mờ
Giữa những đám chen chúc, dập dồn và náo động.
Vẫn như bước trên cánh đồng xa rộng:
Bấy nay thui thủi một mình.
Nhưng trong khi phấn đấu đua tranh
Lòng nhân thế gian ngoan mà lòng tôi ngờ vực,
Trong những lúc giang hồ cay cực
Vừng cây xanh bỗng réo rắt tiếng chim ca,
Khiến cho người non nước động hồn thơ...
Tôi đứng lại, đưa tay lau mắt lệ
Mà vui ngắm cảnh tươi cười mới mẻ
Tôi thực lòng hưởng phút say sưa
Vì cảnh thiên nhiên không lừa dối bao giờ

[Hàn Cát Nhi]

Cây đàn muôn điệu





Tôi là kẻ bộ hành phiêu lãng
Đường trần gian xuôi ngược để vui chơi
Tìm cảm giác hay trong tiếng khóc, câu cười,
Trong lúc gian lao, trong giờ sung sướng,
Khi phấn đấu cũng như hồi mơ tưởng
Tôi yêu đời cùng với cảnh lầm than,
Với cảnh thương tâm, ghê gớm hay dịu dàng
Cảnh rực rỡ, cảnh ái ân hay dữ dội.
Anh dù bảo tính tình tôi hay thay đổi
Không chuyên tâm, không chủ nghĩa, nhưng cần chi?

Tôi chỉ là một khách tình si
Ham cái đẹp muôn hình, muôn vẻ.
Mượn lấy bút nàng Li Tao tôi vẽ,
Và mượn cây đàn ngàn phím, tôi ca
Vẻ đẹp u trầm, đắm đuối hay ngây thơ
Cũng vẻ đẹp cao siêu, hùng tráng
Của non nước, của thi văn, tư tưởng.

Dáng yêu kiều tha thướt khách giai nhân;
Ánh tưng bừng linh hoạt nắng trời xuân;
Vẻ sầu muộn âm thầm ngày mưa gió
Cảnh vĩ đại sóng nghiêng trời, thác ngàn đổ;
Nét mong manh thấp thoáng cánh hoa bay;
Cảnh cơ hàn nơi nước đọng bùn lầy
Thú xán lạn mơ hồ trong ảo mộng,
Chí hăng hái đua ganh đời náo động
Tôi đều yêu đều kiếm, đều say mê.

Tôi sẵn lòng đau vì tiếng ai bi
Cảm khái vì những lời hăng hái.
Tôi ca với tiếng lòng phấn khởi
Tôi than với người thiếu nữ bâng khuâng,
Tôi véo von cùng tiếng sáo lưng chừng
Tôi yên ủi với tiếng chuông huyền diệu.
Với nàng Thơ, tôi có chiếc đàn muôn điệu,
Với nàng Thơ, tôi có cây bút muôn màu
Tôi muốn làm nhà nghệ sĩ nhiệm mầu
Lấy thanh sắc trần gian làm tài liệu.

[Hàn Cát Nhi]

Người phóng đãng





Hà Nội mưa phùn bay mù mịt
Lá bàng gieo trên đường những màu đỏ chết;
Phố vắng hai bên lặng ngắt như tờ
Tôi bước lên, chân đếm những vần thơ
Mặc gió lạnh bên tai u u thổi,
Và mặc kệ lòng không đang khóc đói.
Vành mũ dạ, nước đọng như giọt tranh
Như điểm một tràng ngọc sáng long lanh
Trên mũ triều thiên của người thi sĩ.

Cảnh ủ rũ mà tâm hồn tôi vui trẻ
Cùng Nàng Thơ lựa chọn các màu thơ
Để tả hơi lam ôm ấp vừng cây xa
Với lớp nhà dốc ngược hình trên đường loáng.

Trời thấp. Mây âm thầm và nặng
Gội bâng khuâng lên thành phố với lòng tôi.
Rảo bước đi, tôi cất tiếng cười
Rũ bụi nước trên mình và nỗi buồn trong trí.

Gió thổi ám dần đường vắng vẻ.
Thi hứng nồng nàn tôi mải tiến lên...
Cho đến khi Hà Nội sáng trưng đèn
Mới sực nhớ: đêm nay không chỗ trọ.

[Hàn Cát Nhi]

Con người vơ vẩn





Tiếng pháo rắc trong thành phố vắng
Mưa phùn rây cùng ánh đèn yên lặng
Gội lên mặt đường đen, loáng và xa.
Hai dãy nhà kín cửa đứng trơ trơ
Điềm nhiên mặc kệ con người vơ vẩn.

Đó là một kẻ không nơi trú ẩn,
Bốn phương trời xuôi ngược bấy lâu nay,
Tối ba mươi đưa bước tới đây,
Thiên hạ đoàn viên, riêng mình thui thủi (1)

Chàng ta ấn hai tay vào đáy túi,
- Túi rỗng không, mà lòng cũng rỗng không.
Lê gót mòn trên đá, ngửng đầu trông
Những cảnh tượng vô hình cho kẻ khác.

Cơn gió thổi, lá bàng rơi lác đác,
Cùng rơi theo loạt nước đọng trên cành.
Những cây khô đã chết cả màu xanh.
Trong giây phút lạnh lùng tê tái ấy,
Người thiếu niên chợt vô tình ngó thấy
Cửa nhà ai hé mở. Liếc nom vào:
Dưới ánh đèn lộng lẫy khóm hoa đào
Đương say đắm quyện lấy màu hương khói;
Nét khảm tủ chè, chữ vàng câu đối
Chậu sứ cây xanh, cốc ngọc thuỷ tiên
Thoáng hiện ra một cảnh bình yên
Và đầm ấm - êm đềm và đầy đủ.

Mưa vẫn gọi. Xa xa tràng pháo nổ
Như phá tan bề tịnh mịch canh khuya...
Ngảnh mặt đi, thầm lặng bước chân đi:
Hỡi người bạn, anh định về đâu đó?

[Hàn Cát Nhi]

Tiếng chuông chùa





Sương lam gieo nỗi buồn mênh mông trên đồng vắng,
Nắng chiều xuân rung rinh trong cảnh trời yên lặng.
Bỗng thong thả rơi một tiếng chuông chùa,
Ở chân trời hay trong cõi hư vô?
Lòng ta bát ngát nhẹ nhàng như mọc cánh
Bay chập chờn trong nơi không gian thanh tịnh.

Li Tao nương tử ơi! Hỡi Nàng Thơ!
Ta muốn cùng ai muôn năm say sưa
Ta muốn biến ra làm mây làm gió,
Làm một bầu khinh thanh trong vũ trụ,
Làm ánh sáng anh linh của núi sông,
Làm cái Đẹp thiên nhiên: giấc mộng vô cùng
Cho trí tưởng thi nhân, cho tâm hồn nghệ sĩ,
Cho bao tấm lòng nhọc nhằn muốn nghỉ,
Ôi cao siêu! Ôi khoái lạc! Giây phút thần tiên!
Như đứng ngoài trần gian, ta hút thở gió quên,
Quên đã sống bao nhiêu năm đau khổ,
Ta quên những cảnh bùn than, lam lũ;
Chỉ thấy trên cao xanh, con mắt Từ Bi
Theo dõi ta, theo dõi bước lưu li
Và yên ủi cho ta còn nhiều hy vọng.
Mấy tiếng chuông u uyên lan rộng
Văng vẳng đưa... vang tới cõi lòng ta...
Mắt lệ trông huyền ảo cảnh sương mờ.

[Hàn Cát Nhi]

Tiếng gọi bên sông





Tặng Khái Hưng

Ta là một khách chinh phu
Dấn bước truân chuyên khắp hải hồ.
Mũ lợt bốn phương sương nắng gội.
Phong trần quen biết mặt âu lo.

Vất vả bao từng, chi sá kể?
Gian lao như lửa rèn tâm chí.
Bấy lâu non nước mải xông pha,
Chưa phút dừng chân, chưa lúc nghỉ.

Trong thuở bình sinh, đôi mắt ta
Không hề cho đẫm lệ bao giờ;
Cười phen thất bại, khinh nguy hiểm,
Nện gót vang đường nhịp khúc ca.

Đang độ nam nhi vui vẻ trẻ hoài:
Sầu tư bi thiết, gác bên tai,
Trái tim chỉ rộn khi căm tức
Ghét lũ vô nhân, giận nỗi đời.

Trong khi lật đật rẻo sông Mê...
Trận gió heo may đuổi nhạn về.
Bụi cuốn đường xa, chinh khách mỏi.
Bỗng nghe tiếng hát vẳng bên kia.

Tiếng hát trong như nước Ngọc Tuyền
Êm như hơi gió thoảng cung tiên,
Cao như thông vút, buồn như liễu;
Nước lặng, mây ngừng, ta đứng yên.

Chinh phu trong dạ nhường tê tái,
Quay gót, ta buồn trông trở lại
Đường vẫn còn xa, còn phải đi
Song le tiếng hát bên sông gọi:
"Đi đâu vội bấy, hỡi ai ơi!
Mà để cho nhau luống ngậm ngùi?
Em trẻ, em son, em đẹp lại,
Sang đây chung khúc hát khúc ca vui!

"Hỡi khách, sang đây với bạn tình.
Vui đi, người được mấy xuân xanh?
Ưu tư chi để sầu mây nước?
Kìa cánh hoa nô giỡn trước cành!"

Tiếng ái ân kia réo rắt hoài
Mà lời mây nước giục bên tai
Đau lòng rứt mối tơ vương vấn
Nước mắt đầu tiên lã chã rơi.

Vì chưng ta cũng biết yêu đương,
Mà cuộc tình duyên gặp giữa đường
Trong lúc non sông mờ cát bụi
Phải đâu là hội kết uyên ương?

Âm thầm từ giã cô thôn nữ,
Cô đứng bên sông không hát nữa.
Lòng ta thổn thức còn đê mê
Nhịp với lời ai nhường than thở.

Âm thầm ta lại bảo cô rằng:
"Mặt đất mang mang biết mấy chừng.
Em có yêu ta thì gắng đợi
Đem lòng mà gửi lên cung trăng.

"Ở chốn đường khơi ra nhớ em
Thì lòng ta sẽ hoá ra chim
Bay lên lưu luyến bên cung nguyệt
Sẽ ngỏ cho nhau thấu nỗi niềm".

Ta đi theo đuổi bước tương lai
Để lại bên sông kẻ ngậm ngùi.
Chí nặng bốn phương trời nước rộng,
Từ nay thêm bận nỗi thương ai.

[Hàn Cát Nhi]

Lựa tiếng đàn





Gửi cho bạn ở Mĩ thuật Hà Nội

Trong nhà tranh, một mình tôi than thở
Với chiếc đàn, tập giấy. Các anh xa
Sáng hôm nay, sương biếc toả mờ mờ
Như hương khói đượm đầu cau, mái rạ,
Ánh hồng tía rắc ngọc châu trên lá,
Trời trong xanh, chân trời đỏ hây hây,
Tiếng chim xuân nhí nhảnh ở trong cây.
Cảnh vui thế, sao tôi còn buồn nữa?

Bởi vì gió ở đây trong trẻo quá!
Tiếng đàn tâm réo rắt nẩy càng cao,
Bởi vì đây, duy có nàng Li Tao
Với những nuối tiếc thương hồi quá vãng
Cùng tôi ở chung nhà làm bầu bạn.
Tôi bùi ngùi âu yếm mối bi ai
Và để nỗi sầu mơn trớn lòng tôi
Nên cảnh đẹp lại ra chiều mai mỉa.

Tôi muốn sống cuộc đời thi sĩ, để
Dốc chén mơ màng nhưng chỉ thấy chua cay;
Tìm mộng vàng trên cảnh trời mây,
Mây thường biến: trời như lòng, tẻ ngắt.
Bạn ơi! Lăn lóc trong đời mĩ thuật.
Như các anh, vui sướng, trẻ trung sao!
Các anh để tâm hồn tự do như ngọn sóng trào
Và cười cợt ở trong trường gió bụi.
Đập vang gót trên bờ hè Hà Nội;
Rủ nhau xem cái đẹp nơi lầm than,
Tìm cảnh tiên ở giữa trần gian
Và bôi đỏ lên những màu u ám.
Các anh hãy để giọng buồn thương ta thán
Cho bọn tôi là một lũ nhạc công,
Trăm ngàn năm nảy mãi sợi tơ lòng
Ca những khúc sầu vui, việc thiên hạ.

Chán nản ư? Các anh đừng than thở,
Cứ im đi rồi bảo cho tôi hay.

Lựa giọng buồn tôi sẽ vặn các dây
Và gọi gió, gọi thông, lên tiếng hoạ;
Nỗi buồn sẽ theo mây mờ mịt toả
Bạn hữu ơi, cất tiếng ta cười chung.
Để cho tôi được chút vui cùng.

[Hàn Cát Nhi]

Nhớ rừng





(Lời con hổ ở vườn bách thú)

Tặng Nguyễn Tường Tam

Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm
Nay sa cơ bị nhục nhằn, tù hãm
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuổng bên vô tư lự.

Ta mãi sống trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành, hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài
Giữa chốn thảo hoa, không tên không tuổi.

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển động bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?
Đâu những buổi bình minh cây xanh nắng gội
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu!

Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối chẳng thông dòng
Lẩn lút bên những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
Hỡi oai linh cảnh nước non hùng vĩ
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán
Ta đang theo giấc mộng vàng to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi
Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!

[Hàn Cát Nhi]

Đời thái bình





Thuở ấy nhiệm mầu sương gió biếc,
Trời mây huyền ảo đắm hồn thơ
Cây im, vin bóng um tùm lá
Sông chậm nguồn sâu nước đợi chờ.

Vì chưng - ngày tháng êm đềm trôi -
Khi nắng hồng thiêng lướt cạnh đồi
Khi cánh chim thần đâu vút lại
Từng không dìu dặt tiếng xa xôi.

Ấy tiếng mơ hồ của ý Xuân,
Hằng năm ca ngợi đón Đông Quân
Nước non trong sáng thay màu mới:
Tấm áo đào tươi phủ khắp trần.

Cây im sông lắng đợi Xuân về
Trong lúc trần gian, dưới bóng the
Của buổi thanh bình thong thả sống
Từ nơi thành thị tới thôn quê.

Quả trĩu cành xanh, lúa ngập đồng
Ông già yên lặng tóc râu bông.
Chiều chiều chống tuổi trên cây trúc
Lững thững đi nhìn dải suối trong

Trên nền áng cỏ thơm mơn mởn
Con trẻ cười nô hất trái đào,
Rũ lụa bên hồ ba bốn chị
Lả lơi đưa tiếng hát lên cao.

Từng bọn thư sinh dạo trước đền
Ung dung hỏi liễu ngắm hoa quen
Đón làn hương gió, nhìn mây uốn
Mơ cảnh Trường An võng lọng chen...

Thành đô với cảnh sắc huy hoàng
Cũng lặng chìm trong ánh khói sương.
Hoà thuận yên vui đời thái lạc
- Đồn xa quân lính hoạ ca xang.

[Hàn Cát Nhi]

Tối





Trời cao vàng tắt, trên cây
Con chim bé nhỏ gọi ngày hôm sau.
Âm thầm mây rủ rê nhau
Kéo đi trốn cảnh âu sầu đêm tăm.

[Hàn Cát Nhi]

Chiều





Cảnh vắng. Trời hanh. Ráng mái chiều.
Buồn xa ngưng lại nỗi đìu hiu...
Bỗng đâu xao xuyến cây reo gió
Bụi chạy, đường khô lá đuổi theo.







--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Trưa





Đường nắng. Trong đâu tiếng nói cười
Bay ra giòn giã ghẹo bên tai
Ngừng chân, rẽ lá tìm. Im phắc:
Vàng rọi lưa thưa, chẳng thấy người.

[Hàn Cát Nhi]

Sáng





Nắng soi áo trắng hoe đào
Theo cô đội nón kia vào trong sương,
Hơi lam xoá dải chân làng
Ta đi, không biết con đường về đâu?

[Hàn Cát Nhi]

Đàn nguyệt





Lòng ta ơi! Thôi đừng lên tiếng nữa!
Lặng mà nghe đờn gảy khúc sầu thương.
Ngón tay rung, rung động cả đêm sương,
Khiến trăng nước đắm mơ hồn li biệt,
Khiến trong gió ngưng động niềm thống thiết
Của bao nhiêu người đẹp khát tình duyên
Ôm nhớ nhung còn nức nở bên đèn.
Đêm khuya vắng thêm gợi thời xa vắng,
Tiếng bi ai như gợi niềm cay đắng
Của chia phôi cùng thương tiếc đợi chờ
Trong bao nhiêu tình sử não nùng xưa.

Thấy chăng ai trên sông khuya im sóng
Bâng khuâng trôi một con thuyền mơ mộng,
Thuyền lênh đênh gieo giữa cõi sương tan
Tiếng ngậm ngùi muôn thuở của thời gian
Biết chăng ai bao nhiêu điều cực khổ
Với bao nỗi hờn oan trong vũ trụ
Cùng hẹn hò thu lại một đêm nay
Đương nỉ non thánh thót ở trên dây
Theo ngón đê mê của bàn tay nghệ sĩ.

Thuốc độc êm đềm! Ôi giọng đàn kiều mị,
Bởi vì đâu gieo mãi xuống lòng ta
Những giọt nồng tê tái vị say sưa?






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Ý thơ





Bình tĩnh lại, bao nỗi lòng huyên náo!
Vì giờ đây muôn vật lắng trong đêm:
Trong gió đứng, thanh âm treo khúc dạo,
Trong sương khuya ngưng đọng áng hương chìm.

Hoa lặng sống trong đài khoan độ nở;
Cây âm thầm khép lá gượng xôn xao;
Nương bóng tối, muôn loài sâu nín thở;
- Thời gian qua, nghỉ bước trên từng cao.

Này là phút băn khoăn trong ngóng đợi,
Phút anh linh huyền diệu của tâm tư
Ghi dấu vết giữa tháng năm thay đổi
Để ngàn sau nối lại ngàn xưa.

Ấy là lúc ý thơ rung ánh ngọc
Cùng thi tiên say giấc khói hương ngà,
Nhà thi sĩ nâng niu bầu cảm xúc
Của trời mây đúc lại mấy lời hoa.

[Hàn Cát Nhi]

Nhan sắc





Trời có những buổi bình minh êm lặng,
Phấn hồng non phơn phớt dải chân mây;
Nhưng cô em có đôi má hây hây
Làm phai nhạt cả màu tươi buổi sáng.

Trời có những dải mây huyền thấp thoáng
Như vấn vương lưu luyến quyện lòng ai;
Nhưng khi cô buông áng tóc mây dài
Cho tay gió lướt bên thềm mơn trớn.
Lòng ta cũng chuyển theo làn sóng lượn.

Đã biết bao phen những buổi chiều thu
Ta bâng khuâng tìm cảnh mộng bên hồ,
Nhưng ta chỉ tiếc khi ngồi lặng ngắm
Đôi mắt cô em như say như đắm
Như buồn in hình ảnh giấc mơ xa.

Vườn trần gian, dù thâu góp cả muôn hoa
Lấy một nét cười mừng chim với gió,
Cũng không thắm tươi, say sưa, rực rỡ
Bằng khi cô hé cặp môi xuân
Mà lả lơi cười cợt với đông quân.

Nhưng em ơi, vẻ xanh tươi trong trời đất
Tuy đến hạn u tàn, song chẳng mất:
Đông qua, lại thấy xuân sang.
Dòn vẻ đẹp giai nhân, đắm đuối, rỡ ràng,
Gồm những áng tinh hoa bao cảnh sắc
Phải đâu cũng lâu bền như non nước?

Một ngày kia em ngắm lại dung nhan,
Em sẽ cùng ta buồn trách thời gian,
Tiếc cảnh vui qua, tiếc màu rực rỡ
Của xuân đời ngàn năm không về nữa.
Vậy thì yêu đi, vui mãi, bạn lòng ơi!
Để khi thấy ánh quang minh soi thấy má hồng phai.

Thấy áng tóc điểm thưa màu sương bạc,
Thấy nét thâm miệng hoa dần đã nhạt
Thấy nước hồ thu đôi mắt đã mờ,
Em vẫn còn giữ được tấm lòng xưa
Vì em ơi, khi nặng mang tình ái
Thì xuân sắc nắng hương tuy dầu dãi
Ngày xuân xanh khe khắt vô tình qua
Nhưng lòng xuân muôn tuổi vẫn không già.






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Hồ xuân và thiếu nữ





Trên mặt hồ in màu ngọc biếc
Cô em đang bơi chiếc thuyền con
Lẳng lơ như cái chuồn chuồn
Lướt đôi trên nước chập chờn ghẹo hoa.

Chân gió nhẹ đi qua làn sóng
Nắng chiều xuân rung động trên cành
Mấy hàng lay yếu nghiêng mình
Cô em bỗng ngẩn ngơ tình vì đâu?

Đặt mái chèo, ngả đầu trên gối
Trông mây chiều phơi phới trên kia...
Hỏi xem mây có duyên gì
Mà con chim én đi về lửng lơ...?

Trên vừng trán ngây thơ trong sáng
Vẩn vơ qua một áng hương buồn
Giây lâu cô vẫn như còn
Lâng lâng trông gửi tâm hồn lên cao.

Tiếng diều sáo nao nao trong vắt,
Trời quang mây xanh ngắt màu lơ.
Thuyền trôi nước đẩy hững hờ
Hàng cây lặng đứng trên bờ trông monh.

Ấy đăm đắm mơ mòng chi đó
Hỡi cô em má đỏ hây hây?
Hỡi cô thiếu nữ trông mây
Thẩn thơ nhìn chiếc én bay lưng trời.

Khiến cho cảnh bồi hồi ngây ngất
Tiếng sáo chưa nỡ dứt trên không
Khiến cho hồ nước mịt mùng
Ngày không muốn hết, ta không muốn về.






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Thức giấc





Gió mây đuổi giấc mơ màng
Tỉnh ra thấy ánh trăng vàng bên chăn.
Trước cửa sổ đầy sân những bóng
Cành lá đen lay động vật vờ...
Một cơn gió vội vàng qua,
Sau hiên sào sạc mấy tờ chuối xanh.
Lá bay chạm bức mành vắng vẻ
Muỗi bên màn se sẽ than thân
Sau thềm rủ rỉ âm thầm
Nối muôn đêm, một tiếng ân hận dài.
Dế chân cỏ siết mài bóng tối,
Bờ lau xa cuốc gọi buồn theo.
Trời khuya rạng rỡ đìu hiu
Bỗng nghe lọt tiếng sáo diều trong trăng.

[Hàn Cát Nhi]

Hoài xuân





Tiếng ve ran trong bóng cây râm mát,
Giọng chim khuyên ca ánh sáng mặt trời.
Gió nồng reo trên hồ sen rào rạt,
Mùa xuân còn, hết? Khách đa tình ơi!

Khách đa tình ơi! Mùa xuân đã hết.
Này nghe: tiếng diều sáo dẫn mây đi.
Có phải chăng, đầy những lời tha thiết?
Lời tiếc xuân như hát khúc phân li.

Ta rắp cao lời chào ngày mới mẻ
Vì đông, thu hay hạ cũng như xuân:
Cũng có tình riêng với lòng thi sĩ
Ta vui ca trông ngày tháng xây vần.

Nhưng ta thấy cô kia đang tựa cửa,
Tiếc bóng chiều, đôi mắt dõi chân mây.
Ta cảm nỗi hoài xuân cùng thiếu nữ,
Cùng cô em đôi má đỏ hây hây.

Nên ngừng bút khoan vẽ màu chói lọi
Của ngày hè muôn cảnh sắc tưng bừng,
Cất tiếng hát, trông cô em, ta gọi:
Hỡi cô em! Nghe tiếng hát ta chăng?

Nghe tiếng ta trong bóng ve gieo mát
Trong lời chim, trong giọng sáo chơi vơi...
Hãy gắng quên nỗi bàng hoàng man mác
Mà vui đi, thiếu nữ đa tình ơi!






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Một giấc mơ dữ dội





Tôi mơ thấy tôi nằm trên vũng máu,
Chống tay lên nghe tiếng những hồn kêu.
Khắp bốn phương loè loẹt lửa trời chiều
Muôn vật tắm trong một màu đỏ khé.
Tôi chợt nghĩ: hình ảnh cuộc đời là thế.
Có phải đời còn vui đẹp lắm đây chăng?

Không, tôi muốn quên đi bằng chén mơ màng
Và gượng cất tiếng cười che tiếng khóc.
Nhưng số mệnh vẫn chưa vừa lòng độc
Nhất định dùng quyền lực hại tôi chơi...
Bắt tôi hết đau khổ lại ngược xuôi
Trên hòn đất, than ôi, thân kiến muỗi!
Thắt lại rồi buông, tha ra mà đuổi
Không sớm cho thân tan nát hẳn thân hèn.
Tôi muốn lịm đi một giấc để cầu yên
Thì kéo dậy, lay hồn cho mở mắt!
Trên vực thẳm, một ngón tay khe khắt
Chỉ cho tôi trông khắp cõi mênh mông,
Là chỗ nhân gian đang uống máu nồng,
Nuốt một nửa còn phun nhau một nửa.
Họ cắn nhau, hại nhau, giết nhau, còn gì nữa?

Bỗng leng keng tiếng xe điện chạy qua...
Tôi bàng hoàng mở trừng mắt trông ra:
Mới sực biết là mình nằm mộng.
Chung quanh tôi, mọi người đang hoạt động,
Mang cái vui trên miệng, cái hi vọng trong lòng,
Đang rủ nhau như góp sức cùng trông
Tới mục đích của đời người là hạnh phúc.
Ánh bình minh tưng bừng như lời reo, lời chúc:
Cây xanh tươi, chim đua hót, người sung sướng, ôi thái bình!

Tôi với xem tờ báo ở bên mình:
Tình bác ái rõ in trong những lời yên uỷ.
Trên bờ hồ Lê Man, người ta đang tìm kế
Săn đuổi lòng đố kị, thần chiến tranh.
Khắp thế gian đang hội nghị thái bình,
Không đời nào, thực không đời nào còn phen khói lửa.

Tôi đang mừng, bỗng sinh hơi ngờ ngợ...
Cảnh thiên đàng kia đã có thực hay chưa?
Hay cũng lại là một cảnh nằm mơ?






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Trước cảnh cao rộng





Trên bờ bể Đồ Sơn một buổi chiều

Mặt trời dần khuất
Vòm cao, mây lững thững về
Chiếc thuyền xa buồm thẳng không đi
Trên bể phẳng như tấm màn lụa xám.
Bãi bể ướt, sắc trời in loáng
Tôi bước lên, người trong cõi hư vô,
Tai vẳng nghe tiếng gió mơ hồ
Tiếng rủ rỉ của hàng thông im đứng
Với tiếng sóng đổ xô từng phút lặng.
Tôi rộng nhìn ra bốn phía xa khơi
Cảnh minh mang riêng có một mình tôi
Đang thở thẩn với nỗi lòng bát ngát.

Như một kẻ bộ hành ngơ ngác
Lạc vào nơi đồng đất hoang vu
Tôi mang theo một khối hoài u
Tìm mà chẳng thấy nhẽ uyên thâm trong tạo vật.
Ngừng bước nản, tôi trông vời bí mật
Trông bầu xanh, nét mặt u trầm
Trông bốn phương trời bể mịt mù tăm
Và tôi hỏi: Nào đâu là chân lí?
Hỡi những cảnh cao thâm, vôn cùng vô để!
Mây hằng bay, sóng hằng nổi, gió không ngừng!
Hỏi có nghe thấy tiếng ta chăng,
Nghe thấy tiếng một tâm hồn đau khổ?
Ta khát biết nhẽ nhiệm mầu trong Vũ trụ.
Nhưng than ôi! Tạo vật vẫn làm thinh,
Ngàn muôn năm giữ vẻ mặt vô tình
Và lãnh đạm, cao siêu, huyền bí.

[Hàn Cát Nhi]

Tiếng sáo thiên thai





Ánh xuân lướt cỏ xuân tươi
Bên rừng thổi sáo một hai Kim Đồng.
Tiếng đưa hiu hắt bên lòng,
Buồn ơi! Xa vắng mênh mông là buồn...

Tiên nga tóc xoã bên nguồn,
Hàng tùng rủ rỉ trên cồn đìu hiu;
Mây hồng ngừng lại sau đèo;
Mình cây nắng nhuộm, bóng chiều không đi.

Trời cao xanh ngắt. Ô kìa
Hai con hạc trắng bay về Bồng Lai!
Theo chim tiếng sáo lên khơi
Lại theo dòng suối bên người tiên nga!

Khi cao, vút tận mây mờ
Khi gần vắt vẻo bên bờ cây xanh,
Êm như lọt tiếng tơ tình;
Đẹp như Ngọc Nữ uốn mình trong không.
Thiên thai thoảng gió mơ mòng
Ngọc Chân buồn tưởng tiếng lòng xa bay...

[Hàn Cát Nhi]

Yêu





Ta đi thơ thẩn bên vườn mộng
Em nấp sau hoa khúc khích cười
Ngừng bước ta còn đương bỡ ngỡ
Lẳng lơ em ngắt đoá hồng tươi...

Em ném cho lòng ta đón lấy
Bông hoa phong kín ý yêu đương.
Hay đâu hoa giấu mầm gai sắc
Sướt cạnh lòng ta mấy vết thương

Yêu em từ đó ta phơi phới
Sống ở trong nguồn thú đắm say,
Nhưng cũng sống trong đau khổ nữa
Miệng cười trong lúc nhắm chua cay.

[Hàn Cát Nhi]

Ngày xưa còn nhỏ





(trích)

...Bài thơ thứ nhất mới ra đời,
Chợt thấy như bông tuyết lặng rơi
Như gió hồng mơn, như nắng dịu
Nhẹ nhàng êm ấm ủ trên vai.

Ngảnh lại: Nàng thơ đã ở bên
Mỉm cười - Ô, khéo miệng trăm duyên!
(Lời nào tả được tình lưu luyến
Buổi mới ân cần với bạn tiên).

Kết giao hẹn đến muôn ngàn kiếp,
- Vì bọn làm thơ hẳn sống lâu -
Ta với nàng tiên ca hát mãi,
Ngoài ra còn có thiết chi đâu?

Cho đến ngày ta phải ngược xuôi,
Trong khi vất vả cũng không thôi,
Nhởn nhơ ngâm hoạ cùng nương tử:
Một cuộc tình thiêng ở giữa đời.

Nhưng nàng tiên ấy hay ghen lắm,
Chỉ muốn ta yêu có một mình,
Mà tấm lòng ta thì phóng lãng,
(Lạ gì cái tuổi thuở xuân xanh?)

Vì thế Nàng Thơ đã mấy phen
Trách ta mê đắm mãi trần duyên;
Mấy phen ta thấy màu chậu lệ
Thầm oán hờn ta dưới mắt đen.

Song le ta biết làm sao được?
Vì ở trần gian vẻ lệ kiều
Của khách giai nhân thường vẫn bảo:
Yêu thơ đâu phải thực là "yêu"?

[Hàn Cát Nhi]

Nàng thơ lạnh





Gió bấc giục về, Nương Tử rét,
Bạn nghèo không sắm áo nhung tơ,
Sương thu gội mãi trên vai giá
Ta lấy gì đây đắp dáng Thơ?

[Hàn Cát Nhi]

Hoa thuỷ tiên





(Phỏng theo bài văn xuôi Bông Hoa Thuỷ Tiên của Từ Li)

Trong phòng sách, dưới ánh đèn rạng rỡ
Cụm hoa đào say sưa vừa mới nở,
Như bầy tiên nga bừng thức giấc thần tiên
Còn thẹn thò giương mắt ngạc nhiên
Vì trông thấy Vân Sinh đang ngồi đó,
Tay nâng má, đăm đăm nhìn cửa sổ.
Bên ngoài đen tối mịt mù.
Phảng phất qua hơi gió lạnh mơ hồ
Nhẹ đưa tới một làn khói pháo,
Cảnh xán lạn trong phòng thêm huyền ảo
Chàng khoan thai đến bên chậu thuỷ tiên:
Mấy bông hoa trong lá lả lơi chen,
Chưa muốn nở, chừng đợi chàng đến vuốt.
Chàng âu yếm ngắm mấy giò trắng muốt
Chính tay chàng đã gọt tỉa, chăm vun
Đã nâng niunhư mơn trớn trái tim non
Trái tim của khách giai nhân đa tình cảm.
Chàng đứng lặng để tâm hồn mê đắm
Vẩn vơ theo mây khói, vẩn vơ chơi
Trong hoa hương của giấc mộng Bồng lai
Bỗng tiếng pháo nổ ran đâu từ nãy
Mà lơ đãng chàng vẫn không nghe thấy
Nhắc cho chàng sức tưởng tới Lê Dung
Người giai nhân chàng vẫn mơ mòng.
Chàng lại nhớ hình như có hẹn
Đúng giao thừa dắt xuân về, chàng sẽ đến
Thăm Lê Dung trong biệt thự Hoàng Lan.
Vân Sinh bước ra, lòng hớn hở thênh thang
Qua mấy phố âm thầm và yên vắng...

Tới biệt thự người yêu chàng đứng lặng
Đưa mắt nhìn ngơ ngác cảnh xung quanh
Chàng ngạc nhiên lẩm bẩm một mình:
"Có lẽ ta nhầm".
Vì chàng không thấy
Cây hoàng lan tàn lá xanh đưa đẩy
Ở bên mành tơ liễu. Nhưng đến khi
Ngưỡng mắt trông qua rặng tường vi
Thấy lớp nhà xinh tươi đỏm dáng
Đang soi bóng lung linh trên mặt ao yên lặng,
Vân Sinh mới chợt nhớ ra
Đã từng phen vin cành yếu hái hoa,
Đã từng tắm dưới ao sen trong mát,
Từng đón gió bên hiên mà vui đưa tiếng hát.

Ung dung chàng nhẹ gót bước lên thềm.
Dẫy lan can trong bóng tối, im lìm
Như nghe ngóng tiếng hoa trong tiếng lá,
Đang rủ rỉ mách nhau trông khách lạ.
Chàng đưa tay toan mở cửa. Bỗng nhiên
Cửa nhẹ nhàng, thong thả, bình yên
Từ từ mở. Một làn hương man mát
Cùng với điệu dương cầm xa xa dìu dặt
Thoáng đưa ra...
Như hơi gió xuân qua...
Chàng bước vào thản nhiên trông bốn phía:
Phòng vắng lặng, cách trang hoàng ý nhị
Đơn sơ nhưng quí trọng, cao thanh.
Ánh sáng không nguồn, một sắc trong xanh
Lặng giải trên mặt ghế nhung, bình nước ngọc
Với bốn lư trầm đường hoàng kê bốn góc,
Khói lam thong thả cao đưa
Cảnh chập chờn như thực như hư
Vân Sinh đến bên bàn, ngồi xuống ghế
Cùng khói trầm tâm hồn chàng êm nhẹ
Mơ màng như tỉnh như say.
Chàng cố nghĩ xem mình ở đâu đây
Chợt trông thấy bức tranh xuân nữ
Đang thổi sáo cho đôi hươu giỡn múa.
Vân Sinh mang máng nhớ dần ra
Bức tranh kia chàng như đã thấy qua
Thấy cả cảnh êm đềm trong phòng vắng,
Cảnh mờ ảo như trong mộng tưởng
Đang bâng khuâng chàng bỗng thấy bên rèm,
Chúm chím cười mấy đoá thuỷ tiên,
Mấy nụ hoa non dịu dàng kín đáo,
Nhường e ấp chưa muốn phô diện mạo.

Chậu hoa màu sứ xanh xanh,
Chàng biết rằng có vẽ nàng Oanh
Dưới bóng liễu thở than cùng Quân Thụy.
Chàng lại biết đúng nửa đêm hoa sẽ
Bảo nhau cùng tung cánh nở đều.
Tâm hồn chàng rong ruổi đang phiêu diêu
Trên thế giới, cõi u uyên xa lắc,
Mà chàng đã sống qua đâu kiếp trước.
Vân Sinh bỗng thấy nhẹ nhàng
Chuông đồng hồ phòng bên cạnh dần buông
Mười hai tiếng vẳng đưa xa luồng sóng.
Lòng chàng cũng theo chuông vang động
Chàng lim dim đôi mắt trông rèm châu
(Mà chính Vân Sinh cũng không hiểu vì đâu)
Chàng tin chắc bức rèm kia sẽ cuốn.

Chuông dứt tiếng. Khói nao nao cuộn
Một áng hương qua. Một tiếng thở dài
Của điệu tiên ca trong trẻo tuyệt vời
Se sẽ nổi - Bức rèm châu biến.
Từ khung cửa, một nàng kiều diễm
Nhẹ bước ra, tươi như ánh bình minh
Đôi mắt đen, đắm đuối long lanh
Như đôi ngọc huyền sâu xa huyền bí.
Sinh đứng dậy. Giai nhân se sẽ
Mở cặp môi đằm thắm anh đào
Và dừng gót du dương, nàng nhẹ cúi chào
Chàng đứng lặng đăm đăm trông Nhan Sắc
Trí bâng khuâng như người lạc bước
Lên Bồng Lai, chốn mơ mộng thần tiên.
Song giai nhân, chàng thấy như quen
Như đã cùng nhau nhiều lần gặp gỡ.
Trên mình ngọc màu áo xanh lá mạ
Uyển chuyển in theo nét uốn nhịp nhàng.
Rủ bên vai dải khăn lụa tươi vàng
Buông lưu luyến trên đôi tay trắng muốt.
Nàng cất tiếng nhẹ nhàng, nghe dịu ngọt
Như tiếng đàn ân ái, nghe véo von
Như tiếng chim ca buổi sáng trên đầu non!
"Chàng vui gót nơi đâu, giờ mới tới?
Để chúng em những mong chờ, mỏi đợi
Đã tưởng đêm nay xuân đến một mình.
Nhưng vui thay, xuân đến với Vân Sinh
Là xuân thắm. Em xin chào bạn ngọc
Rồi lơi lả nàng tiến lên trong lúc
Tiếng đã im mà âm hưởng vẫn bên tai
Văng vẳng đưa như nhạc điệu của Thiên Thai
Văng vẳng reo trong lòng khách lạ.

Nàng sẽ vẫy. Cửa phòng bên sẽ mở
Một nữ tì lễ phép bưng ra
Một khay trà, chén ngọc thoảng mùi hoa
Giai nhân mắt đưa tình, tay dâng nước
Hương nước thoảng xông, lòng Sinh man mác
Màu nước xanh lóng lánh, trong ngần
Thấp thoáng trông như thấy cả vườn xuân
Với trăng khóm thuỷ tiên trong lòng chén
Phút biến đi nhưng rồi phút hiện.
Vân Sinh nâng chén lên môi
Cả tâm hồn chàng khoan khoái chơi vơi
Như vui tắm trong hồ cực lạc
Gia nhân nói:
"Đây chính là Hoa Các
Bọn chúng em mười hai nữ hoa tiên
Cùng với chàng ân ái có tiền duyên
Mỗi mùa xuân chẳng hay chàng có nhớ.
Chúng em lại cùng nhau ngỏ cửa
Đợi chàng đem xuân tới ta cùng vui..."
Rồi đưa tay, nàng mỉm miệng cười
Cất tiếng gọi:
"Tình quân ta đã tới
Không ra đón, còn trang điểm mãi!"
Tiếng cầm ca réo rắt ở đâu đâu
Vẳng lại đưa ra. Rồi tự cửa rèm châu
Mười tiên nữ yêu kiều, hoa lệ
Áo xanh non, khăn lụa vàng, vui vẻ
Cùng đem theo hương nồng ngát, bước vào
Mười đoá hoa trên những cặp môi đào
Cùng tươi nở biết bao tình ý thắm.
Vân Sinh uống nước trà hương đượm
Nghe tiếng tiên và ngắm dáng tiên nga
Càng thấy lòng thêm chan chứa say sưa
Chàng đem nỗi nhớ thương ra ngỏ
Coi người tiên như bạn tình duyên cũ
Lời chàng hoa mĩ như lời thơ
Mà tiếng chàmg êm ái như đờn ca.
Nhưng niềm vui sướng, chuyện ái ân đang lúc
Như suối reo, bỗng nhiên ngừng khúc
Một nàng hốt hoảng đứng lên:
"Thôi khuya rồi. Chàng cho phép chúng em
Từ biệt chàng, để xuân sau lại gặp".
Rồi cả bọn tiên hoa cùng thổn thức.
Chàng nghẹn ngào không nói ra lời.
Lệ phân li lã chã tuôn rơi
Tiếng đàn tiên càng xa càng tha thiết.
Bầy tiên nữ còn ngại ngùng chưa nỡ biệt
Vân Sinh còn cố giữ vạt khăn vàng
Bỗng thoảng qua cơn gió. Khói trầm tan
Hương trầm nhạt, nguồn sáng xanh bừng trắng,
Bầy tiên biến. Bốn bề vắng lặng
Đồng hồ treo đâu đó điểm lạnh lùng
Bảo chàng hay rằng vẫn ở trong phòng
Ngồi trước khóm thuỷ tiên mà chính tay chàng tỉa.

Sinh ơ thờ đưa tay lau mắt lệ
Nhìn chậu hoa: Trên màu sứ xanh xanh
Vẫn đậm đà nét vẽ Thôi Oanh Oanh
Cùng Quân Thụy vẫn chưa thôi tình tự
Mười hai đoá thuỷ tiên đều đã nở
Nhởn nhơ phô cánh trắng nhị vàng
Ánh hương đưa, còn nhắc lại phút mơ màng.

[Hàn Cát Nhi]

Tình bâng khuâng





Trời xanh dịu, sợi mây hồng vơ vẩn
Trên bờ sông cô em đang thơ thẩn
Đứng lặng nhìn mặt nước chiếc thuyền trôi

Với ánh chiều thu bầm tím chân trời.
Cô buồn, mà vì đâu, cô chẳng biết.
Có lẽ bao nỗi âm thầm tha thiết
Bấy lâu nay ẩn kín một bên lòng,
Bỗng dưng nhân một phút hư không
Trước cảnh rộng mịt mùng nơi sông nước,
Đã khiến cho tâm hồn cô man mác.

Gió đưa cành lá, ghẹo áng tóc mai,
Cùng cô em chung một tiếng thở dài
Mà giọt sương chiều điểm thưa trên lá
Cũng long lanh với hạt châu trên má.

Tuy nhiên trong lúc bâng khuâng
Cô thấy lòng cô phơi phới lâng lâng
Như bay cao, như tan theo mây gió.

Cô khoan khoái trong khi buồn thảm đó
Chính vì hồn thu vi vút ban chiều
Đã nhắc cho cô thấy lòng cô yêu!

Lần đầu hết lòng cô mang tình ái
Là một khối sầu dịu dàng êm ái.
Nhưng yêu ai? Mà đã có ai yêu?
Cô chỉ biết trông sông nước đìu hiu
Trông mây gió gửi nỗi lòng tê tái.

[Hàn Cát Nhi]

Mộng ảnh





Dưới bóng râm tàn lá
Một dòng suối chảy mau
Bọt nước quanh mình đá
Phun bông trắng phau phau.

Người đẹp đứng bên nguồn
Óng ả như mình liễu
Mái tóc tả tơi buông
Mặc gió cành trêu ghẹo.

Cánh tay ngà lơi lả
Vít trĩu nhánh cây xanh,
Lá vàng bay lả tả
Như bướm lượn quanh mình.

Làn sóng mắt ngây thơ
Nét miệng cười tươi thắm
Chân đá nước hững hờ
Khiến cho ta mê đắm.

Ta, tấm lòng man mác
Vin hái quả cây tươi,
Ngảnh dâng cho nhan sắc
- Người đẹp đã đâu rồi.

[Hàn Cát Nhi]

Vẻ đẹp thoáng qua





Hôm qua đi hái mấy vần thơ
Ở mãi vườn tiên gần Lạc Hồ;
Cảnh tĩnh, trong hoa chim mách lẻo,
- Gió đào mơn trớn liễu buông tơ.

Nước mát hơi thu thắm sắc trời
Trời xanh xanh ngát đượm hồng phai.
Ái ân, bờ cỏ ôm chân trúc,
Sau trúc, ô kìa xiêm áo ai?

Rẽ lá, thi nhân bước lại bên
Mấy vòng sóng gợn mặt hồ yên,
Nhởn nhơ vùng vẫy ba cô tắm
Dưới khóm hoa quỳnh là biếc xen.

Hồ trong như ngọc tẩm thân ngà
Lồ lộ da tiên thô sắc hoa,
Mỉm miệng, anh đào tan tác rụng
Tóc buông vờn mặt nước say sưa.

Say sưa, người khách lạ Bồng Lai
Giận lũ chim kia khúc khích hoài,
Van khẽ gió đừng vi vút nữa,
Nhưng mà chim gió có nghe ai!

Lời oanh trên liễu, yến bên hồng
Hạc ở trong không, phụng dưới tùng,
Bỗng chốc cùng nhau cao tiếng hoạ
Đờn tiên rộn rã khắp tiên cung...

Hoa lá cùng bay, bướm lượn qua
Người tiên biến mất
- Khách trông ra:
Mặt hồ nước phẳng nghiêm như giận
Một áng hương tan, khói toả mờ.

[Hàn Cát Nhi]

Tiếng hát bên sông





Ngày trước mỗi khi qua bên sông
Văng vẳng đưa sang tiếng em hát
Ta thôi ngắm trời xanh áng mây hồng,
Ta quên dạo vườn hoa gió bay ngát.

Ngày nay ta cũng qua bên sông
Lắng tai, không thấy tiếng em hát,
Ta hỏi thăm: em đã đi lấy chồng,
Để lại mây mờ, gió chìm, hương nhạt.

Thổn thức ta ngồi ghé bến sông
Giục tiếng lòng xưa ôn tiếng hát,
Mượn ánh lòng soi ấm khói mây bông,
Mượn hương tình đượm thơm làn gió mát.

Ta là thi sĩ ở bên sông
Tiếc cái vui qua cùng khúc hát:
Ngàn muôn năm vỗ nhịp một bên lòng
Ta nhớ lại thanh hương xưa đã tắt.






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Giây phút chạnh lòng





Tặng tác giả "Đoạn tuyệt"

"Anh đi đường anh, tôi đường tôi,
Tình nghĩa đôi ta có thế thôi.
Đã quyết không mong sum họp mãi
Bận lòng chi nữa lúc chia phôi?

"Non nước đương chờ gót lãng du,
Đâu đây vẳng tiếng hát chinh phu,
Lòng tôi phơi phới quên thương tiếc
Đưa tiễn anh ra chốn hải hồ.

"Anh đi vui cảnh lạ, đường xa
Đem chí bình sinh dãi nẵng mưa,
Thân đã hiến cho đời gió bụi
Đâu còn lưu luyến chút duyên tơ?

"Rồi có khi nào ngắm bóng mây
Chiều thu đưa lạnh gió heo may
Dừng chân trên bến sông xa vẳng,
Chạnh nhớ tình tôi trong phút giây;

Xin anh cứ tưởng bạn anh tuy
Giam hãm thân trong cảnh nặng nề,
Vẫn để hồn theo người lận đận,
Vẫn hằng trông đếm bước anh đi".

Lấy câu khảng khái tiễn đưa nhau,
En muốn cho ta chẳng thảm sầu.
Nhưng chính lòng em còn thổn thức
Buồn kia em giấu được ta đâu?

Em đứng nương mình dưới gốc mai,
Vin ngành sương đọng, lệ hoa rơi
Cười nâng tà áo đưa lên gió
Em bảo: hoa kia khóc hộ người.

Rồi bỗng ngừng vui, cùng lẳng lặng
Nhìn nhau bình thản lúc ra đi.
Nhưng trong khoảnh khắc ơ thờ ấy
Thấy cả muôn đời hận biệt li.

Năm năm theo tiếng gọi lên đường,
Tóc lộng tơi bời gió bốn phương,
Mấy lúc thẫn thờ trông trở lại
Để hồn mơ tới bạn quê hương.

Ta muốn lòng ta cứ lạnh lùng
Gác tình duyên cũ thẳng đường trông
Song le sương khói yêu đương vẫn
Phảng phất còn vương vấn cạnh lòng.

Hôm nay tạm nghỉ bước gian nan
Trong lúc gần xa pháo nổ ran,
Rũ áo phong sương trên gác trọ
Lặng nhìn thiên hạ đón xuân sang.

Ta thấy xuân nồng thắm khắp nơi
Trên đường rộn rã tiếng đua cười
Động lòng nhớ bạn xuân năm ấy
Cùng ngắm xuân về trên khóm mai.

Lòng ta tha thiết đượm tình yêu
Như cảnh trời xuân luyến nắng chiều
Mắt lệ đắm trông miền cách biệt
Phút giây chừng mỏi gối phiêu lưu...

Cát bụi tung trời - đường vất vả
Còn dài - nhưng hãy tạm dừng chân
Tưởng người trong chốn xa xa, ấy
Chẳng biết vui buồn đón gió xuân.

[Hàn Cát Nhi]

Bông hoa rừng





Tặng Đoàn Phú Tứ

Trèo lên trên đỉnh non cao
Nghe lời chim gọi, gió dào dạt thưa.
Bỗng đâu gặp gỡ tình cờ
Cô nàng cao váy ỡm ờ đứng trông.
Tóc cô gió lẳng lơ chòng,
Nắng vàng giỡn cặp má hồng hồng tươi.
Mắt như nước lặng in trời
Cánh đào thắm nét, miệng cười như mơ,
Khiến lòng ta những say sưa:
Phải người ta vẫn đợi chờ đây chăng?
Trái tim đếm bước ngập ngừng
Lại gần ta hỏi ai rằng: "ai ơi!
Theo đường nước chảy mây trôi
Để lòng ra khắp phương trời, ta xem
Ở đâu nhắn gió đưa chim,
Ở đâu thiếu nữ trông tìm người yêu.
Tới đây trhấy cảnh đìu hiu,
Phải chăng người ở trên đèo mong ta?"

Bồi hồi ta đợi lời thưa
Nhưng cô sơn nữ hững hờ trông mây...
Sóng xuân đôi mắt lung lay
Tình xuân nồng đượm đôi mày thanh thanh.

Cười duyên đắm đuối trời tình
Lòng ta như muốn tan thành hư không.
Ta ôm thiếu nữ trong lòng;
Người yêu thoắt biến thành bông hoa rừng.

Bông hoa nay vẫn còn hương,
Lòng ta còn vết đau thương khôn cùng.
Đính hoa ở một bên lòng
Ngàn năm tiếc giấc mơ mòng khi xưa.

[Hàn Cát Nhi]

Hái hoa





Nhẹ nhàng em hái đoá hồng tươi
Dưới vẻ xuân chào buổi sớm mai,
Trong lúc chim xuân mừng nắng mới
Nhuốm đào sắc trắng khóm hoa mai.

Em thấy lòng chan chứa cảm hoài,
Lẳng lơ gió lá nhủ bên tai:
Vườn xuân đằm thắm tình âu yếm,
Thơ thẩn vì đâu, xuân nữ ơi!

Tình quân em ở chốn xa xôi,
Chắc thấy xuân sang cũng ngậm ngùi
Cho kẻ tựa thời gian ngóng bạn,
Mắt buồn trông thấy cảnh xuân vui.

Rũ hạt sương hoa, giọt lệ rơi
Nâng hoa ân ái để lên môi.
Tình quân nếu cũng trông mây, hẳn
Cảm thấy tình em thả tuyệt vời.

Có ai đem hộ đoá hồng tươi
Để bạn lòng em đón lấy cài
Bên phía trái tim chàng thổn thức:
Trông hoa hằng tưởng miệng em cười.






--------------------------------------------------------------------------------

[Hàn Cát Nhi]

Bên sông đưa khách





Tặng tác giả Đời mưa gió

Lòng em như nước Trường Giang ấy
Sớm tối theo chàng tới Phúc Châu.
(Lời Kĩ nữ)

Trời nặng mây mù. Mấy khóm cây
Đứng kia không biết tỉnh hay say.
Đỗ bờ sông trắng, con thuyền bé.
Cạnh lớp lau già gió lắt lay.

Tôi tiễn đưa anh đến tận thuyền
Để dài thêm hạn cuộc tình duyên.
Thuyền đi tôi sẽ rời chân lại.
Tôi nhớ tình ta, anh vội quên

Thuyền khách đi rồi, tôi vẫn chờ
Lòng tôi theo lái tới phương mô.
Bâng khuâng trong cõi sầu vô hạn
Không khóc vì chưng mắt đã khô.

Đâu biết rằng anh cũng chỉ là
Khách chơi giây lát ghé chơi qua;
Rồi thôi níu áo không tình nữa
Để mặc tình ai khổ, ước, mơ.

Tôi chỉ là người mơ ước thôi
Là người mơ ước hão! Than ôi!
Bình minh chói lói đâu đâu ấy
Còn chốn lòng riêng u ám hoài.

Mà biết vô duyên vẫn cứ mong
Trăm năm ôm mãi khối tình không,
Trọn đời làm kẻ đưa thuyền khách:
Thuyền chảy, trơ vơ đứng vời trông.

[Hàn Cát Nhi]

Mấy vần ngây thơ





(Tặng Nguyễn Lương Ngọc)

Tôi

Suốt đêm thức để trông ai,
Ơ kìa ánh lửa đỏ ngời phương Đông.
Nhởn nhơ cây núi nhuộm hồng
Đẹp như cô gái yêu chồng đêm nao.

Cô Mán

Đêm qua trăng khóc trên trời
Để cho nước mắt nó rơi trên cành
Giọt châu trắng lá cây xanh
Anh kia có biết tâm tình tôi chăng?

Tôi

Kìa cô con gái thẩn thơ
Đứng trên đỉnh núi trông chờ ai đây?
Cỏ bay, cái váy cũng bay...
Trên không con nhạn đón mây chập chờn.

Cô Mán

Chập chờn con nhạn đón mây,
Cỏ cao đón gió, tôi đây trông chồng.
Lòng tôi, anh biết cùng không?
Ngày tưng bừng cũng lạnh lùng như đêm!

Tôi

Đêm ngày cô những lạnh lùng
Bởi chưng cô chửa có chồng như ai.
Hỡi cô con gái kia ơi!
Thôi đừng khóc nữa kẻo tôi thêm buồn.

Cô Mán

Tôi buồn, tôi lại buồn thêm
Tôi trông mây nước, tôi thèm duyên tơ.
Mắt tôi nước mắt như mưa
Tôi không muốn gạt, tôi chờ ai lau.

Tôi

Ai lau nước mắt cô mình?
Dưới đây duy có một mình ta thôi.
Cầm khăn lòng những bồi hồi
Lệ ta cũng chửa ai ngồi lau cho.

Thân ta lưu lạc giang hồ
Giận đời muốn khuất những trò đảo điên
Để lòng theo đám mây huyền
Mây đưa ta bước tới miền gió trăng.

Ở đây mây núi, cây rừng
Nước non thanh sạch cách chừng phồn hoa
Chim đèo nhắn gió đèo ca,
Du hồn mơ một giấc mơ không cùng.

Giữa nơi bát ngát mịt mùng,
Tấm lòng thơ cũng nặng lòng ái ân.
Thân tuy muốn thoát duyên trần
Nhưng còn vương mối nợ nần muôn năm.
Đờn lòng, ta sắt, ai cầm?
Lại đây hoà điệu, hoà âm, ta cùng
Du dương chung khúc mơ lòng
Mây cao với núi trập trùng kia ơi!
Nơi trông mây núi, than ôi!
Im lìm, không tiếng trả lời lòng ta...

[Hàn Cát Nhi]

Lời than thở của nàng mỹ thuật





Tặng Nguyễn Đỗ Cung

Em đứng em buồn cạnh khóm lau,
Khóm lau than trước gió đêm thâu,
Gió thâu khóc với trăng thâu quạnh,
Ai biết tình quân em ở đâu?

Than ôi! Mới được mấy thu nay,
Gặp gỡ tình quân giữa cảnh này
Là chốn em quen cười với gió,
Với trăng, với nước, với mây bay...

Hoạ sĩ qua chơi lúc bấy giờ,
Lòng em phơi phới trí ngây thơ:
Em xinh, em đẹp mà không biết,
Không biết vì em, ai ngẩn ngơ.

Lân la khách lạ nên quen,
Rồi ngón tay tình chắp mối duyên.
Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy
Ngàn năm chưa dễ đã ai quên.

Em thấy chàng yêu mới nhớ ra
Tên em là Đẹp, bạn em là
Bao nhiêu cảnh tượng, muôn hình sắc:
Ánh sáng, non sông, mây, cỏ, hoa...

Em càng trang điểm để thêm xinh,
Và để màu tươi của ái tình
Điểm khắp bầu trời thêm vẻ đẹp!
Hồ kia thêm biếc, núi thêm xanh.

Hay đâu cơn gió lạ đâu đâu
Thổi lại cho em những mối sầu:
Bạn ngọc thưa về, em khắc khoải
Cười nhưng phảng phất nỗi lo âu.

Rồi bỗng ngày kia em mới hay
Tình quân em đã chán nơi đây,
Chàng đi theo dõi tơ duyên khác.
- Hỡi mộng lòng ơi! Ôi bóng mây!

Nay biết cùng ai ngỏ nỗi niềm?
Tình quân không dám ở cùng em!
Yêu nhau gian khổ còn yêu mãi
Chàng hám vinh hoa mải miệt tìm.

Như nàng Ngọc Nữ ở Thiên Thai
Tiếc mãi chàng Lưu vẫn luyến đời,
Em đứng bên trường ân ái cũ,
Rồi em than khóc, bạn tình ơi!

Rồi ánh trăng kia với gió thâu
Với gương hồ lạnh, với ngàn lau,
Với bao cảnh đẹp vui khi trước,
Ủ rũ vì em nặng khối sầu.

[Hàn Cát Nhi]

Tiếng trúc tuyệt vời





Tiếng địch thổi đâu đây
Cớ sao nghe réo rắt?
Lơ lửng cao đưa tận lưng trời xanh ngắt.

Mây bay,... gió quyến mây bay...
Tiếng vi vút như khuyên van, như dìu dặt,
Như hắt hiu cùng hơi gió heo may.

Ánh chiều thu
Lướt mặt hồ thu.
Sương hồng lam nhẹ lan trên sóng biếc;
Rặng lau già xao xác tiếng reo khô,
Như khua động nỗi nhớ nhung, thương tiếc
Trong lòng người đứng bên hồ.

Cô em đứng bên hồ
Nghiêng tựa mình cây, dáng thẩn thơ
Chừng cô tưởng tới ngày vui sẽ mất
Mà sắc đẹp rỡ ràng rồi sẽ tắt
Như bóng chiều dần khuất
Dưới chân trời.
Cho nên cô nghe tiếng trúc tuyệt vời
- Thổn thức với lòng cô man mác -
Cô để tâm hồn tê tái bâng khuâng.

Ta muốn nâng
Tấm khăn hồng lau mắt lệ cho ai
Vì ta sợ má đào kia phai,
Cũng như ta đã ca
Khuyên ngày vui trở lại
Cùng với ánh quang minh còn mãi
- Cho người với cảnh quên già.